ناخن گرفتن

ناخن گرفتن یکی از اعمالی است که حج‌گزار در حال احرام باید از آن پرهیز کند. در حرمت ناخن گرفتن فرقی ندارد که حج‌گزار مرد باشد یا زن، ناخن دست را بگیرد یا پا را، قسمتی از ناخن را بگیرد یا تمام ناخن را، ناخن را با ناخن‌گیر بگیرد یا با قیچی یا چاقو.

حرمت ناخن گرفتن برای فرد محرم

یکی از اعمالی که حج‌گزار در حال احرام باید از آن پرهیز کند، «ناخن گرفتن» است. در حرمت ناخن گرفتن فرقی ندارد که حج‌گزار مرد باشد یا زن، ناخن دست را بگیرد یا پا را، قسمتی از ناخن را بگیرد یا تمام ناخن را، ناخن را با ناخن¬گیر بگیرد یا با قیچی یا چاقو. لکن اگر محرم، ناخن شخص غیر محرم را بگیرد، اشکال ندارد.

سوهان کردن ناخن

آن چیزی که حرام است، ازاله ناخن است و لذا حرمت، شامل سوهان کردن و امثال آن نیز می¬شود. البته برخی ترک امثال سوهان کردن را احتیاط واجب دانسته¬اند.

ناخن انگشت اضافه

در صورتی که شخص یک یا چند انگشت اضافه داشته باشد، احتیاط واجب آن است که ناخن آن¬ها را کوتاه نکند و در صورت کوتاه کردن باید کفاره بپردازد.

استثناء از حرمت ناخن گرفتن

اگر ناخن محرم به نحوی باشد که موجب آزار و اذیت او شود؛ مثلا قسمتی از ناخن کنده شده باشد، به نحوی که بقاء قسمت دیگر موجب ناراحتی شدید او شود، در این صورت، کندن ناخن جایز خواهد بود ولی در هر صورت کندن، باید کفاره بپردازد.

کفاره ناخن گرفتن

اگر محرم تمام ناخن¬های دست را در یک مجلس و تمام ناخن¬های پا را در مجلس دیگر بگیرد، دو گوسفند باید ذبح کند. ولی اگر تمام ناخن¬های دست و پا را در یک مجلس بگیرد، یک گوسفند کفایت می¬کند، مگر اینکه بعد از اتمام تمام ناخن¬های دست، فورا کفاره آن را بدهد و سپس در همان مجلس ناخن¬های پا را کوتاه کند، در این صورت یک گوسفند دیگر باید ذبح کند. ولی اگر ناخن تمام انگشتان دست یا پا را نگیرد، فقط باید به ازای هر انگشت، یک مد طعام بپردازد، اگرچه مجموع انگشت¬های دست و پا بیشتر از ده مورد باشد؛ مثلا اگر نه ناخن از دست و نه ناخن از پا را کوتاه کند، قربانی لازم نیست، بلکه به ازای هر ناخن، یک مد طعام واجب خواهد شد. مستند این فتوی روایاتی است که مرحوم شیخ حر عاملی آنها را در باب «باب ان المحرم اذا تعمد قص الافظار ...» جمع کرده است. از جمله از آن¬ها می¬توان به صحیحه ابو¬بصیر از امام صادق (ع) اشاره کرد. البته در مساله دو قول نادر نیز وجود دارد: قول اول مربوط به مرحوم حلبی است. ایشان یک مد طعام را در صورتی واجب می¬داند که به پنج انگشت برسد و کفاره کمتر از پنج انگشت را طعام به اندازه یک کف دست می-داند. و قول دوم مربوط به مرحوم اسکافی است که بعد از پنج انگشت، ذبح گوسفند را واجب می¬داند. لکن مستند این دو بزرگوار معلوم نیست.

کفاره قسمتی از ناخن

اگر محرم، قسمتی از یک ناخن خود را بگیرد، -و لو اینکه ناچار به گرفتن ناخن باشد- حکم گرفتن تمام ناخن را دارد و کفاره دارد. اگرچه گروهی از فقها وجوب کفاره را احتیاط واجب دانسته اند. البته در صورتی که ناچار باشد، بعید نیست به جای یک مد طعام، یک مشت طعام نیز کفایت کند؛ چنانچه مرحوم ابن¬عقیل همین مقدار را کافی می¬دانند.

حکم جاهل و ناسی

اگر شخص به خاطر فراموشی یا جهل به مساله، ناخن¬های خود را بگیرد، چنانچه حرمتی ندارد، کفاره نیز لازم نیست.

حکم مفتی

اگر کسی برای محرم فتوی دهد که می¬تواند ناخن خود را بگیرد و او نیز ناخن خود را بگیرد، به نحوی که خون بیرون بیاید، مفتی باید یک گوسفند ذبح کند. البته مستند این حکم ضعیف است ولی عمل اصحاب، ضعف آن را جبران کرده است. و لذا برخی از فقها حکم به احتیاط داده¬اند.