شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب)


شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب)
پدید آورندگان
نویسنده محمدجواد مالک
محتوا
موضوع عراق، تاریخ، ثورةالعشرين، دولت عثمانى
زبان عربی
نشر
تعداد جلد ۱
تعداد صفحات ۹۶۰
قطع وزیری
ناشر العتبة الحسینیة المقدسة
وب‌سایت ناشر http://imamhussain-lib.com/arb/
محل نشر کربلا
تاریخ نشر ۱۴۳۳ق
نسخه الکترونیکی شیعة العراق وبناء الوطن

نویسنده

محمدجواد مالک،

ساختار

کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، پايان‌نامه كارشناسى ارشد نويسنده است كه به دانشگاه «امام اوزاعى» در بيروت ارائه و با رتبه قابل تقدیر، در سال ١۴١٨ق پذیرفته شده و توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در کربلا به چاپ رسید.[۱] این کتاب، از سه باب و هر باب از سه فصل تشکیل شده است.[۲]

محتوا

فصل‌هاى سه‌گانۀ كتاب را كه سير تاريخى انقلاب مردم عراق را در اين ٢۵ سال بيان مى‌كند، به طور اجمال شرح داده، سپس مهم‌ترين نتايج اين انقلاب را برشمرده است.[۳]

به بررسى تاريخى و تحليل سياسى رُبع قرن از تاريخ كشور عراق مى‌پردازد؛ يعنى از سال ١٩٠٨ تا ١٩٣٢ ميلادى. سال‌هاى قيام مردم براى داشتن قانون اساسى تا استقلال عراق و تلاش براى آزادى از يوغ استعمارگران انگليسى. آنچه در اين نوشته بسيار به چشم مى‌آيد، تكيه بر تقش پررنگ علما و مراجع در هدايت مردم است. از سيّد محمّدسعيد حبوبى و آخوند خراسانى و سيّد محمّد كاظم يزيدى و ميرزا محمّدتقى شيرازى، تا سيّد ابوالحسن اصفهانى و سيّد ابوالقاسم كاشانى.[۴]

نويسنده در مقدّمه‌اى نسبتاً طولانى به آموزه‌هاى اجتماعى دين مبين اسلام مى‌پردازد و سپس به سير تاريخى مهم‌ترين وقايع بشرى اشاره كرده و از خوشى‌ها و ناخوشى‌ها، پيروزى‌ها و شكست‌ها و آسانى‌ها و دشوارى‌هاى آن سخن مى‌گويد. آن‌گاه به عراق و خيزش‌هاى مردم آن تا «ثورة العشرين» پرداخته و اين‌كه مردم عراق اين فُرصت را مغتنم شمردند و به پا خاستند. علما و مراجع نيز از آنان حمايت كردند؛ امّا صدمه فراوان ديدند. برخى كُشته و برخى تبعيد شدند. بسيارى از بازاريان معروف كه پشتوانه مادى نهضت بودند نيز اِعدام شدند؛ آن هم به دست كسانى كه با شعار آزادى، عراق را اِشغال كردند.[۵]

باب اول، در سه فصل و به شرح زیر، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۱۳م پرداخته است:

فصل اول، درباره تاریخ عمومی عراق، عراق در اواخر دوره عثمانی، اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق در آن دوره و جغرافیای طبیعی عراق است.[۶]

فصل دوم، به عوامل مؤثر داخلی و خارجی در وضعیت عرصه اسلامی، برخورد حکومت با انقلابیون، نفوذ بیگانگان در کشورهای اسلامی و بررسی وضعیت انقلاب و ابعاد تاریخی آن در عرصه اسلامی عراق پرداخته است.[۷]

فصل سوم، به بیداری اسلامی در عراق، نوشته‌های اصلاحی اسلامگرایان، جنبش اصلاحی در عرصه اسلامی، دوره مرجعیت میرزای شیرازی(د. ۱۳۱۲ق) و تأثیر آن در جنبش سیاسی عراق، تأثیر مشروطه ایران(۱۹۰۵-۱۹۰۶م) و انقلاب قانون اساسی ترکیه (۱۹۰۷-۱۹۰۹م) در نهضت سیاسی عراق پرداخته است.[۸]

باب دوم؛ عراقی‌ها در مواجهه با اشغال انگیسی‌ها، جنگ و درگیری برای آزادی

این باب، در سه فصل و به شرح زیر، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۱۴ و ۱۹۲۰م پرداخته است:

فصل اول، درباره موضع عالمان در مقابل تجاوزهای بیگانگان در کشورهای اسلامی گوناگون و جنبش جهاد اسلامی ضد حمله بریتانیا به عراق(۱۹۱۴-۱۹۱۷م) سخن گفته است.

فصل سوم، به ثورة العشرین اختصاص یافته و به «الثورة العراقیة الشاملة» نامگذاری شده است. در آن به عوامل انقلاب عشرین، رهبری انقلاب توسط عالمان، همراهی مردم با هر مذهب و گرایشی با عالمان و مهمترین نتایج انقلاب عشرین پرداخته شده است.[۹]

باب سوم؛ عراقی‌ها در مواجهه با مشکلات سلطه بریتانا، بازگشت و رشد جنگ و درگیری برای استقلال

این باب، به شرح زیر، در سه فصل، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۳۲م پرداخته است:

فصل اول،

ترجمه

چاپ

این کتاب با مقدمه محمدحسین الصغیر، توسط العتبة الحسینیة المقدسة،‌در کربلا، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.[۱۰]

پیوند به بیرون

مطالعه و بارگیری شیعة العراق و بناء الوطن.

پانوشت

  1. شیعة العراق و بناء الوطن، قبل از الاهداء؛ شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  2. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  3. شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  4. شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  5. شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  6. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  7. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  8. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمه، ص۱۷ و ۱۸.
  9. شیعة العراق و بناء الوطن، المقدمة، ص۱۸.
  10. کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة‌ المقدسة، ۱۴۳۳ق.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله مقاله شیعیان عراق درنگی در کتاب « شیعة العراق و بناء الوطن»، محمدجواد مالک، به کوشش: محمدحسین خوشنویس، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هفدهم، زمستان 1392، ص227 است.
  • کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة‌ المقدسة، ۱۴۳۳ق.