محراب سلیمانی
محراب سلیمانی، از محراب‌های مسجد النبی (ص) است. این محراب در سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر پیامبر قرار دارد. این محراب از قرن نهم در مسجد ساخته شد و محل نمازگزاری پیروان مذهب حنفی بود. در سال 938 به فرمان سلطان سلیمان قانونی این محراب را بازسازی کردند و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محراب حنفی |
| مکان | مسجدالنبی |
| تاریخ بنا | |
| بنیانگذار | شیخ طوغان |
| بازسازی کنندگان | سلیمان قانونی |
مکان محراب ویرایش
محراب سلیمانی که به آن محراب حنفی نیز گفته می‌شود از محراب‌های مسجد النبی در مدینه منوره است که در محدوده مسجد زمان پیامبر (ص)، خارج از روضه، در حدِّ جنوبی مسجد (قبل از حدّ جنوبی توسعه عمر و عثمان)، محاذی و سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر رسول خدا (ص)، در محل ستون سومِ غرب این منبر و ستون هفتم از باب السلام واقع است.[۱]
ایجاد محراب ویرایش
این محراب در سال 861 هجری در عصر ملک الاشرف ابونصر اینال از پادشاهان مصر (857 – 865 ق) به دست ناظر امور مسجدالحرام، طوغان شیخ احمدی حنفی (م 881 ق) ساخته شد.[۲] تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی نمازهای یومیّه را به یک امام که در غیر موسِم حج در محراب نبوی و در موسِم حج در محراب عثمانی می‌ایستاد، اقتداء می‌کردند. شیخ طوغان محراب جدیدی در مسجد ساخت تا نماز جماعت جداگانه‌ای به امامت یک امام حنفی برپا شود. پس از این تاریخ ابتداء نماز به امامت امام شافعی که در محراب نبوی می‌ایستاد برگزار می‌شد و سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی و بعدها محراب سلیمانی شد) نماز می‌خواند. امام حنفی و امام شافعی نماز تراویح را در شب‌های ماه رمضان با هم بجا می‌آوردند.[۳] این مسأله از مدینه به مکه نیز سرایت کرد.[۴]
شهرت یافتن به محراب سلیمانی ویرایش
محراب حنفی در سال 938 هجری به دستور سلطان سلیمان قانونی با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.[۵] در حال حاضر در این محراب نماز جماعت برگزار نمی‌شود و امام جماعت مسجد النبی در محراب عثمانی نماز می‌خواند.
کتیبه‌های محراب ویرایش
پشت بنای محراب، کتیبه‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که به ساخت محراب به دستور سلطان سلیمان در سال 938 قمری اشاره کرده است. [۶]
داخل و اطراف محراب نیز با کتیبه‌هایی از آیات قرآن زرّین تزیین شده است. این آیات عبارتند از: آیه 162 بقره؛ 95 آل عمران و آیه 112 توبه.[۷]
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ موسوعه مرآه الحرمین ،ج 4 ص 609 ؛ اتحاف المؤمنین ، ص 82 ؛مدینه شناسی ،ج 1 ص168 .
- ↑ التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .
- ↑ وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210 ؛مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470 .
- ↑ وفاء الوفاء، ج2 ص 210.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
- ↑ موسوعة مرآة الحرمین، ج4 ص 610؛ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1ص 169.
منابع ویرایش
- التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه، سخاوی شمسالدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.
- مدینه شناسی، نجفی سیّد محمدباقر، تهران، مشعر، 1387 ش.
- مرآة الحرمین او الرحلات الحجازیه، رفعت پاشا ابراهیم (م بعد 1353 ق)، قاهره، المکتبة الثقافة الدینیه، بیتا.
- معالم دار الهجره، عبد الرزاق یوسف، مدینه منوره، المکتبه العلمیه ، 1401 .
- موسوعة مرأة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، صبری پاشا ایوب (م 1307 ق)، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424.
- وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، سمهودی علی بن احمد (م 911 ق)، تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006.