زیارت‌نامه‌های پیامبر(ص)

زیارت‌نامه‌های پیامبر(ص) مجموعه‌ای از زیارت‌نامه‌ها است که بر اساس روایات، خواندن آنها در مرقد النبی(ص) مستحب دانسته شده است.

اذن دخول

سفارش شده زائر پس از ورود به مدینه، غسل زیارت کرده و برای ورود به مسجد النبی، اذن دخولی که برای همه مشاهد مشرفه ذکر شده بخواند:

اذن دخول

اَللّهُمَّ اِنِّى وَقَفْتُ عَلى باب مِنْ اَبْوابِ بُيُوتِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَقَدْ مَنَعْتَ النّاسَ أَنْ يَدْخُلُوا إِلاّ بِإِذْنِهِ، فَقُلْتَ: ﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلاّ أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ﴾، اَللّهُمَّ إِنِّي أَعْتَقِدُ حُرْمَةَ صاحِبِ هذَا الْمَشْهَدِ الشَّرِيفِ فِي غَيْبَتِهِ، كَماأَعْتَقِدُها فِي حَضْرَتِهِ وَاَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَكَ وَخُلَفاءَكَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ أَحْياءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ، يَرَوْنَ مَقامِي وَيَسْمَعُونَ كَلامِي وَيَرُدُّونَ سَلامِي

وَأَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِي كَلامَهُمْ، وَفَتَحْتَ بابَ فَهْمِي بِلَذِيذِ مُناجاتِهِمْ، وَإِنِّي أَسْتَأذِنُكَ يا رَبِّ أَوَّلاً، وَأَسْتَأْذِنُ رَسُولَكَ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ثانِياً... ءَاَدْخُلُ يارَسُولَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا حُجَّةَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا مَلائِكَةَ اللّهِ الْمُقَرَّبِينَ اَلْمُقِيمِينَ فِي هذَا الْمَشْهَدِ، فَأْذَنْ لِى يا مَوْلايَ فِي الدُّخُولِ أَفْضَلَ ما اَذِنْتَ لاَِحَد مِنْ أَوْلِياءِكَ، فَاِنْ لَمْ أَكُنْ أَهْلاً لِذلِكَ فَاَنْتَ اَهْلٌ لِذلِكَ.

پس داخل شده و بگوید: بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَفِي سَبِيلِ اللهِ، وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي، وَتُبْ عَلَيَّ، اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحِيمُ.

اَللّهُمَّ اِنِّى وَقَفْتُ عَلى باب مِنْ اَبْوابِ بُيُوتِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَقَدْ مَنَعْتَ النّاسَ أَنْ يَدْخُلُوا إِلاّ بِإِذْنِهِ، فَقُلْتَ: ﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلاّ أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ﴾، اَللّهُمَّ إِنِّي أَعْتَقِدُ حُرْمَةَ صاحِبِ هذَا الْمَشْهَدِ الشَّرِيفِ فِي غَيْبَتِهِ، كَماأَعْتَقِدُها فِي حَضْرَتِهِ وَاَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَكَ وَخُلَفاءَكَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ أَحْياءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ، يَرَوْنَ مَقامِي وَيَسْمَعُونَ كَلامِي وَيَرُدُّونَ سَلامِي

خدايا من ايستاده ام بر در خانه اى از درهاى خانه هاى پيامبرت كه درودهاى تو بر او و آلش باد وچنان است كه تو قدغن فرموده اى كه مردم داخل آن گردند جزبه اذن او، و فرمودى اى كسانى كه ايمان آورده ايد داخل خانه هاى پيامبر نشويد جز اينكه به شما اذن دهند. خدايا من معتقدم به احترام صاحب اين زيارتگاه شريف در زمان غيبت و پنهانيش، چنانچه اين عقيده را در زمان حضورش دارم و مى دانم كه رسول تو و جانشينانش(عليهم السلام) زنده اند و در نزد تو روزى مى خورند و هم اكنون جاى مرا مى بينند و سخنم را مى شنوند و سلام مرا جواب دهند

وَأَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِي كَلامَهُمْ، وَفَتَحْتَ بابَ فَهْمِي بِلَذِيذِ مُناجاتِهِمْ، وَإِنِّي أَسْتَأذِنُكَ يا رَبِّ أَوَّلاً، وَأَسْتَأْذِنُ رَسُولَكَ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ثانِياً... ءَاَدْخُلُ يارَسُولَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا حُجَّةَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا مَلائِكَةَ اللّهِ الْمُقَرَّبِينَ اَلْمُقِيمِينَ فِي هذَا الْمَشْهَدِ، فَأْذَنْ لِى يا مَوْلايَ فِي الدُّخُولِ أَفْضَلَ ما اَذِنْتَ لاَِحَد مِنْ أَوْلِياءِكَ، فَاِنْ لَمْ أَكُنْ أَهْلاً لِذلِكَ فَاَنْتَ اَهْلٌ لِذلِكَ.

ولى تو جلو گرفته اى از گوش من شنيدن سخنشان را، و باز كرده اى دريچه فهمم را به مناجات لذيذ ايشان، و من اكنون اى پروردگارم، اولا از تو اذن مى طلبم و ثانياً از رسول تو صلى الله عليه و آله اذن مى گيرم... آيا داخل شوم اى رسول خدا، آيا داخل شوم اى حجت خدا، آيا داخل شوم اى فرشتگان مقرّب خدا، كه دراين زيارتگاه اقامت داريد، پس اذنم بده اى مولاى من براى داخل شدن، بهترين اذنى را كه به يكى از دوستانت مى دهى، كه اگر من شايسته آن نيستم، حتماً تو شايسته آنى.

پس داخل شده و بگوید: بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَفِي سَبِيلِ اللهِ، وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي، وَتُبْ عَلَيَّ، اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحِيمُ.

به نام خدا، و به ياد خدا، و در راه خدا، و بر شريعت و آيين رسول خدا، درود خدا بر او و آلش باد، خدايا! بيامرز مرا و به من رحم كن و توبه‌ام را بپذير، كه به راستى تویى توبه پذير مهربان.

خدايا من ايستاده ام بر در خانه اى از درهاى خانه هاى پيامبرت كه درودهاى تو بر او و آلش باد وچنان است كه تو قدغن فرموده اى كه مردم داخل آن گردند جزبه اذن او، و فرمودى اى كسانى كه ايمان آورده ايد داخل خانه هاى پيامبر نشويد جز اينكه به شما اذن دهند. خدايا من معتقدم به احترام صاحب اين زيارتگاه شريف در زمان غيبت و پنهانيش، چنانچه اين عقيده را در زمان حضورش دارم و مى دانم كه رسول تو و جانشينانش(عليهم السلام) زنده اند و در نزد تو روزى مى خورند و هم اكنون جاى مرا مى بينند و سخنم را مى شنوند و سلام مرا جواب دهند

ولى تو جلو گرفته اى از گوش من شنيدن سخنشان را، و باز كرده اى دريچه فهمم را به مناجات لذيذ ايشان، و من اكنون اى پروردگارم، اولا از تو اذن مى طلبم و ثانياً از رسول تو صلى الله عليه و آله اذن مى گيرم... آيا داخل شوم اى رسول خدا، آيا داخل شوم اى حجت خدا، آيا داخل شوم اى فرشتگان مقرّب خدا، كه دراين زيارتگاه اقامت داريد، پس اذنم بده اى مولاى من براى داخل شدن، بهترين اذنى را كه به يكى از دوستانت مى دهى، كه اگر من شايسته آن نيستم، حتماً تو شايسته آنى.

به نام خدا، و به ياد خدا، و در راه خدا، و بر شريعت و آيين رسول خدا، درود خدا بر او و آلش باد، خدايا! بيامرز مرا و به من رحم كن و توبه‌ام را بپذير، كه به راستى تویى توبه پذير مهربان.

زيارت اول پیامبر(ص)

بر اساس روایتی مستحب است زائر از در جبرئیل وارد مسجد النبی شده، پای راست را اول بگذارد و صد بار تکبیر (الله اکبر) بگوید. پس از آن دو رکعت نماز تحیت مسجد بخواند و نزد قبر رسول خدا(ص) بایستد و بگوید:

زیارت اول پیامبر(ص)

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يارَسُولَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا نَبِيَّ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَبْنَ عَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خاتَمَ النَّبِيِّينَ، أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ الرِّسالَةَ، وَأَقَمْتَ الصَّلاَةَ، وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَعَبَدْتَ اللهَ حَتّى أَتاكَ الْيَقِينُ، صَلَواتُ اللهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ وَعَلى أَهْلِ بَيْتِكَ الطّاهِرِينَ.

سلام بر تو اى رسول خدا، سلام بر تو اى پيغمبر خدا، سلام بر تو اى محمد فرزند عبداللّه، سلام بر تو اى خاتم پيامبران، گواهى دهم كه تو رسالت را رساندى و نماز را برپا داشتى و زكات دادى و امر كردى به معروف و نهى كردى از كار بد و عبادت كردى خدا را تا مرگ به سراغت آمد. درودهاى خدا و رحمتش بر تو و بر خاندان طاهر و پاکیزه‌ات.

سپس رو به قبله در كنار ستونى كه در سمت راست مرقد پیامبر است بایستد، به‌گونه‌ای كه قبر پیامبر در سمت چپ او و منبر پیامبر(ص) در سمت راست او باشد (در اين موقعیت، در بالا سرِ رسول خدا(ص) قرار می‌گیرد) و بگوید:

أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ ابْنُ عَبْدِاللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبِّكَ، وَنَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ، وَجاهَدْتَ فِي اللهِ، وَعَبَدْتَ اللهَ مُخْلِصاً حَتّى أَتاكَ الْيَقِينُ [وَدَعَوْتَ إلى سَبِيلِ رَبِّكَ] بِالْحِكْمَةِوَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ،وَأَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ، وَأَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ، وَغَلُظْتَ عَلَى الْكافِرِينَ

فَبَلَغَ اللهُ بِكَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِّ الْمُكَرَّمِينَ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنا بِكَ مِنَ الشِّرْكِ وَالضَّلالَةِ. اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَواتِكَ وَصَلَواتِ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَعِبادِكَ الصّالِحِينَ، وَأَنْبِيائِكَ الْمُرْسَلِينَ وَأَهْلِ السَّماواتِوَالاَْرَضِينَ، وَمَنْ سَبَّحَ لَكَ يارَبَّ الْعالَمِينَ مِنَ الاَْوَّلِينَ وَالاْخِرِينَ، عَلى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ وَنَبِيِّكَ وَأَمِينِكَ وَنَجِيِّكَ وَحَبِيبِكَ وَصَفِيِّكَ وَخاصَّتِكَ وَصَِفْوَتِكَ وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ

اَللّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ، وَ الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ، وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ وَالاْخِرُونَ. اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ: ﴿وَلَو أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوّاباً رَحِيماً﴾، وَإِنِّي أَتَيْتُ نَِبيَّكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبِي، وَإِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللهِ رَبِّي وَرَبِّكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي.

أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ ابْنُ عَبْدِاللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبِّكَ، وَنَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ، وَجاهَدْتَ فِي اللهِ، وَعَبَدْتَ اللهَ مُخْلِصاً حَتّى أَتاكَ الْيَقِينُ [وَدَعَوْتَ إلى سَبِيلِ رَبِّكَ] بِالْحِكْمَةِوَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ،وَأَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ، وَأَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ، وَغَلُظْتَ عَلَى الْكافِرِينَ

گواهى دهم كه معبودى نيست جز خداى يگانه اى كه شريك ندارد و گواهى دهم كه محمد بنده و رسول او است و گواهى دهم كه تويى رسول خدا و گواهى دهم همانا تويى محمد فرزند عبداللّه و گواهى دهم كه رسالت پروردگارت را رساندى و خيرخواهى كردى براى امتت و در راه خدا جهاد كردى وخدا را پرستش كردى تا مرگت فرا رسيد ودعوت به راه پروردگارت كردى به وسيله حكمت وپند نيك وآنچه را از حق به عهده داشتى ادا كردى و براستى تو نسبت به مؤمنان مهربان و نسبت به كافران سخت گير بودى

فَبَلَغَ اللهُ بِكَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِّ الْمُكَرَّمِينَ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنا بِكَ مِنَ الشِّرْكِ وَالضَّلالَةِ. اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَواتِكَ وَصَلَواتِ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَعِبادِكَ الصّالِحِينَ، وَأَنْبِيائِكَ الْمُرْسَلِينَ وَأَهْلِ السَّماواتِوَالاَْرَضِينَ، وَمَنْ سَبَّحَ لَكَ يارَبَّ الْعالَمِينَ مِنَ الاَْوَّلِينَ وَالاْخِرِينَ، عَلى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ وَنَبِيِّكَ وَأَمِينِكَ وَنَجِيِّكَ وَحَبِيبِكَ وَصَفِيِّكَ وَخاصَّتِكَ وَصَِفْوَتِكَ وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ

خدايت به بهترين شرافت جايگاه گراميان برساند، ستايش خدايى را است كه ما را به وسيله تو از شرك و گمراهى نجات بخشيد. خدايا! پس درودهاى خود و درودهاى فرشتگان مقرّبت و بندگان شايسته ات و پيامبران مرسلت و ساكنان آسمانها و زمينها و هركه را براى تو اى پروردگار جهانيان تسبيح گويند از اولين و آخرين همه را يكجا قرار ده، براى محمد بنده و رسولت و پيامبرت و امين (بر وحيت) و همرازت و حبيبت و دوست خالص و مخصوصت و برگزيده و منتخب تو از ميان خلقت

اَللّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ، وَ الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ، وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ وَالاْخِرُونَ. اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ: ﴿وَلَو أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوّاباً رَحِيماً﴾، وَإِنِّي أَتَيْتُ نَِبيَّكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبِي، وَإِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللهِ رَبِّي وَرَبِّكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي.

خدايا به محمد درجه و مقام وسيله را در بهشت به او عطا فرما و به مقام پسنديده اى او را برگزين كه غبطه خورند به او اولين و آخرين خدايا تو فرمودى «و اگر ايشان در آن هنگام كه به خود ستم كردند به نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند و پيغمبر هم براى ايشان آمرزش بخواهد همانا بيابند خداى را بسيار توبه پذير و مهربان» ومن آمرزشخواهانه به پيشگاه پيامبرت آمده وتوبه ازگناهانم كردم ومن بوسيله تو رو به خدائى كرده ام كه پروردگار من و تو است تا بيامرزد گناهانم را» و حاجت خود را بطلب، اميد است كه برآورده شود.

گواهى دهم كه معبودى نيست جز خداى يگانه اى كه شريك ندارد و گواهى دهم كه محمد بنده و رسول او است و گواهى دهم كه تويى رسول خدا و گواهى دهم همانا تويى محمد فرزند عبداللّه و گواهى دهم كه رسالت پروردگارت را رساندى و خيرخواهى كردى براى امتت و در راه خدا جهاد كردى وخدا را پرستش كردى تا مرگت فرا رسيد ودعوت به راه پروردگارت كردى به وسيله حكمت وپند نيك وآنچه را از حق به عهده داشتى ادا كردى و براستى تو نسبت به مؤمنان مهربان و نسبت به كافران سخت گير بودى

خدايت به بهترين شرافت جايگاه گراميان برساند، ستايش خدايى را است كه ما را به وسيله تو از شرك و گمراهى نجات بخشيد. خدايا! پس درودهاى خود و درودهاى فرشتگان مقرّبت و بندگان شايسته ات و پيامبران مرسلت و ساكنان آسمانها و زمينها و هركه را براى تو اى پروردگار جهانيان تسبيح گويند از اولين و آخرين همه را يكجا قرار ده، براى محمد بنده و رسولت و پيامبرت و امين (بر وحيت) و همرازت و حبيبت و دوست خالص و مخصوصت و برگزيده و منتخب تو از ميان خلقت

خدايا به محمد درجه و مقام وسيله را در بهشت به او عطا فرما و به مقام پسنديده اى او را برگزين كه غبطه خورند به او اولين و آخرين خدايا تو فرمودى «و اگر ايشان در آن هنگام كه به خود ستم كردند به نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند و پيغمبر هم براى ايشان آمرزش بخواهد همانا بيابند خداى را بسيار توبه پذير و مهربان» ومن آمرزشخواهانه به پيشگاه پيامبرت آمده وتوبه ازگناهانم كردم ومن بوسيله تو رو به خدائى كرده ام كه پروردگار من و تو است تا بيامرزد گناهانم را» و حاجت خود را بطلب، اميد است كه برآورده شود.

پس صلوات و درودهاى مخصوص بر پیامبر(ص) را بخواند:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما حَمَلَ وَحْيَكَ وَ بَلَّغَ رِسالاتِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما أَحَلَّ حَلالَكَ، وَحَرَّمَ حَرامَكَ، وَعَلَّمَ كِتَابَكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما اَقامَ الصَّلاةَ، وَآتَى الزَّكَاةَ، وَدَعا إِلى دِينِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما صَدَّقَ بِوَعْدِكَ، وَأَشْفَقَ مِنْ وَعِيدِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ، وَسَتَرْتَ بِهِ الْعُيُوبَ، وَفَرَّجْتَ بِهِ الْكُرُوبَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما دَفَعْتَ بِهِ الشَّقاءَ، وَكَشَفْتَ بِهِ الْغَمّاءَ، وَأَجَبْتَ بِهِ الدُّعاءَ، وَنَجَّيْتَ بِهِ مِنَ الْبَلاءِ

وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما رَحِمْتَ بِهِ الْعِبادَ، وَأَحْيَيْتَ بِهِ الْبِلادَ، وَقَصَمْتَ بِهِ الْجَبابِرَةَ، وَأَهْلَكْتَ بِهِ الْفَراعِنَةَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما أَضْعَفْتَ بِهِ الاَْمْوالَ، وَأَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الاَْهْوالِ، وَكَسَرْتَ بِهِ الاَْصْنامَ، وَرَحِمْتَ بِهِ الاَْنامَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما بَعَثْتَهُ بِخَيْرِ الاَْدْيانِ، وَأَعْزَزْتَ بِهِ الاِْيمانَ، وَتَبَّرْتَ بِهِ الاَْوْثانَ، وَعَظَّمْتَ بِهِ الْبَيْتَ الْحَرامَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ الطّاهِرِينَ الاَْخْيارِ وَسَلِّمْ تَسْلِيماً.

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما حَمَلَ وَحْيَكَ وَ بَلَّغَ رِسالاتِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما أَحَلَّ حَلالَكَ، وَحَرَّمَ حَرامَكَ، وَعَلَّمَ كِتَابَكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما اَقامَ الصَّلاةَ، وَآتَى الزَّكَاةَ، وَدَعا إِلى دِينِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما صَدَّقَ بِوَعْدِكَ، وَأَشْفَقَ مِنْ وَعِيدِكَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ، وَسَتَرْتَ بِهِ الْعُيُوبَ، وَفَرَّجْتَ بِهِ الْكُرُوبَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما دَفَعْتَ بِهِ الشَّقاءَ، وَكَشَفْتَ بِهِ الْغَمّاءَ، وَأَجَبْتَ بِهِ الدُّعاءَ، وَنَجَّيْتَ بِهِ مِنَ الْبَلاءِ

خدايا درود فرست بر محمد چنانچه وحى تو را متحمل شد و پيامهايت را رسانيد و درود فرست بر محمد چنانچه حلال كرد حلال تو را و حرام كرد حرام تو را و به مردم ياد داد كتاب تو را و درود فرست بر محمد چنانچه برپاداشت نماز را و زكات داد و بدين تو دعوت فرمود و درود فرست بر محمد چنانچه وعده تو را تصديق كرد و ترسانيد (مردم را) از تهديد تو و درود فرست بر محمد چنانچه آمرزيدى بوسيله اش گناهان را و پوشاندى بدو عيوب را و برطرف كردى بدو گرفتاريها را و درود فرست بر محمد چنانچه دفع كردى بدو بدبختى را و زدودى بدو غمها را و اجابت كردى بدو دعا را و نجات دادى به بركت او از بلا

وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما رَحِمْتَ بِهِ الْعِبادَ، وَأَحْيَيْتَ بِهِ الْبِلادَ، وَقَصَمْتَ بِهِ الْجَبابِرَةَ، وَأَهْلَكْتَ بِهِ الْفَراعِنَةَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما أَضْعَفْتَ بِهِ الاَْمْوالَ، وَأَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الاَْهْوالِ، وَكَسَرْتَ بِهِ الاَْصْنامَ، وَرَحِمْتَ بِهِ الاَْنامَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد كَما بَعَثْتَهُ بِخَيْرِ الاَْدْيانِ، وَأَعْزَزْتَ بِهِ الاِْيمانَ، وَتَبَّرْتَ بِهِ الاَْوْثانَ، وَعَظَّمْتَ بِهِ الْبَيْتَ الْحَرامَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ الطّاهِرِينَ الاَْخْيارِ وَسَلِّمْ تَسْلِيماً.

و درود فرست بر محمد چنانچه رحم كردى بدو بندگان را و زنده كردى بدو شهرها و بلاد را و شكستى بدو گردنكشان را و هلاك كردى بدو فرعون‌ها را و درود فرست بر محمد چنانچه چند برابر كردى بدو اموال را و حفظ كردى بدو (مردم) را از هراس‌ها و شكستى بدو بتها را و رحم كردى بدو بر مردمان و درود فرست بر محمد چنانچه برانگيختى او را به بهترين اديان و عزت دادى به او بر ايمان و نابود كردى بدو بتان را و عظمت دادى بدو به خانه كعبه و درود فرست بر محمد و خاندان پاك و نيكوكارش و سلام مخصوص بر ايشان فرست.

خدايا درود فرست بر محمد چنانچه وحى تو را متحمل شد و پيامهايت را رسانيد و درود فرست بر محمد چنانچه حلال كرد حلال تو را و حرام كرد حرام تو را و به مردم ياد داد كتاب تو را و درود فرست بر محمد چنانچه برپاداشت نماز را و زكات داد و بدين تو دعوت فرمود و درود فرست بر محمد چنانچه وعده تو را تصديق كرد و ترسانيد (مردم را) از تهديد تو و درود فرست بر محمد چنانچه آمرزيدى بوسيله اش گناهان را و پوشاندى بدو عيوب را و برطرف كردى بدو گرفتاريها را و درود فرست بر محمد چنانچه دفع كردى بدو بدبختى را و زدودى بدو غمها را و اجابت كردى بدو دعا را و نجات دادى به بركت او از بلا

و درود فرست بر محمد چنانچه رحم كردى بدو بندگان را و زنده كردى بدو شهرها و بلاد را و شكستى بدو گردنكشان را و هلاك كردى بدو فرعون‌ها را و درود فرست بر محمد چنانچه چند برابر كردى بدو اموال را و حفظ كردى بدو (مردم) را از هراس‌ها و شكستى بدو بتها را و رحم كردى بدو بر مردمان و درود فرست بر محمد چنانچه برانگيختى او را به بهترين اديان و عزت دادى به او بر ايمان و نابود كردى بدو بتان را و عظمت دادى بدو به خانه كعبه و درود فرست بر محمد و خاندان پاك و نيكوكارش و سلام مخصوص بر ايشان فرست.

زيارت دوم پیامبر(ص)

طبق روایتی از امام رضا(ع)، مستحب است زائر رو به قبر پيامبر(ص) ايستاده، و چنين بخواند:

زیارت دوم پیامبر(ص)

اَلسَّلامُ عَلى رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ ياحَبِيبَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا صَِفْوَةَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا أَمِينَ اللهِ. أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ، وجاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللهِ، وَعَبَدْتَهُ حَتّى اَتيكَ الْيَقِينُ، فَجَزاكَ اللهُ أَفْضَلَ ما جَزى نَبِيّاً عَنْ أُمَّتِهِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، أَفْضَلَ ما صَلَّيْتَ عَلى اِبراهِيمَ وَآلِ اِبراهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.

سلام بر پيامبر خدا، سلام بر تو اى حبيب خدا، سلام بر تو اى برگزيده خدا، سلام بر تو اى امين خدا، گواهى مى دهم كه تو خيرخواه امت خويش بودى، و در راه پروردگار جهاد كردى و تا لحظه مرگ عبادت او كردى، خداوند بهترين پاداش خدمت يك پيامبر به امتش را به تو عنايت كند خداوندا! درودفرست بر محمّد و خاندانش، بهترين درودى كه بر ابراهيم و خاندانش فرستاده اى كه تو ستوده بزرگى.

سپس رو به قبله کرده و اين دعا كه امام سجاد(ع) پس از زيارت قبر پیامبر(ص) مى‌خواند، بخواند:

اَللّهُمَّ إِلَيْكَ اَلْجَأْتُ ظَهْرِي، وَإِلى قَبْرِ مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ أَسْنَدْتُ ظَهْرِي، وَالْقِبْلَةَ الَّتِي رَضِيتَ لِمُحَمَّد صلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ اسْتَقْبَلْتُ. اَللّهُمَّ إِنِّي أَصْبَحْتُ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي خَيْرَ ماأَرْجُو لَها، وَلا أَدْفَعُ عَنْها شَرَّ ما أَحْذَرُعَلَيْها، وَأَصْبَحَتِ الاُْمُورُ بِيَدِكَ، وَلا فَقِيرَ أَفْقَرُ مِنِّي، إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْر فَقِيرٌ. اَللّهُمَّ ارْدُدْنِي مِنْكَ بِخَيْر وَلا رَادَّ لِفَضْلِكَ. اَللّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ تُبَدِّلَ اسْمِي، وَأَنْ تُغَيِّرَ جِسْمِي، أَوْ تُزِيلَ نِعْمَتَكَ عَنِّي. اَللّهُمَّ كَرِّمْنِي بِالتَّقْوى، وَجَمِّلْنِي بِالنِّعَمِ، وَاغْمُرْنِي بِالْعافِيَةِ، وَارْزُقْنِي شُكْرَ الْعافِيَةِ.

خداوندا! به تو تكيه كرده ام، و به قبر پيامبرت محمد(ص) و بنده و فرستاده ات اعتماد كرده ام، و به قبله اى كه براى حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) رضايت داده اى رو نموده ام، خداوندا! من ادر به جلب سودى كه به اميد آن مى باشم و نيز توانايى دفع شرّى كه از آن بيمناكم ندارم و همه چيز بدست تو است. هيچ فقيرى از من نيازمندتر نيست، و به آنچه به من عنايت فرمايى محتاجم خداوندا! مرا به گونه اى نيكو بازم گردان كه كسى قادر به جلوگيرى از فضل و كرمت نمى باشد، خداوندا! پناه به تو مى برم كه نامم را تبديل و جسمم را تغيير دهى و يا نعمتت را از من سلب نمايى خداوندا! مرا به تقوا گرامى بدار، و با نعمت ها جلوه و جمالم ده و ارمغان عافيت عنايتم كن و توفيق شكر عافيتم بخش.

پس از آن يازده بار سوره قدر را بخواند و اگر حاجتى دارد، رو به قبله دست‌ها را بالا ببرد و حاجات خود را بخواهد.

زيارت سوم پیامبر(ص)

بر اساس روایتی که ابونَصر بَزَنطی از امام رضا(ع) نقل کرده، مستحب است زائر هنگام زیارت رسول خدا(ص) بگوید:

زيارت سوم پیامبر(ص)

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يارَسُولَ اللهِ وَرَحْمةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خِيَرَةَ اللهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حَبِيبَ اللهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا صِفْوَةَ اللهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَمِينَ اللهِ اَشْهَدُ اَنَّكَ رَسُولُ اللهِ وَاَشْهَدُ اَنَّكَ مُحمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ وَاَشْهَدُ اَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ وَجاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبِّكِ وَعَبَدْتَهُ حَتّى اَتيكَ الْيَقِينُ فَجَزاكَ اللهُ يا رَسُولَ اللهِ اَفْضَلَ ما جَزى نَبِيّاً عَنْ اُمَّتِهِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مَحَمِّد و آلِ مُحَمِّد اَفْضَلَ ما صَلَّيْتَ عَلى اِبْراهِيمَ وَ آلِ اِبْراهِيمَ اِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.

سلام بر تو اى رسول خدا و رحمت خدا و بركاتش، سلام بر تو اى محمد بن عبدالله، سلام بر تو اى برگزيده خدا، سلام بر تو اى حبيب خدا، سلام بر تو اى انتخاب شده خدا، سلام بر تو اى امين (وحى) خدا، گواهى دهم كه تو پيامبر خدايى و گواهى دهم كه تويى محمد بن عبدالله و گواهى دهم كه براستى تو براى امتت خيرخواهى كردى و در راه پروردگارت جهاد كردى و او را پرستش كردى تا يقين (يعنى مرگ) به سراغت آمد، پس پاداشت دهد خدا اى رسول خدا بهترين پاداشى كه از طرف امتى به پيغمبرشان دهد، خدايا درود فرست بر محمد و آل محمد بهترين درودى كه بر ابراهيم و آل ابراهيم فرستادى كه همانا تو بسيار ستوده و بزرگوارى.

نماز زيارت و دعاى پس از آن

مستحب است پس از خواندن زیارت‌نامه، دو ركعت نماز زيارت خوانده و ثواب آن را به پيامبر(ص) هدیه کند و پس از آن بگوید:

دعای اول پس از نماز زیارت

اَللّهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ وَرَكَعْتُ وَسَجَدْتُ لَكَ، وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ، لاَِنَّ الصَّلاةَ وَالرُّكُوعَ وَالسُّجُودَ لا تَكُونُ إِلاّ لَكَ، لاَِنَّكَ أَنْتَ اللهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ. اَللّهُمَّ وَهاتانِ الرَّكْعَتانِ هَدِيَّةٌ مِنِّي إِلى سَيِّدِي وَمَوْلايَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، فَتَقَبَّلْهُما مِنِّي بِأَحْسَنِ قَبُولِكَ، وَأْجُرْنِي عَلى ذلِكَ بِأَفْضَلِ أَمَلِي، وَرَجائِي فِيكَ وَفِي رَسُولِكَ، يا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ.

خداوندا! من براى تو نماز و ركوع و سجود گزاردم كه تو يگانه و بى همتايى، و نماز و ركوع و سجود جز براى تو نمى تواند باشد و تو خدايى مى باشى كه معبودى جز تو نيست، خداوندا! اين دو ركعت هديه از سوى من به سرور و مولايم رسول خدا(ص) مى باشد آن را از من بپذير به بهترين صورت، و به بهترين پاداشى كه اميد آن را از جانب تو و پيامبرت دارم، اى سرپرست مؤمنان، پاداشم ده.

و نيز مستحب است بعد از نماز اين دعا را بخواند:

دعای دوم پس از نماز زیارت

اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ لِنَبِيِّكَ مُحَمَّد صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ: ﴿وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوّاباً رَحِيماً﴾، وَلَمْ أَحْضُرْ زَمانَ رَسُولِكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ، اَللّهُمَّ وَقَدْ زُرْتُهُ راغِباً تائِباً مِنْ سَيِّءِ عَمَلِي، وَمُسْتَغْفِراً لَكَ مِنْ ذُنُوبِي، وَمُقِرّاً لَكَ بِها، وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِها مِنِّي، وَاجْعَلْنِي اللّهُمَّ بِمُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، يا مُحَمَّدُ يا رَسُولَ اللهِ، بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي يا نَبِيَّ اللهِ، يا سَيِّدَ خَلْقِ اللهِ، إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللهِ رَبِّكَ وَرَبِّي، لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي، وَيَتَقَبَّلَ مِنِّي عَمَلِي، وَيَقْضِيَ لِي حَوائِجِي

فَكُنْ لِي شَفِيعاً عِنْدَ رَبِّكَ وَرَبِّي، فَنِعْمَ الْمَسْؤُولُ رَبِّي، وَنِعْمَ الشَّفِيعُ أَنْتَ يا مُحَمَّدُ، عَلَيْكَ وَعَلى أَهْلِ بَيْتِكَ السَّلامُ، اَللّهُمَّ أَوْجِبْ لِي مِنْكَ الْمَغْفِرَةَ وَالرَّحْمَةَ، وَالرِّزْقَ الْواسِعَ الطَّيِّبَ النّافِعَ، كَما أَوْجَبْتَ لِمَنْ اَتى نَبِيَّكَ مُحَمَّداًصَلَواتُكَ عَلَيْهِوَآلِهِ السَّلامُ، وَهُوَحَيٌّ، فَأَقَرَّلَهُ بِذُنُوبِهِ،وَاسْتَغْفَرَ لَهُ رَسُولُكَ عَلَيْهِ السَّلامُ، فَغَفَرْتَ لَهُ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ. اَللّهمَّ وقَدْ أَمَّلتُكَ وَرَجَوْتُكَ، وَقُمْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ، وَرَغِبْتُ إِلَيكَ عَمَّنْ سِواكَ، وقَدْ أَمَّلْتُ جَزِيلَ ثَوابِكَ، وَإِنِّي لَمُقِرٌّ غَيْرُ مُنْكِر، وَتائِبٌ [إِلَيكَ] مِمَّا اقْتَرَفْتُ، وَعائِذٌ بِكَ فِي هذَاالمَقامِ مِمّاقَدَّمْتُ مِنَ الاَْعْمالِ الّتِي تَقَدَّمْتَ إِلَيَّ فِيهاوَنَهَيْتَنِي عَنْها، وَأَوعَدْتَ عَلَيهَا الْعِقابَ.

وَأَعُوذُ بِكَرَمِ وَجْهِكَ أَنْ تُقِيمَنِي مَقامَ الْخِزْيِ وَالذُّلِّ، يَوْمَ تُهتَكُ فِيهِ الأَسْتارُ، ﴿وَتَبْدُو فِيهِ الاَْسْرارُ﴾ وَالْفَضائِحُ الْكِبارُ، وَتُرْعَدُ فِيهِ الْفَرائِصُ، يَوْمَ الْحَسْرَةِ وَالنَّدامَةِ، يَوْمَ الأَفْكَةِ، يَوْمَ الآزِفَةِ، يَومَ التَّغابُنِ، يَوْمَ الْفَصْلِ، يَوْمَ الْجَزاءِ. يَوْماً كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَة، يَوْمَ النَّفْخَةِ. ﴿يَوْمَ تَرْجُفُ الرّاجِفَةُ، تَتْبَعُهَا الرّادِفَةُ﴾، يَوْمَ النَّشْرِ، يَوْمَ الْعَرْضِ، ﴿يَوْمَ يَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِينَ﴾، ﴿يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ وَصاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ﴾، يَوْمَ تَشَقَّقُ الاَْرْضُ وَأَكْنافُ السَّماءِ، ﴿يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْس تُجادِلُ عَنْ نَفْسِها﴾

يَوْمَ يُرَدُّونَ فِيهَ إلَى اللّهِ فَيُنَبِّئُهم بِما عَمِلوُا، ﴿يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئاً وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ إِلاّ مَنْ رَحِمَ اللهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾، يَومَ يُرَدُّونَ إِلَى اللّهِ مَوْلاهُمُ الحَقِّ ﴿يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ اْلأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِلى نُصُب يُوفِضُونَ﴾، كَأَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ مُهْطِعِينَ إِلَى الدّاعِ إِلى اللّهِ يَوْمَ الْواقِعَةِ، يَوْمَ تُرَجُّ الاَْرْضُ رَجّاً، ﴿يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُكَالْمُهْلِ، وَتَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ، وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً﴾، يَوْمَ الشّاهِدِ وَالْمَشْهوُدِ، يَوْمَ تَكوُنُ الْمَلآئِكَةُ صَفّاً صَفّاً.

اَللّهُمَّ ارْحَمْ مَوْقِفِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ، وَلا تُخْزِنِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ بِما جَنَيْتُ عَلى نَفْسِي، وَاجْعَلْ يا رَبِّ فِي ذلِكَ الْيَوْمِ مَعَ أَوْلِيائِكَ مُنْطَلَقِي، [وَ] فِي زُمْرَةِ مُحَمَّدوَأَهْلِ بَيْتِهِ(ع) مَحْشَري، وَاجْعَلْ حَوْضَهُ مَوْرِدِي، وَفِي الْغُرِّ الْكِرامِ مَصْدَرِي، وَأَعْطِنِي كِتابِي بِيَمِينِي حَتّى أَفوُزَ بِحَسَناتِي، وَتُبَيِّضَ بِهِ وَجْهِي وَتُيَسِّرَبِهِ حِسابِي، وَتُرَجِّحَ بِهِ مِيزانِي، وَأَمضِيَ مَعَ الْفائِزِينَ مِنْ عِبادِكَ الصّالِحِينَ إِلى رِضْوانِكَ وَجِنانِكَ يا إلهَ الْعالَمِينَ.

اَللّهُمَّ إِنِّي أَعوُذُ بِكَ مِنْ أَنْ تَفْضَحَنِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ بَيْنَ يَدَيِ الْخَلائِقِ بِجَرِيرَتِي، وَأَنْ أَلْقى الْخِزْيَ وَالنَّدامَةَ بِخَطِيئَتِي، وَأَنْ تَُظهَِرَ فِيهِ سَيِّئاتِي عَلى حَسَناتِي، [وَ] أَنْ تُنَوِّهَ بَيْنَ الْخَلائِقِ بِاسْمِي، يا غَنِيُّ يا كَرِيمُ، اَلْعَفْوَ، اَلْعَفْوَ، اَلْعَفْوَ، اَلسَّتْرَ، اَلسَّتْرَ. اَللّهُمَّ وَأَعوُذُ بِكَ مِنْ أَنْ يَكوُنَ فِي ذلِكَ الْيَوْمِ فِي (مَواقِفِ الْخِزْيِ وَ) مَواقِفِ الاَْشْرارِ مَوْقِفِي، أوْ فِي مَقامِ الاَْشْقِياءِ مَقامِي، وَإِذا مَيَّزْتَ بَيْنَ خَلْقِكَ فَسُقْتَ كُلاًّ بِأَعْمالِهِمْ زُمَراً إِلى مَنازِلِهِم، فَسُقْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبادِكَ الصّالِحِينَ، وَفِي زُمْرَةِ أَوْلِيائِكَ الْمُتَّقِينَ، إِلى جِنانِكَ يا رَبَّ الْعالَمِينَ.

اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ لِنَبِيِّكَ مُحَمَّد صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ: ﴿وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوّاباً رَحِيماً﴾، وَلَمْ أَحْضُرْ زَمانَ رَسُولِكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ، اَللّهُمَّ وَقَدْ زُرْتُهُ راغِباً تائِباً مِنْ سَيِّءِ عَمَلِي، وَمُسْتَغْفِراً لَكَ مِنْ ذُنُوبِي، وَمُقِرّاً لَكَ بِها، وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِها مِنِّي، وَاجْعَلْنِي اللّهُمَّ بِمُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، يا مُحَمَّدُ يا رَسُولَ اللهِ، بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي يا نَبِيَّ اللهِ، يا سَيِّدَ خَلْقِ اللهِ، إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللهِ رَبِّكَ وَرَبِّي، لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي، وَيَتَقَبَّلَ مِنِّي عَمَلِي، وَيَقْضِيَ لِي حَوائِجِي

خدايا تو خود به پيغمبرت محمد(ص) فرمودى: «و اگر ايشان به خود ستم كنند و نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند و پيغمبر نيز براى آنها آمرزش طلب كند حتماً مى‌يابند خدا را توبه پذير و مهربان» و من زمان رسول تو را، كه سلام بر او و آلش باد، درك نكردم خدايا اكنون او را از روى شوق زيارت كرده و از كار بدم توبه خواهم و از گناهانم به درگاهت آمرزش جويم و اقرار بدان گناهانم نيز دارم و تو خود آنها را بهتر از من مى‌دانى و توجه كنم به درگاهت بوسيله پيامبر رحمت درودهاى تو بر او و آلش باد پس قرار ده خدايا به حق محمد و خاندانش مرا آبرومند پيش خود در دنيا و آخرت و از نزديكانت، اى محمد اى رسول خدا پدر و مادرم به فدايت اى پيامبر خدا اى آقاى خلق خدا من بوسيله تو رو كنم به درگاه خدا پروردگار تو و پروردگارم تا بيامرزد گناهانم را و بپذيرد از من كردارم را و برآورد حاجاتم را

فَكُنْ لِي شَفِيعاً عِنْدَ رَبِّكَ وَرَبِّي، فَنِعْمَ الْمَسْؤُولُ رَبِّي، وَنِعْمَ الشَّفِيعُ أَنْتَ يا مُحَمَّدُ، عَلَيْكَ وَعَلى أَهْلِ بَيْتِكَ السَّلامُ، اَللّهُمَّ أَوْجِبْ لِي مِنْكَ الْمَغْفِرَةَ وَالرَّحْمَةَ، وَالرِّزْقَ الْواسِعَ الطَّيِّبَ النّافِعَ، كَما أَوْجَبْتَ لِمَنْ اَتى نَبِيَّكَ مُحَمَّداًصَلَواتُكَ عَلَيْهِوَآلِهِ السَّلامُ، وَهُوَحَيٌّ، فَأَقَرَّلَهُ بِذُنُوبِهِ،وَاسْتَغْفَرَ لَهُ رَسُولُكَ عَلَيْهِ السَّلامُ، فَغَفَرْتَ لَهُ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ. اَللّهمَّ وقَدْ أَمَّلتُكَ وَرَجَوْتُكَ، وَقُمْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ، وَرَغِبْتُ إِلَيكَ عَمَّنْ سِواكَ، وقَدْ أَمَّلْتُ جَزِيلَ ثَوابِكَ، وَإِنِّي لَمُقِرٌّ غَيْرُ مُنْكِر، وَتائِبٌ [إِلَيكَ] مِمَّا اقْتَرَفْتُ، وَعائِذٌ بِكَ فِي هذَاالمَقامِ مِمّاقَدَّمْتُ مِنَ الاَْعْمالِ الّتِي تَقَدَّمْتَ إِلَيَّ فِيهاوَنَهَيْتَنِي عَنْها، وَأَوعَدْتَ عَلَيهَا الْعِقابَ.

پس تو هم شفيع من باش در پيشگاه پروردگارت و پروردگار من زيرا كه نيكو خدائى است كه از او درخواست شود مولا و پروردگار من وتو هم نيكو شفيعى هستى اى محمد كه بر تو و اهل بيتت سلام باد خدايا و واجب گردان براى من از نزد خود آمرزش و رحمت و روزى فراخ پاكيزه و سودمند چنانچه واجب گرداندى براى كسى كه به نزد پيامبرت محمد كه درودهاى تو بر او و آلش باد در زمان حيات او مى آمد و اقرار به گناهانش مى كرد و رسول تو عليه و آله السلام برايش آمرزش مى خواست و تو هم او را مى آمرزيدى به رحمتت اى مهربانترين مهربانان. خدايا، به تو اميد بسته و آرزومندم، در پيشگاهت ايستاده ام و از جز تو به درگاه تو روى آورده ام. به پاداش فراوان تو اميد بسته ام، همانا اقرار دارم وانكار نمى كنم. از آنچه كرده ام به درگاهت توبه مى كنم ودر اين جايگاه به تو پناه آورده ام از كارهايى كه كرده ام و تو پيشتر مرا از آنها نهى كرده اى و وعده عقاب بر آنها داده اى.

وَأَعُوذُ بِكَرَمِ وَجْهِكَ أَنْ تُقِيمَنِي مَقامَ الْخِزْيِ وَالذُّلِّ، يَوْمَ تُهتَكُ فِيهِ الأَسْتارُ، ﴿وَتَبْدُو فِيهِ الاَْسْرارُ﴾ وَالْفَضائِحُ الْكِبارُ، وَتُرْعَدُ فِيهِ الْفَرائِصُ، يَوْمَ الْحَسْرَةِ وَالنَّدامَةِ، يَوْمَ الأَفْكَةِ، يَوْمَ الآزِفَةِ، يَومَ التَّغابُنِ، يَوْمَ الْفَصْلِ، يَوْمَ الْجَزاءِ. يَوْماً كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَة، يَوْمَ النَّفْخَةِ. ﴿يَوْمَ تَرْجُفُ الرّاجِفَةُ، تَتْبَعُهَا الرّادِفَةُ﴾، يَوْمَ النَّشْرِ، يَوْمَ الْعَرْضِ، ﴿يَوْمَ يَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِينَ﴾، ﴿يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ وَصاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ﴾، يَوْمَ تَشَقَّقُ الاَْرْضُ وَأَكْنافُ السَّماءِ، ﴿يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْس تُجادِلُ عَنْ نَفْسِها﴾

به بزرگوارى ذات تو پناه مى برم كه مرا در جايگاه خوارى و ذلّت قرار دهى، در روزى كه پرده ها دريده مى شود و اسرار و رسوايى هاى بزرگ آشكار مى گردد و زانوها لرزان مى شود، روز حسرت و پشيمانى، روز دگرگونى، روز نزديك، روز زيانكارى، روز جدايى، روز پاداش، روزى كه اندازه آن پنجاه هزار سال است، روز دميدن در صور، روزى كه زلزله عظيم پديد مى آيد و در پى آن، حادثه صيحه محشررخ مى دهد، روز رستاخيز، روز عرضه شدن، روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند، روزى كه انسان از برادرش، مادرش، پدرش، همسرش وفرزندانش مى گريزد، روزى كه زمين و اطراف آسمان از هم مى شكافد، روزى كه هركس (در فكر خويش است و) از خودش دفاع مى كند

يَوْمَ يُرَدُّونَ فِيهَ إلَى اللّهِ فَيُنَبِّئُهم بِما عَمِلوُا، ﴿يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئاً وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ إِلاّ مَنْ رَحِمَ اللهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾، يَومَ يُرَدُّونَ إِلَى اللّهِ مَوْلاهُمُ الحَقِّ ﴿يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ اْلأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِلى نُصُب يُوفِضُونَ﴾، كَأَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ مُهْطِعِينَ إِلَى الدّاعِ إِلى اللّهِ يَوْمَ الْواقِعَةِ، يَوْمَ تُرَجُّ الاَْرْضُ رَجّاً، ﴿يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُكَالْمُهْلِ، وَتَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ، وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً﴾، يَوْمَ الشّاهِدِ وَالْمَشْهوُدِ، يَوْمَ تَكوُنُ الْمَلآئِكَةُ صَفّاً صَفّاً.

روزى كه مردم به سوى خداى خود بازگردانده مى شوند، پس او آنان را به آنچه كرده اند آگاه مى كند، روزى كه هيچ دوستى هيچ كمكى به دوستش نمى كند و از هيچ سو يارى نمى شوند مگر كسى كه خدا او را مورد رحمت قرار دهد، كه او قدرتمندومهربان است، روزى كه همه به سوى مولاى حقيقى خود برگردانده مى‌شوند، روزى كه شتابان از گورهابيرون مى آيند،گويى آنان به سوى بت ها مى دوند ومى كوچند، گويا آنان ملخ هايى پراكنده اندكه ازگورهابرمى خيزند وبه سوى دعوت كننده، به سوى خدا گردن مى كشند، روز واقعه حتمى، روزى كه زمين به شدّت مى لرزد، روزى كه آسمان همچون فلزّ گداخته شود و كوه ها همچون پشم، رشته و متلاشى گردد و هيچ دوست صميمى سراغ دوست خود را نمى گيرد، روزشاهد (كه پيامبر وگواهان اعمال امّت) ومشهود (اعمال امّت)، روزى كه فرشتگان صف در صف مى ايستند.

اَللّهُمَّ ارْحَمْ مَوْقِفِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ، وَلا تُخْزِنِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ بِما جَنَيْتُ عَلى نَفْسِي، وَاجْعَلْ يا رَبِّ فِي ذلِكَ الْيَوْمِ مَعَ أَوْلِيائِكَ مُنْطَلَقِي، [وَ] فِي زُمْرَةِ مُحَمَّدوَأَهْلِ بَيْتِهِ(ع) مَحْشَري، وَاجْعَلْ حَوْضَهُ مَوْرِدِي، وَفِي الْغُرِّ الْكِرامِ مَصْدَرِي، وَأَعْطِنِي كِتابِي بِيَمِينِي حَتّى أَفوُزَ بِحَسَناتِي، وَتُبَيِّضَ بِهِ وَجْهِي وَتُيَسِّرَبِهِ حِسابِي، وَتُرَجِّحَ بِهِ مِيزانِي، وَأَمضِيَ مَعَ الْفائِزِينَ مِنْ عِبادِكَ الصّالِحِينَ إِلى رِضْوانِكَ وَجِنانِكَ يا إلهَ الْعالَمِينَ.

خداوندا! بر وضعيت من در آن روز رحمت آور و در آن روز به سبب آنچه بر خويش بد كرده ام خوارم مساز. پروردگارا، در آن روز راه ومسيرم را با اولياى خودت قرار بده و حشر مرا در زمره محمد و خاندان او قرار بده، ورودم را به حوض كوثر بگردان و خروجم را همراه با سپيد رويان بزرگوار قرار بده، نامه اعمالم را به دست راستم عطا كن تا به سبب حسناتم رستگار شوم و به سبب آن رو سفيدم كنى و حسابم را آسان سازى و با آن ميزانم را برتر كنى و همراه بندگان صالح و رستگارت به سوى رضوان و بهشت برين تو رهسپار شوم، اى معبود جهانيان.

اَللّهُمَّ إِنِّي أَعوُذُ بِكَ مِنْ أَنْ تَفْضَحَنِي فِي ذلِكَ الْيَوْمِ بَيْنَ يَدَيِ الْخَلائِقِ بِجَرِيرَتِي، وَأَنْ أَلْقى الْخِزْيَ وَالنَّدامَةَ بِخَطِيئَتِي، وَأَنْ تَُظهَِرَ فِيهِ سَيِّئاتِي عَلى حَسَناتِي، [وَ] أَنْ تُنَوِّهَ بَيْنَ الْخَلائِقِ بِاسْمِي، يا غَنِيُّ يا كَرِيمُ، اَلْعَفْوَ، اَلْعَفْوَ، اَلْعَفْوَ، اَلسَّتْرَ، اَلسَّتْرَ. اَللّهُمَّ وَأَعوُذُ بِكَ مِنْ أَنْ يَكوُنَ فِي ذلِكَ الْيَوْمِ فِي (مَواقِفِ الْخِزْيِ وَ) مَواقِفِ الاَْشْرارِ مَوْقِفِي، أوْ فِي مَقامِ الاَْشْقِياءِ مَقامِي، وَإِذا مَيَّزْتَ بَيْنَ خَلْقِكَ فَسُقْتَ كُلاًّ بِأَعْمالِهِمْ زُمَراً إِلى مَنازِلِهِم، فَسُقْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبادِكَ الصّالِحِينَ، وَفِي زُمْرَةِ أَوْلِيائِكَ الْمُتَّقِينَ، إِلى جِنانِكَ يا رَبَّ الْعالَمِينَ.

خداوندا! به تو پناه مى برم از اين كه در آن روز، به سبب گناهانم ميان خلايق رسوايم كنى و به سبب خطاهايم خوارى و پشيمانى بكشم و در آن روز، بدى هايم را بر خوبى هايم غالب گردانى و مرا ميان خلايق، به نام ياد كنى، اى بى نياز، اى بزرگوار، ببخشاى، ببخشاى، ببخشاى، بپوشان، بپوشان. خداوندا! به تو پناه مى برم كه در آن روز، جايگاه من در جايگاه هاى خوارى و بدان باشد، يا در جمع شقاوتمندان باشم. وقتى بندگانت را از هم جدا ساختى و هر يك را به سبب اعمالشان گروه گروه به سوى منزلگاه هايشان سوق دادى، مرا هم به رحمت خويش در ميان بندگان شايسته ات و در زمره دوستان تقواپيشه ات به سوى بهشت خودسوق بده، اى پروردگارجهانيان».

خدايا تو خود به پيغمبرت محمد(ص) فرمودى: «و اگر ايشان به خود ستم كنند و نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند و پيغمبر نيز براى آنها آمرزش طلب كند حتماً مى‌يابند خدا را توبه پذير و مهربان» و من زمان رسول تو را، كه سلام بر او و آلش باد، درك نكردم خدايا اكنون او را از روى شوق زيارت كرده و از كار بدم توبه خواهم و از گناهانم به درگاهت آمرزش جويم و اقرار بدان گناهانم نيز دارم و تو خود آنها را بهتر از من مى‌دانى و توجه كنم به درگاهت بوسيله پيامبر رحمت درودهاى تو بر او و آلش باد پس قرار ده خدايا به حق محمد و خاندانش مرا آبرومند پيش خود در دنيا و آخرت و از نزديكانت، اى محمد اى رسول خدا پدر و مادرم به فدايت اى پيامبر خدا اى آقاى خلق خدا من بوسيله تو رو كنم به درگاه خدا پروردگار تو و پروردگارم تا بيامرزد گناهانم را و بپذيرد از من كردارم را و برآورد حاجاتم را

پس تو هم شفيع من باش در پيشگاه پروردگارت و پروردگار من زيرا كه نيكو خدائى است كه از او درخواست شود مولا و پروردگار من وتو هم نيكو شفيعى هستى اى محمد كه بر تو و اهل بيتت سلام باد خدايا و واجب گردان براى من از نزد خود آمرزش و رحمت و روزى فراخ پاكيزه و سودمند چنانچه واجب گرداندى براى كسى كه به نزد پيامبرت محمد كه درودهاى تو بر او و آلش باد در زمان حيات او مى آمد و اقرار به گناهانش مى كرد و رسول تو عليه و آله السلام برايش آمرزش مى خواست و تو هم او را مى آمرزيدى به رحمتت اى مهربانترين مهربانان. خدايا، به تو اميد بسته و آرزومندم، در پيشگاهت ايستاده ام و از جز تو به درگاه تو روى آورده ام. به پاداش فراوان تو اميد بسته ام، همانا اقرار دارم وانكار نمى كنم. از آنچه كرده ام به درگاهت توبه مى كنم ودر اين جايگاه به تو پناه آورده ام از كارهايى كه كرده ام و تو پيشتر مرا از آنها نهى كرده اى و وعده عقاب بر آنها داده اى.

به بزرگوارى ذات تو پناه مى برم كه مرا در جايگاه خوارى و ذلّت قرار دهى، در روزى كه پرده ها دريده مى شود و اسرار و رسوايى هاى بزرگ آشكار مى گردد و زانوها لرزان مى شود، روز حسرت و پشيمانى، روز دگرگونى، روز نزديك، روز زيانكارى، روز جدايى، روز پاداش، روزى كه اندازه آن پنجاه هزار سال است، روز دميدن در صور، روزى كه زلزله عظيم پديد مى آيد و در پى آن، حادثه صيحه محشررخ مى دهد، روز رستاخيز، روز عرضه شدن، روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند، روزى كه انسان از برادرش، مادرش، پدرش، همسرش وفرزندانش مى گريزد، روزى كه زمين و اطراف آسمان از هم مى شكافد، روزى كه هركس (در فكر خويش است و) از خودش دفاع مى كند

روزى كه مردم به سوى خداى خود بازگردانده مى شوند، پس او آنان را به آنچه كرده اند آگاه مى كند، روزى كه هيچ دوستى هيچ كمكى به دوستش نمى كند و از هيچ سو يارى نمى شوند مگر كسى كه خدا او را مورد رحمت قرار دهد، كه او قدرتمندومهربان است، روزى كه همه به سوى مولاى حقيقى خود برگردانده مى‌شوند، روزى كه شتابان از گورهابيرون مى آيند،گويى آنان به سوى بت ها مى دوند ومى كوچند، گويا آنان ملخ هايى پراكنده اندكه ازگورهابرمى خيزند وبه سوى دعوت كننده، به سوى خدا گردن مى كشند، روز واقعه حتمى، روزى كه زمين به شدّت مى لرزد، روزى كه آسمان همچون فلزّ گداخته شود و كوه ها همچون پشم، رشته و متلاشى گردد و هيچ دوست صميمى سراغ دوست خود را نمى گيرد، روزشاهد (كه پيامبر وگواهان اعمال امّت) ومشهود (اعمال امّت)، روزى كه فرشتگان صف در صف مى ايستند.

خداوندا! بر وضعيت من در آن روز رحمت آور و در آن روز به سبب آنچه بر خويش بد كرده ام خوارم مساز. پروردگارا، در آن روز راه ومسيرم را با اولياى خودت قرار بده و حشر مرا در زمره محمد و خاندان او قرار بده، ورودم را به حوض كوثر بگردان و خروجم را همراه با سپيد رويان بزرگوار قرار بده، نامه اعمالم را به دست راستم عطا كن تا به سبب حسناتم رستگار شوم و به سبب آن رو سفيدم كنى و حسابم را آسان سازى و با آن ميزانم را برتر كنى و همراه بندگان صالح و رستگارت به سوى رضوان و بهشت برين تو رهسپار شوم، اى معبود جهانيان.

خداوندا! به تو پناه مى برم از اين كه در آن روز، به سبب گناهانم ميان خلايق رسوايم كنى و به سبب خطاهايم خوارى و پشيمانى بكشم و در آن روز، بدى هايم را بر خوبى هايم غالب گردانى و مرا ميان خلايق، به نام ياد كنى، اى بى نياز، اى بزرگوار، ببخشاى، ببخشاى، ببخشاى، بپوشان، بپوشان. خداوندا! به تو پناه مى برم كه در آن روز، جايگاه من در جايگاه هاى خوارى و بدان باشد، يا در جمع شقاوتمندان باشم. وقتى بندگانت را از هم جدا ساختى و هر يك را به سبب اعمالشان گروه گروه به سوى منزلگاه هايشان سوق دادى، مرا هم به رحمت خويش در ميان بندگان شايسته ات و در زمره دوستان تقواپيشه ات به سوى بهشت خودسوق بده، اى پروردگارجهانيان».

زیارت وداع

مستحب است زائر پیش از بیرون رفتن از مدینه، پس از غسل و زیارت پیامبر(ص)، او را اینگونه وداع کند:

زیارت وداع اول پیامبر(ص)

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا رَسُولَ اللهِ، أَسْتَودِعُكَ اللهَ وَأَسْتَرْعِيكَ وَأَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلامَ،آمَنْتُ باِللهِ وَما جِئْتَ بِهِ وَدَلَلْتَ عَلَيهِ، اَللّهُمَّ لاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّـِي لِزِيارَةِ قَبْرِ نَبِيّـِكَ، فَاِنْ تَوَفَّيْتَنِي قَبْلَ ذلِكَ فَإِنَّـنِي أَشْهَدُ فِي مَماتِي عَلى ما شَهِدْتُ عَلَيْهِ فِي حَياتِي، أَنْ لا إِلهَ إِلاّأَنْتَ،وَأَنَّ مُحَمَّداًعَبْدُكَوَرَسُولُكَ، صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ.

سلام بر تو اى رسول خدا تو را به خدا مى سپارم و عنايت و توجّه ترا مى طلبم و بر تو درود وداع مى فرستم ايمان دارم به خدا و بدانچه تو آوردى و بدان راهنمايى كردى خدايا قرار مده اين زيارتم را آخرين زيارتم از قبر پيامبرت و اگر پيش از آنكه دوباره موفق به زيارتش شوم مرا ميراندى پس من در مرگم نيز گواهى دهم بدانچه گواهى بدان دادم در زندگيم كه معبودى نيست جز تو و اينكه محمد بنده و رسول تو است درود خـدا بر او و آلش بـاد.

طبق روایتی امام صادق(ع) به یونس بن یعقوب صاحبی خود سفارش کرد اینگونه از قبر پیامبر(ص) وداع کند:

زیارت وداع دوم پیامبر(ص)

صَلَّى اللهُ عَلَيْكَ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ، لا جَعَلَهُ اللهُ آخِرَ تَسْلِيمِي عَلَيْكَ.

درود خدا بر تو، سلام بر تو، قرار ندهد خدا (اين سلام را) آخرين سلامم بــر تــــو.

در نقلی دیگر، این زیارت برای وداع با پیامبر(ص) گفته شده است:

جستارهای وابسته

زیارت‌نامه‌های مدینه

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب‌ ادعیه و آداب حرمین شریفین در عمره مفرده با ترجمه فارسی، مرکز تحقیقات حج، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۷ش است.