کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۲

قبر حضرت موسی(ع)
اطلاعات اوليه
کاربری مزار
مکان سوریه، دمشق
معماری
بازسازی سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا

قبر حضرت موسی (علیه‌السّلام)

موقعیت، بنا و علت نام‌گذاری

قبر حضرت موسی(ع) در مسجدی معروف به جامع القَدَم، در قریه نَیْرَب نزدیک منطقه رَبْوَه واقع است. این قریه در فاصله چهار کیلومتری شرق دمشق در دامنه کوه قاسیون می‌باشد. نَیْرب امروزه دو قسمت است. «النیرب الْاَعْلی» و «النیرب الْاَدْنی» که داخل‌ شهر شده و نزدیکی ساحة الاموین کنونی است.

مسجد القدم، مسجد القدیم و مسجد الاقدام از نام‌های دیگر این مسجد است. دلیل نام‌گذاری آن، بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده شده و گفته شده که جای قدم‌های حضرت موسی(ع) است. در این مسجد یک چهار دیواری کوچکی است که بر آن نوشته‌ای از بعضی صالحین درباره انتساب این قبر به حضرت موسی(ع) وجود دارد. گفته شده که در این مسجد حضرت خضر نیز نماز گزارده است.

مسجد مذکور در ١٠44ق به وسیله سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا تجدید بنا شد. مقبره نیز توسط شیخ صالح البرکه ساخته شده و مورد زیارت و تبرک مردم و اهالی قرار دارد. بنای کنونی آن از همان دوره عثمانی است.

مدفون در مزار

در اين مکان به روایتی قبر حضرت موسی(ع) قرار دارد. طبق نوشته‌ای بر روی دیوار مسجد، بعضی از صالحان، پیامبر(ص) را در خواب دیده‌اند که فرمود این‌جا قبر برادرم موسی است. ابن بطوطة،[۱] ابن عساکر، یاقوت حموی، نویری و ابن منظور در کتاب‌هایشان این قبر را بر اساس گفته‌ها، به حضرت موسی(ع) منتسب کرده‌اند. گرچه سید مهدی قزوینی در کتاب المزار از قول هروی مورخ نقل می‌کند که انتساب این قبر در دمشق به حضرت موسی(ع) صحیح نیست.

ابن جبیر اندلسی در تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار ذکر می‌کند که احتمال دارد شخص مدفون در این مسجد حنة مادر حضرت مریم(ع)، دختر عمران باشد. گرچه احتمال انتساب به حضرت موسی(ع) را نیز رد نمی‌کند. نعیمی نویسنده کتاب الدارس، نیز احتمال انتساب این قبر به مادر حضرت مریم(ع) را محتمل می‌داند ولی از قول ابن شداد نقل‌ می‌کند که شخص مدفون، مادر مریم، دختر عمران نیست.

ابوالحسن هروی جهانگرد و مورخ قرن ششم قمری در کتاب‌اش الاشارات الی معرفة الزیارات ذکر می‌کند که در قریه نیرب، قبر مادر مریم است که البته این مریم دختر عمران نیست، همچنان که این قبر را متعلق به حضرت موسی(ع) نیز نمی‌داند و نقل می‌کند که معلوم نیست این قبر برای چه کسی است.

علت معلوم نبودن

بر طبق برخی از روایات، حضرت موسی(ع) از مکانی می‌گذشت که شخصی را دید که قبری می‌کند. به او در کندن قبر کمک کرد و داخل قبر خوابید تا اندازه سنگ لحد را مشخص شود که در همین زمان، پرده از جلوی چشمان حضرت کنار رفت و جایگاه‌اش در بهشت را دید و از خدا خواست که او را پیش خود ببرد. خداوند نیز حرف او را شنید و حضرت موسی(ع) همان‌جا دفن شد؛ لذا کسی از مکان دفن او اطلاعی ندارد.

مزار‌های دیگر

پیامبر(ص) در جواب سوال شخصی که مکان دفن حضرت موسی(ع) را پرسید، ذکر کردند که محل دفن بر سر راه بزرگ و نزدیک تپه سرخ می‌باشد.(بحارالانوار-ج۳-۳۶۳) (امالی و کمال النعمه) به همین دلیل مکان‌های مختلفی با این نشانه‌ها تطبیق داده شد و به‌عنوان مکان‌های احتمالی در نظر گرفته شد که بدین شرح است:

  • بیابان تیه در شبه‌جزیره سینا که به صحرای بنی‌اسرائیل نیز معروف است. این بیابان در اطراف مصر، کوه‌های شام، کوه طور و سرزمین فلسطین قرار دارد.
  • سرزمین موآب معروف به ادوم یا جلعاد که امروزه در کشور اردن قرار دارد. در این سرزمین جای مشخصی برای مکان دفن حضرت موسی(ع) در نظر گرفته نشده است. بر طبق تورات نیز حضرت موسی(ع) در این سرزمین دفن شده است.
  • کوه طور در شمال‌شرقی مصر می‌باشد که بر طبق برخی روایات حضرت موسی(ع) در آن‌جا دفن شده است ولی جای مشخصی برای مکان دفن حضرت موسی(ع) معلوم نشده است.
  • صحرای اریحا که در کرانه غربی رود اردن است. این مکان در ۳۰ کیلومتری شرق بیت المقدس، در منطقه‌ای به نام بریةالقدس قرار دارد.
  • منطق شام یا دمشق امروزی به‌عنوان دیگر مکان برای محل دفن حضرت موسی(ع) ذکر گردیده است.

پانویس

  1. رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۷۵.

منابع