مدرسه حسن‌خان (کربلا)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
موقعیت
مدرسه حسن‌خان یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن[۱] و بين باب الشهدا و باب الكرامه قرار داشت. ورودى آن در مسجد و در راهرو باب‌الكرامه قرار گرفته بود. بخشى از مدرسه در صحن و بخشى نيز در بيرون صحن قرار داشت.
[۲] باب الكرامه را «باب مدرسه حسن‌خان» نيز مى‌گويند كه در زاويه شمال شرقى صحن قرار دارد و كه همراه با مجموعه پيرامون آن، جزئى از مسجد مدرسه حسن‌خان بوده است. اين مكان در سال ١٣۶۵ تخريب شد؛ از اين رو بخش بزرگى از مدرسه در خيابان اطراف صحن واقع است و بخش كوچكى از آن نيز در ضلع شمال شرق صحن قرار دارد.[۲]
بزرگان
گويند حاج آقا حسين قمى از مدرسه حسن‌خان وارد صحن مى‌شد و در بخش شرقى صحن نماز جماعت را اقامه مى‌كرد.[۲] ال طعمه، می گوید: يادم هست كه «حاج آقا حسين قمى» كه در صحن نماز مى‌خواندند، «ميرزا مهدى شيرازى» هم ايشان را همراهى مى‌كرد و از طاق زغفرانيه به مدرسه حسن خان مى‌آمدند و مدتى در مدرسه مى‌نشستند.[۳]
بنا
مدرسه وسیعی بوده و دارای ۷۰ اتاق بود.[۱]
زیباترین بخش این مدرسه، دیوارهای پوشیده از تزیینات هندسی نفیس با شکل‌های هنرمندانه بود. بالای آن کتیبه‌هایی از آیات قرآن وجود داشت و نقش‌ها و تزیینات ماهرانه‌ای داشت.[۱]
تاریخچه
تاریخ تأسیس آن به سال ۱۱۸۰ق. بازمی‌گردد. سردار حسن‌خان قزوینی مقادیر زیادی برای پایه‌گذاری آن و راه‌اندازی اوقافی برای هزینه‌های آن، وقف کرد.[۱]
اهمیت
این مدرسه، بزرگترین مؤسسه دینی در کربلا بوده، کمتر مدرسه‌ای در عتبات عالیات مانند آن یافت می‌شد. در این مدرسه، عالمان سرشناسی مانند سید جمال‌الدین اسدآبادی معروف به افغانی و شیخ شریف العلما درس خوانده‌اند.[۱]
تخریب
فرهنگ زيارت: «مدرسه حسن خان» چه وقت تخريب شد؟
آل طعمه: اين مدرسه در دهه هفتاد خراب شد؛ چون من يادم هست كه در دهه پنجاه اين مدرسه را ديده بودم و [۳] وی در کتاب تراث کربلاء، که در سال ۱۳۸۳ق. منتشر شده، از باقی‌مانده این مدرسه که شامل ۱۶ اتاق بوده، خبر داده است.[۱]
این مدرسه و موقوفات آن، در ۱۶ محرم سال ۱۳۶۸ق. (۱۸ نوامبر ۱۹۴۸م)[۱] به دستور عبدالرسول خالصی تخریب شد.[۴]
موقوفات آن در ضمن شارع الحائر الحسینی[۱]
پانوشت
منابع
- تراث کربلاء، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ١٣٩٣ش.
- گفت و گو با نويسنده سخت كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹ش. ص۵۰.