رباط ابرقوهی

بنای تاریخی رباط الابرقوهی (771ق.)؛ یکی از کاروان‌سراهای شهر مکه بود که به سال 771 هجری قمری توسط محمد بن اسحاق ابرقوهی شیرازی، مقابل باب الصفا در جانب جنوبی مسجدالحرام ساخته شد.

رباط ابرقوهی

اطلاعات اوليه
بنيانگذار	محمد بن اسحاق ابرقوهی شیرازی
تأسیس	سال 771 هجری قمری
کاربری	وقف برای اقامت تنها ده تن از زائران نیازمند ایرانی
مکان	مقابل باب الصفا در جانب جنوبی مسجدالحرام
مشخصات
وضعیت	غیرفعال

طبق وقف‌نامه، تنها ده تن از زائران نیازمند ایرانی می‌توانستند به طور همزمان در این رباط ساکن شوند. امروزه در اثر طرح‌های بازسازی و نوسازی بافت شهر مکه، تمامی آثار این بنا از بین رفته است.

معرفی اجمالی

نام این رباط برگرفته از شیخ غیاث‌الدین محمد بن اسحاق ابرقوهی شیرازی (م. 785) است. او که تحت‌الحمایه شاه شجاع مظفری(م. 786) در شیراز بود، مدت طولانی از عمر خویش را صرف آموزش طب در مکه کرد و در سال 771 هجری قمری از سوی حامی‌اش ماموریت یافت که رباطی مقابل باب الصفا در جانب جنوبی مسجدالحرام بنا نهد.

کاربری

طبق وقف‌نامه این بنا، ده تن از زائران نیازمند ایرانی می‌توانستند به طور همزمان در این رباط ساکن شوند؛ به شرط آنکه شواهد قابل اعتمادی از فقر و زهد ایشان از دنیای فانی ملموس باشد. در این سند، اهالی هندوستان صراحتاً از حضور در این رباط منع شده بودند.

وضعیت کنونی

امروزه به غیر از آنچه در برخی منابع تاریخی آمده، هیچ نشان و مدرکی از آثار این رباط‌ یافت نمی‌شود زیرا در اثر طرح‌های بازسازی و نوسازی بافت شهر مکه، تمامی آثار برجا مانده از این بنا توسط وهابیت از بین رفته است.

منابع

این مقاله برگرفته از فصلنامه علمی ترویجی میقات حج، ش 104. بخش «رباط‌های مکه در قرون میانه اسلامی»، ص101. است.

• اتحاف الوری بأخبار أم القری، ابن فهد، عمر بن محمد، 1403ق، تحقیق و نسخ: فهیم بن محمد شلتوت، چاپ مرکز البحث العلمی وإحیاء التراث الإسلامی بجامعة أم القرى، چاپ اول.