اخلاق نبوی (کتاب)
اخلاق نبوی با عنوان فرعی آشنایی با سیره اخلاقی پیامبر اعظم(ص) اثر جواد محدثی (متولد ۱۳۳۲ش.) است که به بررسی گوشههایی از سیره عملی و اخلاق فردی و اجتماعی پیامبر اسلام میپردازد. نویسنده در این اثر کوشیده است با نثری ساده و تحلیلی، جلوههای گوناگون زندگی فردی، اجتماعی و معنوی پیامبر اکرم(ص) را بازنمایی کند.
ساختار
کتاب اخلاق نبوی از یک مقدمه و متن اصلی در ۱۱ بخش تشکیل شده است. پیش گفتار تحت عنوان «سخنی با شما» در دو صفحه ارائه شده. روش نویسنده در نگارش، تحلیلی و تحقیقی است و در عین حال تلاش کرده با زبانی روان و در دسترس، مطالب را برای عموم خوانندگان بیان کند.[۱]
عناوین بخشهای اصلی کتاب:
- شمایل پیامبر
- در خانه
- در اجتماع
- جلسات پیامبر
- سخن گفتن
- راه رفتن
- آراستگی
- لباس و پوشش
- خوردن و آشامیدن
- ادب عبودیت
- سنن گوناگون[۲]
جایگاه اثر
کتاب اخلاق نبوی از جمله آثار معاصر در حوزه سیرهپژوهی نبوی به شمار میآید و با رویکردی ساده و تحلیلی، میکوشد الگوهای اخلاقی پیامبر اکرم(ص) را به خوانندگان امروز معرفی کند. این کتاب اخلاق و سیره پیامبرگرامی اسلام(ص) را در ابعاد مختلف بررسی کرده و در هر بخش از روش پیامبر(ص) درسهای اخلاقی و روش زندگی استخراج کرده است. این کتاب به رغم کوتاه بودنش خواننده و زائر مدینه را به خوبی با اخلاق و روش پیامبر اسلام (ص) آشنا می کند.[۳]
گزارش محتوا
از جمله موضوعات و نکات مهمی که در کتاب آمده است:
- سادهزیستی پیامبر(ص): زندگی بیتکلف، استفاده از رختخواب و بالش حصیری، خوابیدن بر پهلوی راست و زیست مردمی.
- هنر گوش دادن: پیامبر هیچگاه سخن کسی را قطع نمیکرد و اصحاب را نیز به شنیدن کامل سخن دیگران عادت داده بود.
- وارستگی از دنیا: سوار شدن بر مرکبهای ساده مانند الاغ یا درازگوش و راه رفتن پیاده، همراه با مردم بودن و عیادت از بیماران.
- شیوه غذا خوردن: گفتن «بسمالله» در آغاز و «الحمدلله» در پایان، نوشیدن آب به صورت مکیدن و نه یکباره.
- یاد خدا: پیامبر در همه حال به یاد خدا بود، دعا میخواند، هنگام خواب «آیةالکرسی» تلاوت میکرد و روزانه بارها استغفار مینمود.
- مدیریت اجتماعی و نظامی: توصیه به تقوا برای فرماندهان، نهی از خیانت و نیرنگ در جنگ، رعایت حقوق کودکان و راهبان، پرهیز از نابودی کشاورزی و طبیعت در جنگ.
- شعر و ادب: نویسنده قطعه شعری از اثر دیگر خود، برگ و بار، درباره پیامبر نقل کرده است که تصویری ادبی و معنوی از شخصیت آن حضرت ارائه میدهد.[۴]
ویژگیها
- مستند بودن مطالب همراه با ارجاعات و توضیحات در پاورقیها. ارجاعات متعددی به صورت زیر نویس در اکثر صفحات مشاهده میشود.
- ارائهی محتوایی آموزشی و در عین حال کاربردی برای آشنایی با سبک زندگی و سیره اخلاقی پیامبر اسلام(ص).
- استفاده از منابع متنوع (۱۲ منبع در پایان کتاب).
- در ابتدای کتاب فهرست تفصیلی و در پایان، فهرست منابع آمده است. با این حال، فهارس فنی (نمایه موضوعی و ...) فراهم نشده است.[۱]
اطلاعات نشر
96صفحه
پانویس
منابع
- پایگاه رسمی پژوهشکده حج و زیارت
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- کتابخانه تخصصی حج و زیارت.
- دوازده گفتار درباره دوازدهمين حجت خدا حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجهالشریف)