آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی
آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی، دومین آتش‌سوزی بزرگ در مسجدالنبی است که به تخریب بخش‌هایی از مسجدالنبی انجامید. آتش‌سوزی اول در سال ۶۵۴ قمری روی داد. آتش‌سوزی دوم در سال 886 قمری در زمان قایتبای مملوکی بر اثر برخورد صاعقه با مناره رئیسیه رخ داد. بر اثر این آتش‌سوزی تمام مسجد در آتش سوخت و بنا به گفته سمهودی چیزی جز گنبد روی قبر سالم نماند. بازسازی مسجد، پس از حریق آغاز شد و دو گروه صنعتگر از مصر راهی مدینه شدند.
زمان آتش‌سوزی
رمضان سال 886 قمری آتش‌سوزی وسیعی در مسجدالنبی رخ داد. در این وقت، قایتبای مملوکی، اختیار حرمین را در دست داشت.[۱]
علت آتش‌سوزی
این آتش‌سوزی در اثر برخورد صاعقه به مناره جنوب‌شرقی (رئیسیه)، ایجاد شد [۲]و به تمام نقاط مسجد سرایت کرد.[۳]
آثار آتش‌سوزی
بر اثر این آتش سوزی، منبر، مقصوره، اکثر طاق‌های مسجد، ستون‌ها از بین رفت. یک‌سوم مأذنه اصلی نیز ویران شد و در آستانه فروپاشی قرار داشت. دیوار خارجی از باب جبرئیل، در جهت شرقی تا باب الرحمه در جهت غربی منهدم شد. بنا بر گفته سمهودی، هیچ چیز جز گنبد داخلی روی قبر نبوی سالم نماند.[۴][۵]
مرمت آثار آتش‌سوزی
پس از آتش‌سوزی، کار مرمت مسجد آغاز شد. دو گروه از صنعتگران، از سوی قایتبای مملوکی به این منظور از مصر به سمت مدینه رهسپار شدند. ابتدا، حدود صد نفر صنعتگر و مهندس و نجار و رنگرز و سنگ‌تراش و آهنگر فرستاده شدند. ناظر این معماری سیفی سنقر جمالی و برادرش شاهین جمالی بودند. گروه دوم کارگزاران، از بیش از سیصد صنعتگر بود که با مواد و مصالح لازم و با نظارت شمس الدین زمن که ناظر معماری قبل از حریق بود، از قاهره آمدند.[۶][۷]
جستارهای وابسته
مسجدالنبی بازسازی مسجدالنبی بازسازی مسجدالنبی (قایتبای) آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی
پانویس
منابع
- تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر
- مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
- وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001