رمی

رمی جمره عقبه

اولين عمل واجب ‌در روز عيد قربان، ‌زدن هفت‌ عدد ريگ به ‌جمره عقبه است. جمره عقبه آخرین جمره از بین جمرات سه‌گانه است که در سرزمین منا قرار دارد.

زمان

بر پایه فقه شیعه، بانوان مى‌توانند رمى جمره عقبه كه در روز عيد بايد بجا آورده شود، در شب انجام دهند، هرچند از رمى در روز معذور نباشند.

رمی جمره‌های سه‌گانه

یکی از اعمال حج، رمی جمرات سه گانه، یعنی سنگ زندن به آنها است. در آخر سرزمین منا سه جمره وجود دارد كه اولى «جمره اولى»، دومى «جمره ‌وسطى» و سومى «جمره كُبرى» يا «عقبه» نام دارد.

زمان

بر پایه فقه شیعه، زمان رمى جمرات سه‌گانه، روزهاى يازدهم و دوازدهم ذى‌حجه است و در اين دو روز بايد در فاصله طلوع تا غروب آفتاب انجام داده شود.

در فقه شیعه، اگر رمى را فراموش كند، بايد روز بعد آن را قضا كند.

بر پایه فقه شیعه رمى جمرات بايد در روز انجام داده شود، ولى كسى كه از رمى در روز معذور باشد، مى‌تواند در شب بجا آورد.

در فقه شیعه، بانوان نیز، رمى روزهاى يازدهم و دوازدهم را بايد روز انجام دهند، مگر آن‌كه عذرى داشته باشند.

ترتیب‎

بر پایه فقه شیعه،‌ در روزهاى يازدهم و دوازدهم ذى‌الحجة، ابتدا بايد به جمره اولى، سپس وسطى و در پايان به جمره عقبه سنگ بزنند و مراعات اين ترتيب لازم‌است.

واجبات

واجبات رمی چنین است:

• نيت: بر پایه فقه شیعه، رمى از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون ريا انجام شود. در منابع فقهى اهل سنت، به لزوم نيت خالصانه به عنوان يكى از واجبات رمى اشاره‌اى نشده است.
• شمار سنگ‌ها: ‌سنگ‌ها هفت عدد باشد، يعنى هفت عدد سنگ‌ريزه بايد به جمره زده شود، ولى لازم نيست پشت سر هم بخورد، پس اگر مثلاً دو عدد از آن‌ها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سنگ سوم حساب مى‌شود.
• پرتاب سنگ‌ها: بر پایه همه مذاهب اسلامی، باید سنگ‌ها را پرتاب کند؛ پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد کافی نیست.
• اصابت به جمره: بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به جمره برخورد کند. بر پایه فقه شیعه، اگر با برخورد به جايى يا با برخورد به سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.
• پرتاب جداگانه: سنگ‌ها باید به تدريج پرتاب شود؛ پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست؛ بلكه يكى حساب مى‌شود.

مستحبات

بر پایه فقه شیعه برخی از مستحبات رمی چنین است:

• طهارت داشته باشد؛
• هنگام پرتاب هر سنگ تکبیر بگوید؛
• جمره عقبه را پشت به قبله، و جمره اولى و وسطى را رو به قبله رمى كند؛
• دعاهايى كه در رمى وارد شده است بخواند.

شکیات

بر پایه فقه شیعه، احکام مربوط به شک در رمی چنین است:

• اگر حج‌گزار شك كند، ريگى كه پرتاب كرده به جمره خورده يا نه، بايد ريگ ديگرى بزند.
• اگر شك كند هفت سنگ زده يا كمتر، بايد آن‌قدر بزند تا مطمئن شود هفت عدد از آن‌ها به جمره خورده است.
• بعد از فارغ شدن از رمى و انصراف از محل با اين‌كه يقين داشته هفت عدد زده، به شك خود اعتنا نكند.

جستارهای وابسته

• جمرات

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه مناسک حج، محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش؛ و کتاب درآمدی بر فقه مقارن، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش. است.

بدائع الصنائع (الفقه‌الحنبلى)، الکاشانی، علاءالدین بن مسعود، المصادر الفقهيه، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.

شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام، محقق حلّى، نجم الدين جعفر بن حسن، تهران، منشورات الأعلمى، ١٣٨٩ق.

الكافى فى فقه اهل المدينه، النمرى القرطبى، يوسف بن عبداللّٰه (الفقه‌المالكى)، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.

الفقه على المذاهب الأربعه، الجزیری، عبدالرحمان، دارالفكر، بيروت، لبنان، ١۴٢۴ق.

الفقه على المذاهب الخمسه، المغنیه، محمدجواد، قم، مؤسسة دارالكتاب الاسلامى، چاپ اول، ١۴٢٢ق.

المدونه (الفقه‌المالكى)، مالك بن انس، روايه كنون بن سعيد، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.

مناسك حج با حواشى مراجع، امام خمينى، سيد روح اللّٰه، تهران، نشر مشعر، ١٣٨۵ش.