احتیاط واجب

مفهوم‌شناسی

احتیاط در لغت به معنای حفظ نمودن و در اصطلاح فقه شیعه، عبارت است از عمل کردن به احکام، به گونه‌ای که یقین داشته باشد به وظیفه‌اش عمل کرده است.[۱] دو نوع احتیاط در کتاب‌های فقهی بیان شده است: احتیاط واجب و احتیاط مستحب.[۲]

احتیاط واجب یا الزام‌آور، احتیاطی است که عمل به آن واجب بوده و آن در جایی است که مجتهد با وجود بررسی ادلّه شرعی به حکم فقهی برخی موضوعات دست پیدا نکرده و فتوایی نیز درباره آن نمی‌دهد؛ اما احتیاط را لازم می‌داند[۳] مانند شک بین اینکه نماز تمام بر من واجب است یا شکسته، که احتیاط واجب در خواندن هر دو است.[۴] و یا در پوشیدن دو جامه احرام برای مردان (لنگ و ردا)، احتیاط واجب آن است که قبل از نیت احرام و لبیک گفتن بپوشد و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط آن است که لبیک را دوباره بگوید.[۵]

فرق احتیاط واجب با احتیاط مستحب

احکام

برخی از احکام مرتبط با احتیاط واجب عبارت است از:

  • بنابر نظر امام خمینی، پوشیدن دو جامه احرام برای مردان[م۲۶۹ ۱] که یکی «لنگ» است و دیگری «ردا» که باید آن را به دوش بیندازند و احتیاط واجب [م۲۶۹ ۲] آن است که قبل از نیت احرام و لبیک گفتن بپوشد و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط [م۲۶۹ ۳]آن است که لبیک را دوباره بگوید.

پانوشت

  1. تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۱م، ج۱، ص۱۰۹.
  2. فرهنگ فقه فارسی، ج۱، ص۲۹۶.
  3. جمعی از محققان، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۱۰.
  4. طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ١٤١٧ق، ج۱، ص۱۲.
  5. توضيح‌المسائل امام خمینی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷۴، م۲۶۵۹.

منابع

  • توضيح‌المسائل امام خمینی، سید روح‌الله خمینی، تهران‌، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، چاپ نهم، ۱۳۷۲ش.

//////////////////////

  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،

مقالات مرتبط