شستن سر (فتاوای مراجع)

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام شستن سر است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله شستن سر.

چگونگی

مسئله 413
امام خمینی: جایز نیست سر را زیر آب کند، بلکه جایز نیست زیر مایع دیگری؛ مثل گلاب و سرکه و غیرآن، کند. ^{[م413 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل: بنا بر احتیاط.

مسئله 414
امام خمینی: در حکم سر است بعض سر، ^{[م414 ۱]}پس نباید بعض سر را هم بپوشاند و نه زیر آب یا مایع دیگری کند. ^{[م414 ۲]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خامنه‌ای: پوشاندن قسمتی از سر به نحوی که عرفاً مصداق پوشاندن سر باشد ـ مانند گذاشتن کلاه کوچک در وسط سر ـ جایز نیست، اما در غیر این صورت ـ مانند گذاشتن قرآن و مانند آن بر روی سر و یا خشک کردن تدریجی بخشی از سر ـ اشکال ندارد، هرچند احوط آن است که از آن نیز اجتناب نماید. آیت‌الله فاضل: بنا بر اقوی در تغطیه، لکن در حمل، بنا بر احتیاط. آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب، ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد. ↑ آیت‌الله خامنه‌ای: حرمت زیر آب بردن نسبت به بعض سر معلوم نیست. آیت‌الله خویی، سبحانی، سیستانی: زیر آب بردن بعض سر جایز است.

مسئله 415
امام خمینی: گوش‌ها ظاهراً از سر محسوب است پس نباید آنها را پوشانید. ^{[م415 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله سبحانی: گوش‌ها از سر محسوب نمی‌شوند ولی بنا بر احتیاط واجب گوش‌ها را نیز نپوشاند اما گذاشتن سمعک یا پنبه داخل سوراخ گوش اشکالی ندارد. آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب. آیت‌الله فاضل: ولی پوشاندن مقداری از گوش مانعی ندارد.

زیر دوش رفتن

مسئله 421
امام خمینی: زیر دوش حمام رفتن برای مُحرِم مانع ندارد، لیکن زیر آبشاری که سر را فرو گیرد جایز نیست. ^{[م421 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله زنجانی: بلکه رفتن زیر آبشاری که سر را فرا گیرد نیز مانع ندارد.

خشک نکردن سر

مسئله 422
امام خمینی: اگر سر را شست نباید با حوله و دستمال خشک کند ^{[م422 ۱]}و بعض سر هم در حکم همه است.
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: مرد می‌تواند سر خود را با حوله خشک کند و زن صورتش را در صورتی که این کار به تدریج انجام گیرد. آیت‌الله خامنه‌ای: خشک کردن تدریجی سر با حوله اشکال ندارد مگر در صورتی که حوله را بر روی تمام سر بیندازد و سر را با آن خشک کند. آیت‌الله زنجانی: خشک کردن سر با حوله و مانند آن اشکال ندارد مگر در صورتی که برای خشک کردن حوله را روی سر یا بعض آن قرار دهد. آیت‌الله سبحانی: مگر اینکه به صورت تدریجی انجام بگیرد. آیت‌الله سیستانی: هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنا بر احتیاط واجب و اگر وقت نماز تنگ است گوشه حوله یا پارچه را بگیرد و به مقداری که در مسح سر واجب است خشک کند. آیت‌الله گلپایگانی: خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود. آیت‌الله مکارم: خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند.

مسئله 426
امام خمینی: اگر سر را پوشانید و گوسفند را برای کفاره ذبح کرد و باز سر را پوشانید احتیاط به کفاره دادنِ دوباره خیلی مطلوب است گرچه وجوبش معلوم نیست. ^{[م426 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، مکارم: حکم آن در ذیل مسئله قبل گذشت. آیت‌الله بهجت: احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر. آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً. آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد. آیت‌الله صافی: احتیاط آن است که اگر بیش از یک بار سر را بپوشاند، برای هر بار جداگانه کفاره بدهد خصوصاً اگر بدون عذر باشد و مخصوصاً اگر مجلس آن هم متعدد شود. آیت‌الله گلپایگانی: در صورت تعدد پوشانیدن سر، باید کفاره متعدد بدهد. آیت‌الله مکارم: این احتیاط در این مسئله و مسئله بعد، وجوبی است. آیت‌الله تبریزی، زنجانی، سیستانی: در این صورت دوباره باید کفاره بدهد. آیت‌الله نوری: احتیاط، واجب است.

جستار وابسته

پوشاندن سر

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 222 تا 226 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

[1] 
آیت‌الله بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل: بنا بر احتیاط.

[2] آیت‌الله بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل: بنا بر احتیاط.

[2] 
آیت‌الله خامنه‌ای: پوشاندن قسمتی از سر به نحوی که عرفاً مصداق پوشاندن سر باشد ـ مانند گذاشتن کلاه کوچک در وسط سر ـ جایز نیست، اما در غیر این صورت ـ مانند گذاشتن قرآن و مانند آن بر روی سر و یا خشک کردن تدریجی بخشی از سر ـ اشکال ندارد، هرچند احوط آن است که از آن نیز اجتناب نماید.

آیت‌الله فاضل: بنا بر اقوی در تغطیه، لکن در حمل، بنا بر احتیاط.

آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب، ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد.

[4] آیت‌الله خامنه‌ای: پوشاندن قسمتی از سر به نحوی که عرفاً مصداق پوشاندن سر باشد ـ مانند گذاشتن کلاه کوچک در وسط سر ـ جایز نیست، اما در غیر این صورت ـ مانند گذاشتن قرآن و مانند آن بر روی سر و یا خشک کردن تدریجی بخشی از سر ـ اشکال ندارد، هرچند احوط آن است که از آن نیز اجتناب نماید.

[5] آیت‌الله فاضل: بنا بر اقوی در تغطیه، لکن در حمل، بنا بر احتیاط.

[6] آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب، ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد.

[3] 
آیت‌الله خامنه‌ای: حرمت زیر آب بردن نسبت به بعض سر معلوم نیست.

آیت‌الله خویی، سبحانی، سیستانی: زیر آب بردن بعض سر جایز است.

[8] آیت‌الله خامنه‌ای: حرمت زیر آب بردن نسبت به بعض سر معلوم نیست.

[9] آیت‌الله خویی، سبحانی، سیستانی: زیر آب بردن بعض سر جایز است.

[4] 
آیت‌الله سبحانی: گوش‌ها از سر محسوب نمی‌شوند ولی بنا بر احتیاط واجب گوش‌ها را نیز نپوشاند اما گذاشتن سمعک یا پنبه داخل سوراخ گوش اشکالی ندارد.

آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.

آیت‌الله فاضل: ولی پوشاندن مقداری از گوش مانعی ندارد.

[11] آیت‌الله سبحانی: گوش‌ها از سر محسوب نمی‌شوند ولی بنا بر احتیاط واجب گوش‌ها را نیز نپوشاند اما گذاشتن سمعک یا پنبه داخل سوراخ گوش اشکالی ندارد.

[12] آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.

[13] آیت‌الله فاضل: ولی پوشاندن مقداری از گوش مانعی ندارد.

[5] 
آیت‌الله زنجانی: بلکه رفتن زیر آبشاری که سر را فرا گیرد نیز مانع ندارد.

[15] آیت‌الله زنجانی: بلکه رفتن زیر آبشاری که سر را فرا گیرد نیز مانع ندارد.

[6] 
آیت‌الله بهجت: مرد می‌تواند سر خود را با حوله خشک کند و زن صورتش را در صورتی که این کار به تدریج انجام گیرد.

آیت‌الله خامنه‌ای: خشک کردن تدریجی سر با حوله اشکال ندارد مگر در صورتی که حوله را بر روی تمام سر بیندازد و سر را با آن خشک کند.

آیت‌الله زنجانی: خشک کردن سر با حوله و مانند آن اشکال ندارد مگر در صورتی که برای خشک کردن حوله را روی سر یا بعض آن قرار دهد.

آیت‌الله سبحانی: مگر اینکه به صورت تدریجی انجام بگیرد.

آیت‌الله سیستانی: هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنا بر احتیاط واجب و اگر وقت نماز تنگ است گوشه حوله یا پارچه را بگیرد و به مقداری که در مسح سر واجب است خشک کند.

آیت‌الله گلپایگانی: خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود.

آیت‌الله مکارم: خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند.

[17] آیت‌الله بهجت: مرد می‌تواند سر خود را با حوله خشک کند و زن صورتش را در صورتی که این کار به تدریج انجام گیرد.

[18] آیت‌الله خامنه‌ای: خشک کردن تدریجی سر با حوله اشکال ندارد مگر در صورتی که حوله را بر روی تمام سر بیندازد و سر را با آن خشک کند.

[19] آیت‌الله زنجانی: خشک کردن سر با حوله و مانند آن اشکال ندارد مگر در صورتی که برای خشک کردن حوله را روی سر یا بعض آن قرار دهد.

[20] آیت‌الله سبحانی: مگر اینکه به صورت تدریجی انجام بگیرد.

[21] آیت‌الله سیستانی: هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنا بر احتیاط واجب و اگر وقت نماز تنگ است گوشه حوله یا پارچه را بگیرد و به مقداری که در مسح سر واجب است خشک کند.

[22] آیت‌الله گلپایگانی: خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود.

[23] آیت‌الله مکارم: خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند.

[7] 
آیت‌الله بهجت، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، مکارم: حکم آن در ذیل مسئله قبل گذشت.

آیت‌الله بهجت: احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر.

آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً.

آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد.

آیت‌الله صافی: احتیاط آن است که اگر بیش از یک بار سر را بپوشاند، برای هر بار جداگانه کفاره بدهد خصوصاً اگر بدون عذر باشد و مخصوصاً اگر مجلس آن هم متعدد شود.

آیت‌الله گلپایگانی: در صورت تعدد پوشانیدن سر، باید کفاره متعدد بدهد.

آیت‌الله مکارم: این احتیاط در این مسئله و مسئله بعد، وجوبی است.

آیت‌الله تبریزی، زنجانی، سیستانی: در این صورت دوباره باید کفاره بدهد.

آیت‌الله نوری: احتیاط، واجب است.

[25] آیت‌الله بهجت، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، مکارم: حکم آن در ذیل مسئله قبل گذشت.

[26] آیت‌الله بهجت: احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر.

[27] آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً.

[28] آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد.

[29] آیت‌الله صافی: احتیاط آن است که اگر بیش از یک بار سر را بپوشاند، برای هر بار جداگانه کفاره بدهد خصوصاً اگر بدون عذر باشد و مخصوصاً اگر مجلس آن هم متعدد شود.

[30] آیت‌الله گلپایگانی: در صورت تعدد پوشانیدن سر، باید کفاره متعدد بدهد.

[31] آیت‌الله مکارم: این احتیاط در این مسئله و مسئله بعد، وجوبی است.

[32] آیت‌الله تبریزی، زنجانی، سیستانی: در این صورت دوباره باید کفاره بدهد.

[33] آیت‌الله نوری: احتیاط، واجب است.

[م413 ۱]

[م414 ۱]

[م414 ۲]

[م415 ۱]

[م421 ۱]

[م422 ۱]

[م426 ۱]