اراک (مکان)
اَراک، مکانی نزدیک نَمره در مرز عرفات.
موقعیت جغرافیایی
اَراک مکانی در سرزمین عرفات به طرف شام و نزدیک نَمِرَه است.[۱] گفته‌اند اراک منزلگاهی در عرفات از ناحیه شام است، چنان‌که نمره منزلگاهی از ناحیه یمن است.[۲] برخی نیز گفته‌اند که بخشی از اراک در جهت شام و بخش دیگر آن در جهت یمن است.[۳] سرزمین اراک از مکان‌هایی است که در آن درخت اراک می‌روید[۴] و از این رو، به آن وادی اراک گفته‌اند.[۵]
رویدادها
برپایه گزارش‌های تاریخی، مشرکان قریش در روزگار جاهلیت به رغم این‌که وقوف در عرفات از مناسک حج ابراهیم(ع) به شمار می‌آمد[۶] برخلاف دیگر حج‌گزاران وقوف را در سرزمین اراک به جا می‌آوردند.
بر پایه‌گزارش‌های تاریخی، سپاه اسلام در سال هشتم ق. برای فتح «آمد» در سرزمین اراک استقرار یافتند. در همین مکان، به دستور پیامبر(ص) هر یک از مسلمانان آتشی برافروخت و بدین سان ۰۰۰/۱۰ شعله آتش برافروخته شد. ابوسفیان و حکیم بن حزام که برای گفت‌وگو با رسول خدا(ص) آمده بودند، در سرزمین اراک سپاهی بزرگ و آتشی گسترده را نگریستند که تا آن شب چنان سپاه و آتشی ندیده بودند.[۷]
بر پایه روایات[۸] و باور فقیهان شیعه[۹] و اهل سنت[۱۰]، همه سرزمین عرفات موقف و وقوف در آن‌جایز است؛ اما وقوف در بیرون از عرفات روا نیست.[۱۱] بر پایه روایتی از رسول خدا(ص) و نیز امام صادق(ع) کسانی که در سرزمین اراک وقوف کنند، حجی برایشان نیست.[۱۲] بر پایه روایتی دیگر، پیامبر(ص) به کسانی که در مکانی دورتر از موقف عرفات وقوف کرده بودند، فرمان داد که در مشاعر مخصوص، عرفات و مزدلفه، وقوف کنند.[۱۳] بر پایه روایتی از امام صادق(ع) اگر حج‌گزار پیش از ظهر در اراک منزل کند و پس از ظهر در عرفات وقوف نماید، اشکالی ندارد.[۱۴] سرزمین اراک همچون نَمِرَه، عُرَنَه، ثَوّیه و ذِی الْمَجاز از مرزهای عرفات دانسته شده[۱۵] و فقیهان شیعه به عدم جواز و بطلان وقوف در سرزمین اراک فتوا داده و بر آن ادعای اجماع کرده‌اند.[۱۶]
فقیهان اهل سنت نیز وقوف در وادی عُرَنَه را جایز نمی‌دانند[۱۷] و بر عدم جواز آن ادعای اجماع کرده‌اند. اما از مالک نقل شده که حج وقوف‌کننده در وادی عُرنه صحیح است.[۱۸] (← اراک، چوب)
پانویس
- ↑ المصباح، ج۱، ص۱۷؛ القاموس المحیط، ج۳، ص۲۹۲؛ تاج العروس، ج۱۳، ص۵۰۴، «ارک».
- ↑ معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۳۴.
- ↑ معجم البلدان، ج۱، ص۱۳۵؛ تاج العروس، ج۱۳، ص۵۰۴.
- ↑ شرح الازهار، ج۲، ص۱۱۴؛ حجاز در صدر اسلام، ص۱۴۴.
- ↑ معجم البلدان، ج۱، ص۱۳۵؛ حجاز در صدر اسلام، ص۱۳۴.
- ↑ اتحاف الوری، ج۱، ص۶۳.
- ↑ المغازی، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۶؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۵۲.
- ↑ سنن ابن ماجه، ج۲، ص۱۰۰۱؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۴۶۵؛ التهذیب، ج۵، ص۱۸۰.
- ↑ التهذیب، ج۵، ص۱۸۰؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۶۰۷؛ تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۱۷۴.
- ↑ المغنی و الشرح الکبیر، ج۳، ص۴۲۷-۴۲۸؛ الحاوی الکبیر، ج۱۴، ص۱۸۴؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۲۵.
- ↑ المبسوط، ج۱، ص۳۶۶؛ شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۸۸؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۲۲۱.
- ↑ الکافی، ج۴، ص۴۶۳؛ التهذیب، ج۵، ص۱۸۱؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۵۳۳.
- ↑ سنن ابی داود، ج۱، ص۴۲۸؛ سنن ابن ماجه، ج۲، ص۱۰۰۱.
- ↑ التهذیب، ج۵، ص۱۸۱؛ السرائر، ج۱، ص۵۸۷.
- ↑ النهایه، ص۲۵۰؛ شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۸۸؛ مسالک الافهام، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ النهایه، ص۲۵۰؛ السرائر، ج۱، ص۵۸۷؛ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۱۸.
- ↑ المحلی، ج۷، ص۱۸۸؛ المغنی و الشرح الکبیر، ج۳، ص۴۲۸؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۳۶.
- ↑ المغنی و الشرح الکبیر، ج۳، ص۴۲۸.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل [اراک ].
- کککاتحاف الوریککک: عمر بن محمد فهد (۸۸۵ق)، به کوشش شلتوت، ام القری.
- ککک بدائع الصنائعککک: علاء الدین الکاسانی (درگذشت ۵۸۷ق)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، ۱۴۰۹ق.
- ککک تاج العروسککک: الزبیدی (درگذشت ۱۲۰۵ق)، به کوشش علی شیری، بیروت،دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
- ککک تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)ککک: الطبری (درگذشت ۳۱۰ق)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت،دار احیاء التراث العربی.
- ککک تحریر الاحکام الشرعیهککک: العلامة الحلی (درگذشت ۷۲۶ق)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۰ق.
- ککک تذکرة الفقهاء، العلامة الحلی (درگذشت ۷۲۶ق)، قم، آل البیت(ع)، ۱۴۱۴ق.
- ککک تهذیب الاحکامککک: الطوسی (درگذشت ۴۶۰ق)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.
- ککک جامع المقاصدککک: الکرکی (درگذشت ۹۴۰ق)، قم، آل البیت(ع)، ۱۴۱۱ق.
- ککک جواهر الکلامککک: النجفی (درگذشت ۱۲۶۶ق)، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت،دار احیاء التراث العربی.
- ککک الحاوی الکبیرککک: الماوردی (درگذشت ۴۵۰ق)، بیروت،دار الفکر.
- ککک حجاز در صدر اسلامککک: صالح احمد العلی، ترجمهککک: آیتی، مشعر، ۱۳۷۵ش.
- ککک السرائرککک: ابن ادریس (درگذشت ۵۹۸ق)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ق.
- ککک سنن ابن ماجهککک: ابن ماجه (درگذشت ۲۷۵ق)، به کوشش محمد فؤاد، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۵ق.
- ککک سنن ابی‌داودککک: السجستانی (درگذشت ۲۷۵ق)، به کوشش سعید محمد اللحام، بیروت،دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
- ککک شرائع الاسلامککک: المحقق الحلی (درگذشت ۶۷۶ق)، به کوشش سید صادق شیرازی، تهران، استقلال، ۱۴۰۹ق.
- ککک شرح الازهارککک: احمد المرتضی (درگذشت ۸۴۰ق)، صنعا، مکتبة غمضان، ۱۴۰۰ق.
- ککک القاموس المحیطککک: محمد الفیروزآبادی (درگذشت ۸۱۷ق)، بیروت،دار العلم.
- ککک الکافیککک: الکلینی (درگذشت ۳۲۹ق)، به کوشش غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.
- ککک المبسوط فی فقه الامامیهککک: الطوسی (درگذشت ۴۶۰ق)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه.
- ککک المحلی بالآثارککک: ابن حزم الاندلسی (درگذشت ۴۵۶ق)، به کوشش احمد شاکر، بیروت،دار الفکر.
- ککک مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلامککک: الشهید الثانی (درگذشت ۹۶۵ق)، قم، معارف اسلامی، ۱۴۱۶ق.
- ککک المصباح المنیرککک: الفیومی (درگذشت ۷۷۰ق)، قم،دار الهجره، ۱۴۰۵ق.
- ککک معجم البلدانککک: یاقوت الحموی (درگذشت ۶۲۶ق)، بیروت،دار صادر، ۱۹۹۵م.
- ککک معجم ما استعجمککک: عبدالله البکری (درگذشت ۴۸۷ق)، به کوشش مصطفی السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
- ککک المغازیککک: الواقدی (درگذشت ۲۰۷ق)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
- ککک المغنی و الشرح الکبیرککک: عبدالله بن قدامه (درگذشت ۶۲۰ق) و عبدالرحمن بن قدامه (درگذشت ۶۸۲ق)، بیروت،دار الکتب العلمیه.
- ککک من لا یحضره الفقیهککک: الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
- ککک النهایهککک: الطوسی (درگذشت ۴۶۰ق)، به کوشش آقا بزرگ تهرانی، بیروت،دار الکتاب العربی، ۱۴۰۰ق.
- ککک وسائل الشیعهککک: الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت(ع)، ۱۴۱۲ق.