ستون مربعة‌القبر

ستون مربعة‌القبر: ستوني کنار در خانه حضرت فاطمه در مسجدالنبي، مکان ورود جبرئيل

اين ستون كنار در خانه حضرت فاطمه زهرا و در رديف ستون‌هاي وُفود و محرَس قرار دارد<ref>. وفاء الوفاء، ج2، ص186.</ref> و اکنون درون ضريح و در نهايت سمت شمالي حجره شريف جاي گرفته و در ديدرس زائران نيست.<ref>. تاريخ و آثار اسلامي، ص194.</ref> اين ستون از ستون‌هاي مشهور در روضه مطهره است.<ref>. موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.</ref> گويند اين ستون تا هنگام توسعه مسجد به دست قايتباي٭(م.887ق.) بيرون ضريح و در دسترس زائران بوده است. از اين رو، دانشوران به قرار دادنش در ضريح اعتراض نمودند؛ اما اعتراض آن‌ها نتيجه نداد.<ref>. موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص447؛ موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص239.</ref> اين ستون از آن رو به اين عنوان شهرت يافت که جبرئيل7 از آن‌جا نزد پيامبر9 فرود مي‌آمده است.<ref>. وفاء الوفاء، ج2، ص186؛ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.</ref>

«مُرَبّعَة القبر» نام ديگر اين ستون است. سبب اين نام‌گذاري آن است که به گزارش ابن شهرآشوب، هنگامي كه امير مؤمنان علي بن ابي‌طالب7 به كمك سه تن از مهاجران، عباس و فرزندش فضل و اسامة بن زيد، خواست بدن شريف پيامبر خدا9 را به خاك بسپارد، انصار از امير مؤمنان7 خواستند تا يكي از آنان نيز براي دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علي7 أوس بن خولي را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارك پيامبر9 در قبر، امير مؤمنان7 به اوس گفت: «اُخرُج و رَبّع قبرَه: بيرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.»<ref>. المناقب، ج1، ص174؛ المعالم الاثيره، ص39.</ref> وجه ديگر اين نام آن است كه اين ستون درون شبکه‏اي جاي گرفته كه قبر چهار گوشه پيامبر در آن قرار دارد.<ref>. المعالم الاثيره، ص39.</ref> اين ستون در رکن شمال غربي مربّعة القبر و به ادعاي صبري پاشا ميان دو استوانه وفود و مربعة القبر جاي گرفته و در خانه فاطمه3 کنار آن بوده است.<ref>. موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص238-239.</ref> بر پايه گزارش‌هايي، در اين مکان، عروسي حضرت فاطمه3 رخ داده است. از اين رو، «استوانة المَعْرَس» نيز ناميده شده است.<ref>. فضائل المدينة المنوره، ج2، ص325؛ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.</ref> اکنون اين ستون درون شُبّاک (پنجره‌ها) قرار دارد و مردم از تبرک جستن به آن که مستحب شمرده شده<ref>. الغدير، ج5، ص124؛ الزيارة في الکتاب و السنه، ص40.</ref>، محروم هستند.<ref>. وفاء الوفاء، ج2، ص186-187.</ref>

در فضيلت اين مکان، در روايتي مشهور آمده كه پيامبر خدا9 40 روز با نهادن دست مباركش بر چارچوب در، مي‌فرمود: «السّلام عليكم يا أهل البيت» و بدين سان، بر فاطمه3 و علي7 و حسنين8 درود مي‌فرستاد. سپس آيه تطهير: {إِنَّما يُرِيدُ اللهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَيتِ وَ يُطَهِّرَكُم تَطهِيراً...} (احزاب/33، 41) را تلاوت مي‏كرد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2، ص187؛ تعمير و توسعه مسجد شريف نبوي، ص75-76.</ref> به روايتي ديگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه3 و علي7 را مي‌زد و مي‌فرمود: «الصلاة، الصلاة.»<ref>. وفاء الوفاء، ج2، ص187؛ موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص239.</ref>