مقام امام زمان (نعمانیه)

مقام امام زمان(ع) یا مقام الإمام المهدی(ع)، در عراق، استان واسط، منطقه ام عکیط، در مسیر بین نعمانیه و کوت و نزدیک رود دجله قرار دارد. به باور برخی، این مقام، در سده هشتم قمری شناخته شده بوده و پیشینه آن به حکایت دیدار فردی به نام ابن ابی‌جواد نعمانی با امام زمان(ع) برمی‌گردد، که بر پایه آن، امام(ع) روزها و شب‌های سه شنبه در این مقام حضور می‌یابد. محمد بن قاسم، از نوادگان امام سجاد(ع) نیز،‌در این مقام دفن شده است.

مقام امام زمان (نعمانیه)

اطلاعات اوليه
تأسیس	در سده هشتم قمری شناخته شده بوده است.
کاربری	زیارتگاه
مکان	عراق، استان واسط، بین مسیر نعمانیه و کوت، یک کلیومتری سمت غربی جاده و نزدیک رود دجله
مشخصات
وضعیت	فعال
معماری
بازسازی	1419ق.

با دیگر مقام‌های امام زمان(ع) اشتباه نشود.

مکان

این مقام، در منطقه «ام عکیط»، در فاصله حدود یک کیلومتر از سمت غربی جاده نعمانیه به کوت، در استان واسط عراق قرار دارد. فاصله آن از نعمانیه، 15 کیلومتر و از کوت، 22 کیلومتر است‌ و در فاصله نزدیک به 150 متر از پشت مقام، رود دجله جریان دارد.

پیشینه

قدیمی‌ترین اشاره به این مقام، مربوط به حکایت دیدار «ابن ابی‌جواد نعمانی» با امام زمان(ع) است، که عبدالله بن عیسی افندی (م.۱۱۳۰ق) در زندگی‌نامه این عالم، در بخشی از کتاب خود، ریاض العلماء، به آن اشاره کرده است. این بخش از کتاب، از میان رفته، ولی محدث نوری (م.۱۳۲۰ق)، آن را در کتاب النجم الثاقب، بازگو کرده است. بر پایه این نقل، مقام امام زمان(ع) در سده هشتم قمری، شناخته شده بوده است.

ساختمان

ساختمان مقام، در گذشته، کوچک‌تر از بنای فعلی آن و از آجر و خشت و گل بوده است. نقل کرده‌اند که در گذشته، سنگی داخل مقام وجود داشته که روی آن، نام مدفون در مقام، ثبت شده بود؛ ولی در زمان جنگ جهانی دوم که نیروهای نظامی انگلیس در یک پادگان نظامی نزدیک مقام حضور داشتند، یک کاپیتان انگلیسی، این سنگ را به سرقت برد.

کار بازسازی و توسعه بنای مقام، به شکل کنونی آن، از سال 1419ق. (1998م)، با تلاش مؤمنان و نیکوکاران نعمانیه، آغاز شد.

آداب

بر پایه نقل محدث نوری (م.۱۳۲۰ق)، در النجم الثاقب، امام مهدی(ع) به «ابن ابی‌جواد نعمانی» گفته است که وی در روزها و شب‌های سه‌شنبه، در این مقام، حاضر می‌شود؛ از این رو، به باور برخی مردم، در روزها و شب‌های سه‌شنبه، برای این مقام زیارت مخصوصی است. در شب نیمه شعبان نیز، مردم در آن گرد می‌آیند. بیشتر زائران این مقام، اهل واسط و بخش‌های جنوبی بوده و زائرانی که پیاده از بصره و کوت به کربلا می‌روند، این مقام را برای توقف و استراحت برمی‌گزینند.

قبر داخل مقام

میان بنا، قبری به ارتفاع نزدیک به نیم متر، وجود دارد که بر پایه گزارشی در سال ۱۴۳۸ق. (۱۳۹۵ش) با پارچه‌های سبزرنگ، پوشیده شده و روی قبر، ضریحی از جنس آلومینیوم، به پهنای 3 متر و بلندای ۳/۵ متر وجود داشته و بالای آن با شیشه پوشیده شده است. این قبر، مدفن محمد بن قاسم بن علی بن عمر اشرف بن امام زین‌العابدین(ع)، مشهور به «صوفی»، دانسته شده است.

محمد بن قاسم، از نوادگان امام سجاد(ع) بوده، که او را در دانش و پارسایی، از چهره‌های شاخص دوره خود دانسته‌اند. او را صوفی خوانده‌اند، زیرا بیشتر، جامه پشمی سفید رنگ و خشن، می‌پوشید. وی در برابر معتصم عباسی قیام کرده، دستگیر شده، گریخته و ادامه زندگی خود را مخفیانه به سر برد. به گفته برخی، او، در زمان متوکل عباسی، دوباره به زندان افتاده و تا پایان عمر در اسارت ماند و به گفته پاره‌ای، مسموم شده و به شهادت رسید.

پیوند به بیرون

• معرفی مقام امام زمان(ع) در شهر نعمانیه.
• آیا مقام امام زمان(ع) در شهر نعمانیه دارای سند است؟

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، بخش «زيارتگاه‌هاى مهم استان واسط، مقام حضرت مهدى(عج) و قبر محمد بن قاسم صوفى»، ج2، ص431، است.

• النجم الثاقب فی احوال الامام الحجة الغائب، الشیخ حسین الطبرسی النوری، تقدیم وترجمة وتحقیق وتعلیق: السید یاسین الموسوی، ط 1، قم، انوار الهدی، 1415 ه. ق.
• «مقام امام زمان(عج) در شهر نعمانیه»، احمد علی مجید الحلی، مترجم، صعلی‌اصغر رضایی، انتظار موعود، ش 18.

مقاتل الطالبيين، ابوالفرج الاصفهانى، تحقيق سيد احمد صقر، مؤسسة الاعلمى، بيروت، ١۴٠٨ق (١٩٨٧م).