نماز زیارت
نماز زیارت نمازی مستحبی است که هنگام زیارت معصومان و امامزادگان غیر معصوم خوانده می‌شود. در روایات شیعه خواندن سوره یس در رکعت اول و خواندن سوره الرحمن در رکعت دوم بعد از سوره حمد سفارش شده است. حداقل تعداد رکعات نماز زیارت، دو رکعت است و هرچه بیشتر خوانده شود از فضیلت بیشتری برخوردار است.
زمان نماز زیارت در زیارت از راه دور، قبل از زیارت است و در زیارت از نزدیک، بهتر است پس از زیارت خوانده شود.
جایگاه ویرایش
در روایات به اقامه نماز زیارت بسیار سفارش شده و نسبت به جزئیات آن نیز مانند از دور یا نزدیک زیارت کردن،[۱] تعداد رکعات نماز زیارت،[۲] سوره‌هایی که مستحب است در آن خوانده شود[۳] و مکان و زمان نماز زیارت[۴]- دستورات خاصی وارد شده است. بر اساس همین روایات، بسیاری از فقها به استحباب نماز زیارت فتوا داده و جزئیات آن را بیان کرده‌اند.[۵]
نماز زیارت معصومان ویرایش
روایات فراوانی درباره نماز زیارت معصومان وارد شده است. برخی از آنها درباره زیارت معصوم خاصی وارد شده است مانند زیارت رسول خدا(ص)،[۶] امام علی(ع)[۷] و حضرت زهرا(س)[۸] و برخی دیگر عام هستند و شامل همه معصومان می‌شوند مانند روایت امام صادق(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین(ع)، که امام این ثواب را برای زیارت هر یک از امامان معصوم(ع) شیعه نیز می‌داند.[۹]
نماز زیارت غیر معصومان ویرایش
در برخی منابع شیعه مانند کتاب المزار شیخ مفید و المزار الکبير ابن مشهدی، برای زیارت امامزادگان غیر معصوم، شهدا، اصحاب معصومان و اولیای خدا نیز به خواندن نماز زیارت توصيه شده است مانند نماز زیارت ابراهیم، فرزند حضرت محمد(ص)، که گفته شده وقتی از حرم ائمه خارج شدی، قبر ابراهیم را زیارت کن و نماز زیارت بخوان.[۱۰]. همچنین در زیارت حضرت ابوالفضل آمده است که دو رکعت نماز در بخش بالای سر حرم خوانده شود.[۱۱]
تعداد رکعات نماز زیارت ویرایش
در تعداد رکعات نماز زیارت، در روایات، اختلاف است؛ برخی از آنها تصریح به دو رکعت دارد،[۱۲] و برخی دیگر چهار، شش و هشت رکعت را ذکر کرده‌اند.[۱۳] در بعضی روایات نیز کمترین تعداد رکعت در نماز زیارت، دو رکعت و بیشتر از آن، سبب رسیدن به فضیلت بیشتر بیان شده است.[۱۴] بسیاری از علمای شیعه نیز بر اساس روایات، خواندن دو رکعت نماز زیارت را مستحب می‌دانند.[۱۵]
شیوه خواندن نماز زیارت ویرایش
در روایات امامان شیعه(ع) و کتاب‌های علمای شیعه، شیوه خواندن نماز زیارت و جزئیات آن مانند نیت، مکان و زمان این نماز بیان شده است.
نیت ویرایش
برای نماز زیارت معصومان که در روایات، نماز آنها با قید زیارت وارد شده است، می‌توان نیت نماز زیارت کرد.[۱۶] در روایات، برای غیر معصوم نمازی به عنوان نماز زیارت بیان نشده است اما گفته شده می‌توان پس از خواندن زیارت، نمازی مستحبی خواند و ثواب آن را به صاحب قبر هدیه داد.[۱۷]
سوره‌های نماز ویرایش
در برخی روایات به سوره‌های خاصی در نماز زیارت مثل الرحمن، یس، احزاب و منافقون اشاره شده است[۱۸] مانند روایتی از امام صادق(ع) درباره خواندن سوره‌های یس و الرحمن در هر رکعت در نماز زیارت امام حسین(ع).[۱۹] در بعضی روایات نیز به خواندن سوره قدر و اخلاص توصیه شده و در بسیاری از روایات سخنی از خواندن سوره‌ای خاص نیامده است.[۲۰]
به گفته شیخ مفید،(۳۳۶ق یا ۳۳۸ق ـ ۴۱۳ق) محدث و فقیه امامیه، در رکعت اول نماز زیارت سوره‌های حمد و الرحمن خوانده شود و در رکعت دوم سوره‌های حمد و یس. همچنین می‌توان هر سوره‌ای از قرآن را خواند.[۲۱]
مکان و زمان نماز ویرایش
نماز زیارت را در هر مکانی می‌توان خواند. در نماز زیارت از راه دور، سفارش شده در بالای بلندی[۲۲] یا زیر آسمان و در فضای باز[۲۳] خوانده شود. همچنین در مورد محل نماز زیارت از نزدیک، بهتر آن است که در قسمت بالای سر آرامگاه خوانده شود.[۲۴]
زمان نماز زیارت در زیارت از راه دور، مقدم بر زیارت است[۲۵] و در زیارت از نزدیک، بهتر است پس از زیارت خوانده شود.[۲۶]
پانوشت ویرایش
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۸۶؛ کلینی، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۵۸۷؛ شیخ صدوق، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۹۹.
- ↑ ابن مشهدی، ۱۴۱۹ق، ص۵۵۳-۵۵۴؛ شهید ثانی، ۱۴۱۰ق، ص۲۰۲.
- ↑ شیخ مفید، الاشراف فی عامه فرائض، ۱۴۱۳ق، ص۸۴.
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۴۰؛ مفید۳، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۳؛ طوسی، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۲۶.
- ↑ المعتبر، محقق حلی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۰؛ قواعد الاحکام، علامه حلی، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰۱؛ ایضاح الفوائد، فخرالمحققین، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۳۹؛ جامع المقاصد، محقق کرکی، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۸۷؛ فوائد القواعد، شهید ثانی، ۱۴۱۹ق، ص۲۰۶؛ کشف الغطاء، کاشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۹۲؛ جواهر الکلام، نجفی ،۱۴۲۱ق، ج۶، ص۵۱۳؛ عروة الوثقی، طباطبائی یزدی، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۵۲۶؛ تعلیقات بر عروة الوثقی، خمینی، ۱۴۲۲ق، ص۸۴۳.
- ↑ ابن مشهدی، ۱۴۱۹ق، ص۶۹
- ↑ شیخ مفید، کتاب المزار، ۱۴۱۳ق، ص۸۳ـ۸۴.
- ↑ ابن طاووس، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۶۲۵
- ↑ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۲۱؛ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۵۱.
- ↑ ابن مشهدی، ۱۴۱۹ق، ص۹۰.
- ↑ شیخ مفید، کتاب المزار، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۳؛ طوسی، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۲۶.
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۸۸؛ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۸۰.
- ↑ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۸۰.
- ↑ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۸۰.
- ↑ شیخ مفید، الاشراف، ۱۴۱۳ق، ص۳۰؛ ابن براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۶۸؛ ابن زهره حلبی، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ص۱۰۹؛ ابن فهد حلی، رسائل العشر، ۱۴۰۹ق، ص۲۴۹؛ شهید اول، ذکری، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۸۷؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۲۶۷؛ سبزواری، جامع الخلاف و الوفاق، ۱۴۲۱ق، ص۱۲۰.
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۱۴ و ۲۲۲.
- ↑ بهجت، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۱۱.
- ↑ شیخ مفید، الاشراف فی عامه فرائض، ۱۴۱۳ق، ص۸۴.
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۱۴.
- ↑ شیخ مفید، الاشراف فی عامه فرائض، ۱۴۱۳ق، ص۸۴.
- ↑ شیخ مفید، الاشراف فی عامه فرائض، ۱۴۱۳ق، ص۳۰.
- ↑ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۹؛ مجلسی، ۱۳۶۳ش، ج۱۸، ص۳۱۶.
- ↑ حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۷۹.
- ↑ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۴۰.
- ↑ کلینی، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۵۸۷.
- ↑ شیخ مفید، کتاب المزار، ۱۴۱۳ق، ص۴۸۸.
منابع ویرایش
- ابن قولویه، جعفر بن محمد (۱۳۵۶ش). کامل الزیارات، تحقیق عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه.
- ابن مشهدی، محمد بن جعفر (۱۴۱۹ق). المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
- بهجت فومنی، محمدتقی (۱۴۲۸ق). استفتائات، چاپ اول، قم، دفتر معظم له.
- حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (۱۴۱۹ق). فوائد القواعد، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- شیخ صدوق، محمد بن علی (۱۴۰۴ق). علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری.
- طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۱ق). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه.
- کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۷۵ش). الکافی، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). الاشراف فی عامه فرائض، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
- مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). کتاب المزار (مناسک المزار)، تحقیق محمدباقر ابطحی، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.