روضةالنبی
روضه‌النبی، مکانی در مسجدالنبی است که در حدیثی از پیامبر، باغی از باغات و روضات بهشت ذکر شده‌است.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | مسجدالنبی |
| نام‌های دیگر | روضه شریفه، روضه مطهره |
به سبب این حدیث زائرین مسجدالنبی، علاقه زیادی به نمازگزاردن و به جای آوردن نوافل در این مکان دارند.
درباب محدوده روضه شریفه اختلاف نظراتی وجود دارد. برخی خانه پیامبر را محدود به خانه عایشه می‌دانند و برخی کل حجرات زنان پیامبر را بیت مدنظر این حدیث دانسته‌اند.
به طور کلی اما حد غربی این محدوه منبر پیامبر و حد شرقی آن خانه پیامبر است. نظر مشهور اهل سنت درباره محدوده روضه، به شکل مستطیلی است که ضلع شرقی دیوار کنار قبر پیامبر و ضلع غربی در همان راستا و به همان اندازه از نقطه منبر به پایین است.
نظر شیعه اما دیوار محراب پیامبر را نقطه آغاز محدوده دانسته که به چهارمین ستون در شمال منتهی می‌شود، یعنی یک ستون بیشتر از آنچه اهل سنت نقل می‌کنند، حد شرقی آن خانه پیامبر و خانه حضرت فاطمه و منبر نیز در حد غربی آن واقع شده است.
در زمان بازسازی ولیدبن عبدالملک در مسجدالنبی ، توسط والی وی عمربن عبدالعزیز، دیواره‌ای گرداگرد حجره شریفه قرارگرفت که بخشی از روضه شریفه را نیز در خود جای داد.
روضه شریفه همچنین دربردارنده اماکن متبرکی چون محراب پیامبر، منبر، ستون های مشهور و متبرک شامل ستون‌های توبه، سریر، حرس، جبرئیل، وفود، حنانه، مخلقه، عایشه و تهجد می‌باشد.
حدیث پیامبر درباره روضه‌النبی
مسجدالنبی توسط پیامبر بنانهاده شد . این مسجد در ابتدا شامل زمینی بود که حصاری گلی آن را احاطه کرده و نیز بخشی که با شاخه خرما مسقف شده بود.[۱] حجره زنان پیامبر نیز در قسمت شرقی مسجد ساخته شد. [۲]پس از شکل‌گیری ارکان مسجد، پیامبر در حدیثی عنوان کردند که محوطه بین منبر و خانه ایشان روضه‌ای از روضات بهشت است. این حدیث بدین شرح است: «ما بین بیتی و منبری روضه من ریاض الجنه و منبری علی ترعه من ترعه الجنه»[۳]
محدوده روضه‌النبی
درباره محدوده روضه‌النبی نظرات مختلفی وجود دارد. اما آنچه بر اساس حدیث مورد اتفاق است این است که منبر در سمت غرب این روضه و خانه پیامبر در شرق آن قرار داشته است.[۴]
عده‌ای منظور از خانه پیامبر را تنها خانه عایشه دانسته و برخی از منابع نیز تمام حجره‌های زنان پیامبر را بیت و منزل پیامبر ذکرکرده‌اند.[۵]
ابعادی که برای محدوده روضه ذکر شده نیز دارای اختلافاتی است. برخی دیوار شرقی مسجد را که کنار قبر پیامبر است حد شرقی روضه دانسته‌اند اما در حد غربی تنها نقطه منبر را حد آن می‌دانند و این ترتیب حدود روضه را به یک مثلثی محدود می‌سازند که یک زاویه آن منبر و دو زاویه دیگر آن دیواره شرقی مسجد است.[۶]
برخی نیز تمامی مسجد زمان پیامبر را روضه می‌دانند.[۷]
نظر دیگر که مشهورترین نظریه در بین اهل سنت است محدوده روضه را به شکل مستطیلی ترسیم می‌کند که ضلع شرقی آن دیوار شرقی کنار قبر پیامبر و ضلع غربی هم راستای ضلع شرقی و به همان اندازه، از نقطه منبر به سمت شمال مسجد بود.[۸][۹]
بر این اساس، برخی منابع مساحت روضه را 330 متر مربع ذکر کرده‌اند، به‌طوری‌که طول آن 22 متر و عرضش 15 متر است.[۱۰]
علمای شیعه نیز معتقدند که روضه از دیوار محراب در جنوب که امروزه با نرده‌های فلزی مشخص است، آغاز و در شمال به چهارمین ستون منتهی می‌شود یعنی یک ستون علاوه بر آن چه اهل سنت می گویند و حد دوم آن در شرق داخل بیت پیامبر و خانه حضرت فاطمه است و در سمت غرب برابر منبر شریف می‌باشد.[۱۱]
قرارگرفتن بخشی از روضه درون حجره شریفه
روضه‌ای که امروزه در آن نماز می‌خوانند همه روضه‌ای که پیامبر از آن خبر داده نیست، زیرا در بازسازی مسجد در زمان ولید بن عبدالملک توسط والی وی عمربن عبدالعزیز، دیواره‌ای پنج ضلعی اطراف حجره شریفه کشیده شد که قسمتی از روضه را نیز دربرمی‌گرفت.[۱۲]
فضیلت نمارخواندن در روضه‌النبی
نماز در روضه شریفه از هر مکان دیگری در مسجد، افضل است. مگر نماز واجب در صف اول -ولو این‌که خارج از روضه باشد- و این افضل است از این که در روضه باشد.
زائرانی که به زیارت روضه شریفه می‌روند، مشتاقند که نمازهای فافله را در روضه شریفه به‌جای آرند. در منابع آمده، بهترین موضع برای گزاردن نمازهای نافله مسجد رسول خداست و در روضه شریفه.[۱۳]
مکان‌های مقدس داخل روضه‌النبی
در محدوده روضه النبی ، محراب نبوی، منبر پیامبر و نیز ستون‌های اولیه مسجدالنبی، شامل ستون توبه، ستون تهجد، ستون جبرئیل، ستون حرس، ستون وفود، ستون عایشه، ستون حنانه، ستون سریر و ستون مخلقه جای گرفته است.[۱۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 215
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 217
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 215
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 73
- ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 135
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 216-217
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 217
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 217
- ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 133
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 73
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 217
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 73
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 73
- ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 139
منابع
آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1381
التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، السید ضیاء بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوزالمعرفه
تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ناجی محمدحسن عبدالقادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، نشر مشعر، 1378