مراقد البصره (کتاب)

مراقد البصرة لها قصص و حکایات، کتابی است به زبان عربی، تألیف ولید المحمد، که به معرفی مرقدها و قدمگاه‌ها در استان بصره پرداخته است. پس از معرفی مرقد و صاحب آن، حکایتی درباره او بیان شده است. این کتاب، در سال ۱۳۹۲ش. به چاپ رسیده است.

مراقد البصره (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	ولید المحمد
تاریخ نگارش	سده پانزدهم قمری
محتوا
موضوع	آرامگا‌هها‌ عراق‌ بصره‌
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۱۷۵
ناشر	دار و مکتبة‌ عدنا‌ن‌
محل نشر	بغداد
تاریخ نشر	۱۳۹۲ش.
نوع رسانه	مصور (رنگی)

مؤلف

وليد شريدة جاسم محمد، نویسنده معاصر، دارای آثاری مانند «صحابة و تابعین نزلو البصرة و اثرو فیها»، «السيبة قبل خرابها، قصة حضارة» و «قصص‌ الانبیا‌ء‌ و الحضا‌رات‌» است.

ساختار

کتاب مراقد البصرة لها قصص و حکایات، از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است. مرقدها، در فصل اول و قدمگاه‌ها، در فصل دوم جای گرفته‌اند. برای دفن‌شدگان در استان بصره که جای دفنشان معلوم نیست، فصل سوم تنظیم شده و برای مرقدهایی که بیان حکایت آن، تحقیق بیشتری نیاز دارد، فصل چهارم اختصاص یافته است.

محتوا

این کتاب، به معرفی مرقدها و قدمگاه‌ها در استان بصره عراق پرداخته است. پس از معرفی مرقد، توضیحی کوتاه درباره صاحب قبر داده شده و کرامت یا حکایتی از او بیان شده است. معرفی مرقدها، شامل مرقدهای شعیان و اهل سنت است. مطالب این کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از:

• مقدمه: در مقدمه، به لازم بودن شناسایی مرقدهای بزرگان و نیکان پرداخته شده است.

• فصل اول: مراقد صحابه، تابعین، امامزادگان، سادات و شاعران.

1. مرقد امام احمد بن علی (ابوشاجور) در المدینه؛
2. مرقد عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب(ع)؛
3. مرقد سید صالح بن علی بن امام هادی(ع)، در مطوعه؛
4. مرقد سید حسن جبیلی، مشهور به ظاهر بن علی، در جبیله؛
5. مرقد سید جاسم موسوی، در فاو؛
6. مرقد سید حسن بن علی‌ هادی(ع) در کوت الزین؛
7. مرقد سلیمان، در دیر؛
8. مرقد سهل ابوعبدالله، در ابوخصیب؛
9. مرقد سید احمد یاسری، در الزبیر؛
10. مرقد ثروان بن حسن، در المدینه؛
11. مرقد صحابی، طلحة بن عبیدالله، در الزبیر؛
12. مرقد سید رجب رفاعی، در ابی‌خصیب؛
13. مرقد سید‌ هاشم موسوی، در سیبه؛
14. مرقد سید محمد بن علی بن حمزة بن حسن بن عبیدالله بن عباس(ع)، در ناحیه الثغر؛
15. مرقد صحابی، زید بن صوحان عبدی، در کوت الزین؛
16. مرقد صحابی، انس بن مالک، در الزبیر؛
17. مرقد صحابی، زبیر بن عوام، در الزبیر؛
18. مرقد حسن بصری، در الزبیر؛
19. مرقد ابن‌ سیرین، در الزبیر؛
20. مرقد علی بن یقطین، در بصره؛
21. مرقد ابی‌ الحمد، در ابی‌الخصیب؛
22. مرقد صحابی عباس بن مرداس سلمی، در روستای فیاضی، در ابی‌الخصیب؛
23. مرقد شیخ محمدامین کواز، در محله مشراق؛
24. مرقد ابی‌الجوزی، در منطقه عبدالیان، در راه ابی‌الخضیب؛
25. مرقد شاعر بدر شاکر سیاب، در الزبیر.

• فصل دوم: قدمگاه‌های برخی از امامان(ع)

1. قدمگاه امام علی(ع)، در الزبیر؛
2. قدمگاه امام موسی کاظم(ع)، در ناحیه الدیر؛
3. قدمگاه امام رضا(ع)، در شط العرب؛
4. قدمگاه امام مهدی(ع)، در ناحیه الدیر.

• فصل سوم: صحابه، تابعین، سادات و شاعرانی که در استان بصره دفن شده‌اند، اما جای قبر آن‌‌ها معلوم نیست.

1. حکیم بن جبله عبدی؛
2. جعفر بن اسحاق بن موسی کاظم(ع)؛
3. ابوداود سجستانی؛
4. صحابی نفیع بن حارث (ابوبکره)؛
5. سفیان ثوری؛
6. صحابی عبدالرحمن بن سمره قرشی؛
7. صحابی عائذ بن عمرو مزنی (ابوهبیره)؛
8. هند بن ابی‌هاله؛
9. حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب؛
10. خلیل بن احمد فراهیدی؛
11. جعبری؛
12. شاعر سریجی اوالی؛
13. مالک بن دینار؛
14. اسماعیل بن محمود آل بالیل موسوی؛
15. مفجع بصری؛
16. حریری؛
17. ابوالقاسم تنوخی؛
18. شیخ محسن بن شیخ محمد؛
19. محمد بن ابراهیم شیرازی؛
20. مسلم بن عبدالله.

• فصل چهارم:مرقدهایی که بیان حکایت آن‌ها، نیاز به تحقیق بیشتر دارد.

1. مرقد صالح بن علی‌ هادی، در قرنه (شافی)؛
2. مرقد عون بن علی، در قرنه؛
3. مرقد شخصی که صاحب آن ناشناخته است، در جنوب ابی‌الخصیب (فاو)؛
4. مرقد عاصف بن علی، در معقل؛
5. مرقد خلیفة بن علی، در محله مناوی لجم، در عشار؛
6. مرقد عبدالله بن علی، در عشار.

ویژگی‌ها

• معرفی همه مرقدهای استان بصره، که شامل شهرهای المدينه، القرنه، شط العرب، البصره، ابوالخصيب، الفاو و الزبير است.
• نو بودن موضوع.

منابع کتاب

رجوع نویسنده کتاب، به منابع، اندک بوده و در صورت مراجعه، مصدر را بیان نکرده است.

چاپ

این کتاب، در ۱۷۵ صفحه، توسط دار و مکتبة عدنان، در بغداد، در سال ۱۳۹۲ش. (۲۰۱۳م) چاپ شد.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله پژوهشى نو درباره مراقد بصره، علی احمدی، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش 21، ص231-234 است.

• شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید، به کوشش اعلمی، بیروت، ١4١5ق.
• طیور تفضل المشي، اکرم الامیر، دار و مکتبة‌ عدنان، بغداد، ۲۰۱۳م.
• کلیة التربیة للعلوم الإنسانیة جامعة الأنبار.