پوشیدن لباس دوخته (فتاوای مراجع)

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام پوشیدن لباس دوخته است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله لباس احرام.

حکم لباس دوخته برای مرد مُحرم

پوشیدن چیز دوخته
امام خمینی: [از محرمات احرام است:] پوشیدن چیز دوخته ؛^{[م* ۱]} مثل پیراهن و زیر جامه و قبا و امثال آنها.
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خویی: پوشیدن پیراهن و قبا و شلوار و زیرشلواری و جامه دکمه‌دار با بستن دکمه آن و درع (زره) و هر جامه‌ای که آستین‌دار باشد که دست در آن برود بر محرم حرام است. آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است. آیت‌الله سبحانی: پوشیدن لباس‌های دوختنی مانند پیراهن و شلوار و قبا و امثال آن برای مردان و دست‌کش برای زنان در حال احرام جایز نیست و بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید پرهیز کند. آیت‌الله سیستانی: برای محرم جایز نیست که جامه دکمه‌دار یا آنچه فایده دکمه را داشته باشد بپوشد در صورتی که دکمه آن را ببندد و همچنین جایز نیست جامه‌ای بپوشد که یقه و آستین داشته باشد و سر را از یقه و دست‌ها را از آستین بیرون بیاورد و همچنین جایز نیست شلوار و زیرشلواری و آنچه را که در ستر عورتین مانند آنها باشد مگر اینکه ازار (لنگ) نداشته باشد که در این صورت پوشیدن آن جایز است و بنا بر احتیاط واجب باید از پوشیدن لباس‌های متعارف؛ مانند پیراهن و قبا و لبّاده و کت و پیراهن عربی، بپرهیزد، هرچند دکمه آنها را نبندد یا دست از آستین و سر از یقه بیرون نیاورد.

مسئله 346
امام خمینی: چیزهایی که شبیه به دوخته است؛ مثل پیراهن‌هایی که با چرخ یا با دست می‌بافند یا چیزهایی را که با نمد به شکل بالاپوش می‌مالند؛ مثل کلیجه و پستک و کلاه و غیر آن، جایز نیست پوشیدن آنها. ^{[م346 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از هر جامه دوخته بلکه شبیه دوخته است؛ مانند نمدی که چوپانان آن را می‌پوشند. آیت‌الله خامنه‌ای: و همچنین لباس‌های دکمه‌دار، که با بستن دکمه‌های آن به صورت پیراهن و مانند آن درمی‌آید گرچه مخیط نباشد، پوشیدن آن برای مردان حرام است. آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است. آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید نیز پرهیز کنند ولی همراه داشتن همیان و کیف پول و ساک دوخته و قمقمه آب و کیسه‌هایی که برای حفاظت از دمپایی و وسایل زائر است و امثال اینها مانند گهواره‌های کوچکی که برای بچه‌ها روی دست می‌گیرند، اشکال ندارد. آیت‌الله سیستانی: فرقی نیست در آنچه در ذیل مسئله قبل گفته شد که لباس دوخته باشد یا بافتنی یا نمد مالی یا غیر آن. آیت‌الله مکارم: همچنین لباس‌هایی که قطعات آن را به هم می‌چسبانند.

مسئله 347
امام خمینی: احوط اجتناب از مطلق دوخته است، هرچند کم باشد؛ مثل کمربند دوخته و شب کلاه. ^{[م347 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله تبریزى: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست و کمربند مانعی ندارد. آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است. آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از مطلق جامه دوخته و شبیه دوخته است ولی انداختن پتوی حاشیه‌دار که طرفین آن را با نخ دوخته‌اند مانع ندارد. آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد. آیت‌الله سبحانی: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست اما کمربند در صورتی که پهن نباشد و پوشش حساب نشود اشکال ندارد. آیت‌الله سیستانی: معلوم شد که معیار لباس، دوخته نیست، بلکه انواع خاصی از لباس حرام است و به احتیاط واجب لباس‌های متعارف هم حرام است و اما کمربند و بند ساعت و دمپایی و امثال آن اگر دوخته باشد اشکال ندارد، گرچه کمربند مکروه است و همچنین اشکال ندارد اگر حاشیه لباس احرام دوخته باشد یا بر آن مارکی باشد که دوخته باشند. آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: استفاده از این اشیاء برای محرم جایز است، هرچند دوخته باشد: الف) همیان و کمربند که برای حفظ پول به کمر می‌بندند. ب) فتق بند. ج) کفشی که تمام روی پا را نپوشاند. آیت‌الله فاضل: ظاهراً حرمت و ثبوت کفاره مخصوص به پوشیدن لباس دوخته؛ مانند پیراهن، قبا، شلوار و سایر لباس‌های متعارف است. اما پوشیدن و استفاده از دمپایی و کفش دوخته که تمام روی پا را نپوشاند و کمربند و همیان و فتق بند و بند ساعت و سایر اشیای کوچک دوخته دیگر که به آن لباس گفته نمی‌شود و همچنین حمل قمقمه دوخته اشکال ندارد و کفاره هم ندارد. و از این، حکمِ مسئله بعد نیز روشن می‌شود. آیت‌الله مکارم: بستن کمربند هرچند دوخته باشد، مانعی ندارد.

همیان

مسئله 348
امام خمینی: همیانی را که در آن پول می‌گذارند، اشکال ندارد به کمر ببندد ،^{[م348 ۱]} هرچند دوخته باشد و بهتر آن است که قسمی کند که بی‌گره باشد.
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد.

فتق بند

مسئله 349
امام خمینی: فتق بند، اگر دوخته باشد برای ضرورت جایز است ببندد، لیکن احتیاط آن است که کفاره بدهد. ^{[م349 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله تبریزى: کفاره هم ندارد. آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است. آیات عظام زنجانی، سیستانی، مکارم: ضرورت لازم نیست و کفاره هم ندارد. آیت‌الله سبحانی: در صورت دوخته بودن کفاره دارد. آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: اولی این است که کفاره بدهد.

در صورت نیاز

مسئله 350
امام خمینی: اگر به لباس دوخته احتیاج پیدا کرد جایز است بپوشد، ولی کفاره باید بدهد. ^{[م350 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: الاّ در صورتی که إزار نداشته و شلوار بپوشد که در وجوب فدیه تامّل است. آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی: بنا بر احتیاط واجب باید یک گوسفند بدهد. آیت‌الله زنجانی: اگر لنگ ندارد جایز است شلوار بپوشد و کفاره هم ندارد؛ و در غیر این مورد، پوشیدن لباس‌هایی که در ذیل مسئله 354 گفته شده، کفاره دارد، هرچند مضطر باشد.(مسئله 354: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.)

گره زدن لباس احرام

مسئله 351
امام خمینی: جایز است گره زدن لباس احرام را، ولی احتیاط در گره نزدن است و احتیاط واجب آن است که لنگ را به گردن گره نزنند. ^{[م351 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ نظر آیات عظام در ذیل مسئله 287 گذشت.

مسئله 352
امام خمینی: جایز است که لباس احرام را با سوزن یا چیز دیگر، بعضی را به بعضی وصل کند، گرچه احتیاط در ترک است. ^{[م352 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ نظر آیات عظام در ذیل مسئله 287 گذشت.

لباس دوخته برای زنان

مسئله 353
امام خمینی: از برای زن‌ها جایز است لباس دوخته، هر قدر می‌خواهند بپوشند و کفاره ندارد، بلی جایز نیست از برای آنها پوشیدن «قفازین» و آن چیزی بوده که زن‌های عرب در آن پنبه می‌گذاشتند و دست می‌کردند برای حفظ از سرما. ^{[م353 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیات عظام تبریزی، زنجانی، سیستانی، مکارم: منظور از قفازین هر نوع دستکش است. آیت‌الله خامنه‌ای: پوشیدن دستکش برای زنان جایز نیست. آیت‌الله سبحانی: هر نوع دستکش خواه برای حفظ از سرما یا آفتاب یا حجاب و یا زینت و یا مقاصد دیگری مثل رعایت بهداشت در کار در حال احرام باشد برای زنان جایز نیست ولی اگر پوشید کفاره ندارد. آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: بلکه بنا بر احتیاط واجب پوشیدن هرگونه دستکش بر زن‌ها جایز نیست.

کفاره لباس دوخته

مسئله 354
امام خمینی: کفاره پوشیدن لباس دوخته، یک گوسفند است. ^{[م354 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله زنجانی: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.

مسئله 355
امام خمینی: اگر مُحرم چند قسم لباس دوخته بپوشد؛ مثل پیراهن و قبا و عبا، برای هر یک باید کفاره بدهد ^{[م355 ۱]}و احتیاط واجب آن است که اگر آنها را توی هم کرد و یک دفعه پوشید باز برای هر یک کفاره بدهد. ^{[م355 ۲]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خویی: متعرض این مسئله نشده‌اند. آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: ظاهر آن است که اگر برای پوشیدن جنس دوخته یک کفاره بدهد کافی است. ↑ آیت‌الله بهجت: ظاهر تعدد کفاره است به تعدد صنف‌ها مطلقاً، چه علی ‌الترتیب بپوشد و چه در یک دفعه بپوشد. آیت‌الله زنجانی: اگر محرم چند عدد از لباس‌هایی که در ذیل مسئله قبل گفته شد را پوشید چنانچه همه از یک نوع باشند ـ مانند دو پیراهن یا دو پوشیه ـ تنها یک کفاره واجب می‌شود و اگر از چند نوع باشد ـ مانند یک پیراهن و یک شلوار ـ باید چند کفاره بدهد؛ به خصوص اگر اختلاف نوع آنها از قبیل پیراهن و کلاه یا پوشیه و دستکش باشد. آیت‌الله سیستانی: در این صورت اگر نوع این لباس‌ها مختلف باشد، به تعداد هر لباس باید کفاره بدهد و اگر نوع لباس‌ها یکی باشد، بنا بر احتیاط به تعداد هر لباس باید کفاره بدهد.

مسئله 356
امام خمینی: اگر از روی اضطرار لباس‌های متعدد پوشید کفاره ساقط نمی‌شود. ^{[م356 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله تبریزى: بنا بر احتیاط در صورت اضطرار به پوشیدن لباس هم کفاره دارد. آیت‌الله خامنه‌ای: بنا بر احتیاط واجب در صورت اضطرار به پوشیدن لباس هم باید کفاره بدهد. آیت‌الله خویی، آیت‌الله سیستانی: بنا بر احتیاط. آیت‌الله سبحانی: و بنا بر احتیاط در صورت ضرورت قبا و پالتو و کت را مقلوب کند(پشت و رو) و بر دوش خود انداخته و دست در آستین آن نکند. آیت‌الله مکارم: مگر اینکه موجب عسر و حرج شود.

مسئله 357
امام خمینی: اگر یک قسم لباس بپوشد، مثل پیراهن، و کفاره بدهد و باز پیراهن دیگر بپوشد یا آن را که پوشیده بکند و باز بپوشد باید برای دفعه دیگر نیز کفاره بدهد. ^{[م357 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خویی: متعرض این مسئله نشده‌‌اند.

مسئله 358
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که اگر چند لباس از یک نوع بپوشد مثل چند قبا یا چند پیراهن، چه در مجلس واحد یا در مجالس عدیده، برای هر یک کفاره بدهد. ^{[م358 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: اگر یک دفعه پوشیدن صدق کند. آیت‌الله تبریزى: در صورتی که چند لباس بپوشد ولو از یک نوع باشد، باید به تعداد آنها کفاره بدهد. آیت‌الله زنجانی: احتیاط مستحب آن است که... آیت‌الله خویی: متعرض این مسئله نشده‌‌اند. آیت‌الله سبحانی: اگر مرد محرم چند لباس دوخته را در یک مجلس و یک زمان با هم بپوشد یک کفاره دارد ولی اگر چند لباس دوخته را در دو مجلس یا بیشتر بپوشد کفاره آن متعدد خواهد بود. آیت‌الله فاضل: چنانچه چند لباس از یک نوع را یک دفعه (یعنی پشت سر هم و بدون فاصله) بپوشد، فقط یک کفاره واجب می‌شود. آیت‌الله گلپایگانی: برای پوشیدن جنس دوخته در احرام عمره، یک کفاره و در احرام حج نیز یک کفاره کافی است. آیت‌الله مکارم: مگر اینکه موجب عسر و حرج شود.

استفتائات

مسئله 496
امام خمینی: سئوال: حمل قمقمه آب که در محفظه دوخته نگهداری می‌شود، برای محرم چه صورت دارد؟ جواب: احتیاط آن است که آن را به دوش نیندازد^{[م496 ۱]}و دست گرفتن آن مانع ندارد.
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: اگر مثل همیان باشد و صدق لبس نکند اشکال ندارد. آیات عظام تبریزی، زنجانی، سیستانی، فاضل: مانعی ندارد. آیت‌الله خامنه‌ای: پوشیدن چیز دوخته که به آن لباس گفته نمی‌شود مانند کمربند و همیان و بند ساعت و مانند آن اشکال ندارد. آیت‌الله سبحانی: همراه داشتن همیان و کیف و ساک دوخته شده و قمقمه آب و کیسه‌هایی که برای حفاظت از کفش و دمپایی و وسایل زائر است و امثال اینها مانند گهواره‌های کوچکی که برای بچه‌ها روی دست می‌گیرند، اشکالی ندارد. آیت‌الله مکارم: حمل کیف‌ها و ساک‌های دوخته، هرچند به شانه و گردن بیندازد مانعی ندارد.

جستار وابسته

لباس احرام

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 201 تا 205 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

[1] 
آیت‌الله خویی: پوشیدن پیراهن و قبا و شلوار و زیرشلواری و جامه دکمه‌دار با بستن دکمه آن و درع (زره) و هر جامه‌ای که آستین‌دار باشد که دست در آن برود بر محرم حرام است.

آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است.

آیت‌الله سبحانی: پوشیدن لباس‌های دوختنی مانند پیراهن و شلوار و قبا و امثال آن برای مردان و دست‌کش برای زنان در حال احرام جایز نیست و بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید پرهیز کند.

آیت‌الله سیستانی: برای محرم جایز نیست که جامه دکمه‌دار یا آنچه فایده دکمه را داشته باشد بپوشد در صورتی که دکمه آن را ببندد و همچنین جایز نیست جامه‌ای بپوشد که یقه و آستین داشته باشد و سر را از یقه و دست‌ها را از آستین بیرون بیاورد و همچنین جایز نیست شلوار و زیرشلواری و آنچه را که در ستر عورتین مانند آنها باشد مگر اینکه ازار (لنگ) نداشته باشد که در این صورت پوشیدن آن جایز است و بنا بر احتیاط واجب باید از پوشیدن لباس‌های متعارف؛ مانند پیراهن و قبا و لبّاده و کت و پیراهن عربی، بپرهیزد، هرچند دکمه آنها را نبندد یا دست از آستین و سر از یقه بیرون نیاورد.

[2] آیت‌الله خویی: پوشیدن پیراهن و قبا و شلوار و زیرشلواری و جامه دکمه‌دار با بستن دکمه آن و درع (زره) و هر جامه‌ای که آستین‌دار باشد که دست در آن برود بر محرم حرام است.

[3] آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است.

[4] آیت‌الله سبحانی: پوشیدن لباس‌های دوختنی مانند پیراهن و شلوار و قبا و امثال آن برای مردان و دست‌کش برای زنان در حال احرام جایز نیست و بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید پرهیز کند.

[5] آیت‌الله سیستانی: برای محرم جایز نیست که جامه دکمه‌دار یا آنچه فایده دکمه را داشته باشد بپوشد در صورتی که دکمه آن را ببندد و همچنین جایز نیست جامه‌ای بپوشد که یقه و آستین داشته باشد و سر را از یقه و دست‌ها را از آستین بیرون بیاورد و همچنین جایز نیست شلوار و زیرشلواری و آنچه را که در ستر عورتین مانند آنها باشد مگر اینکه ازار (لنگ) نداشته باشد که در این صورت پوشیدن آن جایز است و بنا بر احتیاط واجب باید از پوشیدن لباس‌های متعارف؛ مانند پیراهن و قبا و لبّاده و کت و پیراهن عربی، بپرهیزد، هرچند دکمه آنها را نبندد یا دست از آستین و سر از یقه بیرون نیاورد.

[2] 
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از هر جامه دوخته بلکه شبیه دوخته است؛ مانند نمدی که چوپانان آن را می‌پوشند.

آیت‌الله خامنه‌ای: و همچنین لباس‌های دکمه‌دار، که با بستن دکمه‌های آن به صورت پیراهن و مانند آن درمی‌آید گرچه مخیط نباشد، پوشیدن آن برای مردان حرام است.

آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است.

آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید نیز پرهیز کنند ولی همراه داشتن همیان و کیف پول و ساک دوخته و قمقمه آب و کیسه‌هایی که برای حفاظت از دمپایی و وسایل زائر است و امثال اینها مانند گهواره‌های کوچکی که برای بچه‌ها روی دست می‌گیرند، اشکال ندارد.

آیت‌الله سیستانی: فرقی نیست در آنچه در ذیل مسئله قبل گفته شد که لباس دوخته باشد یا بافتنی یا نمد مالی یا غیر آن.

آیت‌الله مکارم: همچنین لباس‌هایی که قطعات آن را به هم می‌چسبانند.

[7] آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از هر جامه دوخته بلکه شبیه دوخته است؛ مانند نمدی که چوپانان آن را می‌پوشند.

[8] آیت‌الله خامنه‌ای: و همچنین لباس‌های دکمه‌دار، که با بستن دکمه‌های آن به صورت پیراهن و مانند آن درمی‌آید گرچه مخیط نباشد، پوشیدن آن برای مردان حرام است.

[9] آیت‌الله زنجانی: دوخته بودن لباس، از محرمات احرام نیست؛ ولی پوشیدن لباس‌های معمولی؛ مانند پیراهن و قبا و شلوار و زیرپوش و هر لباسی مانند آنها که عرض بدن را می‌پوشاند، بر مرد محرم جایز نیست، و در این امر فرقی بین لباس دوخته و بافته و غیر آن نیست، و پوشیدن حوله و لنگ و پتو و مانند آن مانعی ندارد ـ هرچند دوخته باشد ـ ؛ همچنان‌که می‌تواند پتوی دوخته روی خود بیندازد یا داخل کیسه خواب بخوابد هرچند خلاف احتیاط مستحب است.

[10] آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط از چیزهای بافتنی یا آنچه که به شکل پیراهن یا شلوار درآید نیز پرهیز کنند ولی همراه داشتن همیان و کیف پول و ساک دوخته و قمقمه آب و کیسه‌هایی که برای حفاظت از دمپایی و وسایل زائر است و امثال اینها مانند گهواره‌های کوچکی که برای بچه‌ها روی دست می‌گیرند، اشکال ندارد.

[11] آیت‌الله سیستانی: فرقی نیست در آنچه در ذیل مسئله قبل گفته شد که لباس دوخته باشد یا بافتنی یا نمد مالی یا غیر آن.

[12] آیت‌الله مکارم: همچنین لباس‌هایی که قطعات آن را به هم می‌چسبانند.

[3] 
آیت‌الله تبریزى: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست و کمربند مانعی ندارد.

آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است.

آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از مطلق جامه دوخته و شبیه دوخته است ولی انداختن پتوی حاشیه‌دار که طرفین آن را با نخ دوخته‌اند مانع ندارد.

آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد.

آیت‌الله سبحانی: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست اما کمربند در صورتی که پهن نباشد و پوشش حساب نشود اشکال ندارد.

آیت‌الله سیستانی: معلوم شد که معیار لباس، دوخته نیست، بلکه انواع خاصی از لباس حرام است و به احتیاط واجب لباس‌های متعارف هم حرام است و اما کمربند و بند ساعت و دمپایی و امثال آن اگر دوخته باشد اشکال ندارد، گرچه کمربند مکروه است و همچنین اشکال ندارد اگر حاشیه لباس احرام دوخته باشد یا بر آن مارکی باشد که دوخته باشند.

آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: استفاده از این اشیاء برای محرم جایز است، هرچند دوخته باشد: الف) همیان و کمربند که برای حفظ پول به کمر می‌بندند. ب) فتق بند. ج) کفشی که تمام روی پا را نپوشاند.

آیت‌الله فاضل: ظاهراً حرمت و ثبوت کفاره مخصوص به پوشیدن لباس دوخته؛ مانند پیراهن، قبا، شلوار و سایر لباس‌های متعارف است. اما پوشیدن و استفاده از دمپایی و کفش دوخته که تمام روی پا را نپوشاند و کمربند و همیان و فتق بند و بند ساعت و سایر اشیای کوچک دوخته دیگر که به آن لباس گفته نمی‌شود و همچنین حمل قمقمه دوخته اشکال ندارد و کفاره هم ندارد. و از این، حکمِ مسئله بعد نیز روشن می‌شود.

آیت‌الله مکارم: بستن کمربند هرچند دوخته باشد، مانعی ندارد.

[14] آیت‌الله تبریزى: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست و کمربند مانعی ندارد.

[15] آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است.

[16] آیت‌الله خویی: احوط اجتناب از مطلق جامه دوخته و شبیه دوخته است ولی انداختن پتوی حاشیه‌دار که طرفین آن را با نخ دوخته‌اند مانع ندارد.

[17] آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد.

[18] آیت‌الله سبحانی: پوشیدن شب‌کلاه جایز نیست اما کمربند در صورتی که پهن نباشد و پوشش حساب نشود اشکال ندارد.

[19] آیت‌الله سیستانی: معلوم شد که معیار لباس، دوخته نیست، بلکه انواع خاصی از لباس حرام است و به احتیاط واجب لباس‌های متعارف هم حرام است و اما کمربند و بند ساعت و دمپایی و امثال آن اگر دوخته باشد اشکال ندارد، گرچه کمربند مکروه است و همچنین اشکال ندارد اگر حاشیه لباس احرام دوخته باشد یا بر آن مارکی باشد که دوخته باشند.

[20] آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: استفاده از این اشیاء برای محرم جایز است، هرچند دوخته باشد: الف) همیان و کمربند که برای حفظ پول به کمر می‌بندند. ب) فتق بند. ج) کفشی که تمام روی پا را نپوشاند.

[21] آیت‌الله فاضل: ظاهراً حرمت و ثبوت کفاره مخصوص به پوشیدن لباس دوخته؛ مانند پیراهن، قبا، شلوار و سایر لباس‌های متعارف است. اما پوشیدن و استفاده از دمپایی و کفش دوخته که تمام روی پا را نپوشاند و کمربند و همیان و فتق بند و بند ساعت و سایر اشیای کوچک دوخته دیگر که به آن لباس گفته نمی‌شود و همچنین حمل قمقمه دوخته اشکال ندارد و کفاره هم ندارد. و از این، حکمِ مسئله بعد نیز روشن می‌شود.

[22] آیت‌الله مکارم: بستن کمربند هرچند دوخته باشد، مانعی ندارد.

[4] 
آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد.

[24] آیت‌الله زنجانی: به سر گذاشتن کلاه و هرچه سر را می‌پوشاند و بستن کمربند و همیان و مانند آن جایز نیست مگر در صورت لزوم، و محرمی که برای حفظ پول یا نگاه داشتن لنگ احرامش باید از همیان یا کمربند استفاده کند می‌تواند کمربند یا همیان ببندد، هرچند دوخته باشد و کفاره هم ندارد.

[5] 
آیت‌الله تبریزى: کفاره هم ندارد.

آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است.

آیات عظام زنجانی، سیستانی، مکارم: ضرورت لازم نیست و کفاره هم ندارد.

آیت‌الله سبحانی: در صورت دوخته بودن کفاره دارد.

آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: اولی این است که کفاره بدهد.

[26] آیت‌الله تبریزى: کفاره هم ندارد.

[27] آیت‌الله خامنه‌ای: کمربند و هَمیان که در آن پول می‌گذارند و به کمر می‌بندند و بند ساعت و امثال اینها که لباس محسوب نمی‌شود اگرچه دوخته باشد اشکال ندارد. همچنین نشستن و خوابیدن بر روی فرش دوخته یا لباس‌های ممنوع یا به عنوان روانداز از آنها استفاده کردن مانعی ندارد. همین طور انداختن پتو و امثال آن بر روی دوش هرچند حاشیه آن دوخته باشد اشکال ندارد. و نیز دوختن حاشیه پارچه احرام بلامانع است.

[28] آیات عظام زنجانی، سیستانی، مکارم: ضرورت لازم نیست و کفاره هم ندارد.

[29] آیت‌الله سبحانی: در صورت دوخته بودن کفاره دارد.

[30] آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: اولی این است که کفاره بدهد.

[6] 
آیت‌الله بهجت: الاّ در صورتی که إزار نداشته و شلوار بپوشد که در وجوب فدیه تامّل است.

آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی: بنا بر احتیاط واجب باید یک گوسفند بدهد.

آیت‌الله زنجانی: اگر لنگ ندارد جایز است شلوار بپوشد و کفاره هم ندارد؛ و در غیر این مورد، پوشیدن لباس‌هایی که در ذیل مسئله 354 گفته شده، کفاره دارد، هرچند مضطر باشد.(مسئله 354: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.)

[32] آیت‌الله بهجت: الاّ در صورتی که إزار نداشته و شلوار بپوشد که در وجوب فدیه تامّل است.

[33] آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی: بنا بر احتیاط واجب باید یک گوسفند بدهد.

[34] آیت‌الله زنجانی: اگر لنگ ندارد جایز است شلوار بپوشد و کفاره هم ندارد؛ و در غیر این مورد، پوشیدن لباس‌هایی که در ذیل مسئله 354 گفته شده، کفاره دارد، هرچند مضطر باشد.(مسئله 354: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.)

[7] نظر آیات عظام در ذیل مسئله 287 گذشت.

[8] نظر آیات عظام در ذیل مسئله 287 گذشت.

[9] 
آیات عظام تبریزی، زنجانی، سیستانی، مکارم: منظور از قفازین هر نوع دستکش است.

آیت‌الله خامنه‌ای: پوشیدن دستکش برای زنان جایز نیست.

آیت‌الله سبحانی: هر نوع دستکش خواه برای حفظ از سرما یا آفتاب یا حجاب و یا زینت و یا مقاصد دیگری مثل رعایت بهداشت در کار در حال احرام باشد برای زنان جایز نیست ولی اگر پوشید کفاره ندارد.

آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: بلکه بنا بر احتیاط واجب پوشیدن هرگونه دستکش بر زن‌ها جایز نیست.

[38] آیات عظام تبریزی، زنجانی، سیستانی، مکارم: منظور از قفازین هر نوع دستکش است.

[39] آیت‌الله خامنه‌ای: پوشیدن دستکش برای زنان جایز نیست.

[40] آیت‌الله سبحانی: هر نوع دستکش خواه برای حفظ از سرما یا آفتاب یا حجاب و یا زینت و یا مقاصد دیگری مثل رعایت بهداشت در کار در حال احرام باشد برای زنان جایز نیست ولی اگر پوشید کفاره ندارد.

[41] آیت‌الله صافی، آیت‌الله فاضل: بلکه بنا بر احتیاط واجب پوشیدن هرگونه دستکش بر زن‌ها جایز نیست.

[10] 
آیت‌الله زنجانی: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.

[43] آیت‌الله زنجانی: اگر مرد محرم پیراهن یا شلوار یا قبا و زیرپوش و مانند آنکه عرض بدن را می‌پوشاند بپوشد یا جوراب به پا کند یا عمامه و کلاه و دستار بر سر بگذارد باید یک گوسفند قربانی کند؛ هرچند دوخته نباشد. و زن محرم اگر دستکش دست کند یا نقاب و پوشیه و مانند آن بپوشد باید یک گوسفند قربانی کند و پوشاندن سر و صورت با چیزهای غیر پوششی مانند بار و حنا کفاره ندارد.

[م* ۱]

[م346 ۱]

[م347 ۱]

[م348 ۱]

[م349 ۱]

[م350 ۱]

[م351 ۱]

[م352 ۱]

[م353 ۱]

[م354 ۱]

[م355 ۱]

[م355 ۲]

[م356 ۱]

[م357 ۱]

[م358 ۱]

[م496 ۱]

ن ب و محرمات احرام
مشترک	جدال • فسوق • سرمه کشیدن • زینت • ازاله مو • ناخن گرفتن • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • نگاه کردن به آینه • کشتن جانوران بدن • شكار حيوان وحشى • کندن گیاهان • التذاذ جنسی • عقد ازدواج • آمیزش • استمناء • حمل سلاح
مخصوص مردان	لباس دوخته • پوشاندن پا • پوشاندن سر • استظلال
مخصوص زنان	پوشاندن دست • پوشاندن صورت