طواف نساء

مفهوم‌شناسی

طواف به معنای و نساء به معنای زنان است. دلیل نامگذاری آن، حلال شدن زن و مرد پس از انجام این طواف است. در فقه شیعه، پس از احرام و پیش از طواف نساء، زن و مرد بر هم حرام بوده و آمیزش و التذاذ جنسی جایز نیست.

به فتوای فقیهان شیعه، در عمره مفرده و اقسام سه‌گانه حج، واجب است طواف نساء انجام شود و با انجام آن، زنان حلال مى‌شوند.

به باور شیعه، پس از طواف نساء و نماز آن، زن و شوهر بر يكديگر حلال مى‌شوند.

به نظر شیعه، طواف نساء از واجبات حج و عمره است و بر تمام حجاج و معتمران به عمرۀ مفرده؛ اعم از مرد، زن، بالغ و غير بالغ، واجب است كه در پايان مناسك آن را انجام دهند.

طواف نساء و نماز آن، با ساير طواف‌ها و نمازهاى آن‌ها، جز در نيت تفاوتى ندارد.

كيفيت طواف نساء و نماز آن، مانند طواف عمره و نماز آن است، ولى بايد به نيت طواف نساء و نماز طواف نساء بجا آورده شود. طواف نساء و نماز آن، اختصاص به مردان ندارد، بلكه بر تمامى كسانى كه حج يا عمره مفرده بجا مى‌آورند واجب است.

عمره تمتع طواف نساء و نماز آن را ندارد.

زمان

در حج

حاجیان پس از مناسک منا در روز عید قربان، از احرام خارج شده و با لباس دوخته به مکه رفته و اعمال مکه را انجام می‌دهند. آخرین عمل از اعمال مکه طواف نساء و نماز آن است. به نظر شیعه، حاجیان در روز عيد قربان با انجام رمى جمره عقبه و قربانى و حلق يا تقصير از احرام خارج مى‌گردد و اعمال مكه را بالباس دوخته به پايان مى‌رساند. اعمال مكه عبارت است از:

طواف زيارت (طواف حج تمتع) ، نماز طواف زيارت، سعى، طواف نساء ، نماز طواف نساء .

مذاهب چهارگانه اهل سنت، منكر طواف نساء هستند و از آن، نه به عنوان واجب و نه به عنوان مستحب نام نبرده‌اند و زنان را با طواف زيارت حلال مى‌شمارند.

حلال شدن زن و مرد

فرد عمره گزار با تقصير از احرام خارج مى‌شود ، ليكن هنوز مباشرت باهمسرش بر اوحرام است و با انجام طواف نساء ونمازطواف نساء ، اين حرمت نيز پايان مى‌پذيرد.

بنا به نظر شیعیان، طواف نساء و نماز آن آخرین عمل از اعمال عمره مفرده است.

اعمال پنج گانه مکه

شيعه اماميه: حاجى پس از آنكه با تقصير از احرام حج بيرون آمد ، مى‌تواند به مكه برود و اعمال پنج‌گانه مكه را انجام دهد:

١. طواف زيارت(طواف حج تمتع)

٢. نماز طواف

٣. سعى بين صفا و مروه

۴. طواف نساء

۵. نماز طواف نساء

واجب است اين اعمال رادر ماه ذى‌الحجه به پايان ببرد. ليكن انجام دادن اين واجبات در ايام تشريق مستحب است.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه مناسک حج، محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش؛ کتاب درآمدی بر فقه مقارن، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش؛ و کتاب حج و عمره در آینه فقه مقارن، مقدادی، محمدعلی، تهران، مشعر، ۱۳۸۴ش. است.

• تذکرة الفقهاء، علّامهٔ حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
• جامع المقاصد، الشيخ على بن الحسين الكركى، قم، مؤسسه آل البيت، چاپ اول، ١۴٠٨ق.
• الدروس الشرعيه في فقه الاماميه، شهید اول، شیخ محمد بن مکی العاملی، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ دوم، ١۴١٧ق.
• الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، الشهید الثانی، شیخ زین‌الدین العاملی، قم، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.

• الکافی فی فقه ابن حنبل (الفقه الحنبلی)، ابن قدامه، عبداللّٰه بن احمد، المصادر الفقهیه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
• الکافی فی فقه اهل المدینه، النمری القرطبی، یوسف بن عبداللّٰه (الفقه‌المالکی)، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
• مناسک حج با حواشی مراجع، امام خمینی، سید روح اللّٰه، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش.
• مناسك حج محشّى، قم، مركز تحقيقات حج، چاپ هفتم ، تابستان ۱۳۸۲ش.
• الهدایه (الفقه الحنبلی)، المرغینانی، علی ابن ابی تیر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.