محمد بن شمس‌الدین نخعی
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:A sharefat در تاریخ ۶ تیر ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
محمد بن شمس‌الدین نخعی، بنابر نقل برخی منابع متاخر، یکی از نوادگان انس فرزند مالک اشتر بوده است. البته در منابع متقدم فرزندی به نام انس برای مالک اشتر نخعی ثبت نشده و تنها یکی از نویسندگان متاخر به نام «فراهانی» او را فرزند انس بن مالک اشتر و صاحب بقعه‌ای در یکی از روستاهای استان مرکزی دانسته است.
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن شمس‌الدین نخعی |
| خویشان سرشناس | مالک اشتر |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
اما به دلیل مستندنبودن و معلوم نبودن منبع فراهانی برای نقل این مطالب و همچنین موجود نبودنشان در دیگر منابع نمی‌توان به‌راحتی این انتساب را پذیرفت و برای پذیرفتن این که آن مکان مدفن یکی از نوادگان مالک اشتر است، باید بیشتر تحقیق شود.
نسب‌شناسی
محمد بن شمس‌الدین نخعی، بنابر نقل برخی منابع متاخر، یکی از نوادگان انس فرزند مالک اشتر نخعی است. البته در منابع متقدم فرزندی به نام انس برای مالک اشتر ثبت نشده است. اما منابع جدید و متاخر وی را از فرزندان مالک دانسته، و برای یکی از نوادگانش به نام «محمد»، بقعه‌ای در ایران معرفی کرده‌اند.
یکی از نویسندگان متاخر به نام «فراهانی» درباره نسب محمد چنین نوشته است:
"نسب او با چند واسطه به مالک اشتر منتهی می‌شود که عبارت‌اند از: «محمد بن شمس‌الدّین بن عاید بن نظام‌الدّین بن قاسم بن انس بن مالک اشتر نخعی".
فرزندان انس
فراهانی درباره فرزندان انس چنین می‌نویسد:
"قاسم بن انس بن مالک در زمان هشام بن عبدالمک اموی به جرم ذکر احادیث درباره فضایل امیرالمؤمنین(ع) و جانب‌داری از حقوق پایمال شده عترت رسول الله(ص) و دفاع از حریم ولایت در شهر حله توسط دژخیمان حکومتی به شهادت می‌رسد. فرزندِ او نظام‌الدین به همراه دو برادر خود به اسامی حسام الدین و ابراهیم به ناحیه لار طالقانِ ایران مهاجرت می‌کند و در آنجا به نقل احادیث اهل بیت(ع) می‌پردازند.
محمد بن شمس‌الدین، نیز فرزندی داشته، به نام ابراهیم که از حامیان پرشور و مدافعان سلحشور خاندان ائمه(ع) بوده است. ابراهیم بن محمد بن شمس‌الدین، هنگام تشریف فرمایی امامزاده اسماعیل بن فضل (مدفون در محلات) به جانب‌داری او قیام می‌کند و سپس توسط گروهی مزدور به نام رشیدیان به شهادت نایل می‌آید. مدت میزبانی ابراهیم بن محمد از امامزاده اسماعیل را، هفت سال نگاشته‌اند. [۱]
بقعه محمد شمس‌الدین
این بقعه، در هشت کیلومتری جنوب غربی شهر «خمین»، در استان مرکزی، در روستای «گوشه» از دهستان «رستاق» واقع شده است و «صحابی زاده علی(ع)» شناخته می‌شود.
تجدید بنا
ساختمان قدیمی این بقعه، که از سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده، در سال ١٣64 ه.ش تخریب و به جای آن بنای کنونی ساخته شد که صحن، گنبد، حرم و رواق دارد.
معماری مرقد
ورودی بقعه، صحن نسبتاً بزرگی است که حدود ده پله بالاتر از کف صحن قرار دارد. اتاق مرقد، فضایی شش ضلعی به قطر تقریبی شش متر است که بر روی آن گنبدی مدور قرار دارد. در ضلع شمالی بقعه، ایوانی تعبیه شده، و سه اتاق به عنوان «شبستان» در اطراف آن ساخته شده است. ازاره دور مرقد، سنگ‌کاری شده، و فضای دیوارها تا زیر سقف گنبد، گچ‌کاری است. در هریک از اضلاع بقعه چند طاق‌نما و نورگیر ساخته شده و ترکیب زیبایی به اتاق مرقد داده است. ضریح چوبی نسبتاً قدیمی مشبک و به شکل مربع از مرقد محافظت می‌کند. متن سنگ جدید مرقد پس از سوره حمد جمله ذیل می‌باشد:
«مرقد مطهر حضرت محمّد بن مالک اشتر».
فضای بیرونی بقعه
در جلوی بقعه، چند چنار کهن و تنومند قرار دارد که به گفته اهالی حدود سیصد سال قدمت دارند و چشمه‌ای نیز در کنار آنها جریان دارد. این چشمه به هنگام بازدید خشک بوده است. [۲]
سخن پایانی
متاسفانه معلوم نیست منبع فراهانی برای نقل این مطالب درباره محمد بن شمس‌الدین و فرزندش چیست؟ از این‌رو سخنان فراهانی را به دلیل مستندنبودن و موجود نبودنشان در دیگر منابع نمی‌توان به‌راحتی پذیرفت و برای پذیرفتن این مطلب که این مکان مدفن یکی از نوادگان مالک اشتر است، باید بیشتر تحقیق شود.
پانویس
منابع
- مزارات متبرکه استان مرکزی، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم.