مسجد الاجابه (مدینه)
مسجد الاجابه از مسجدهای تاریخی شهر مدینه است. این مسجد که در محله بنی معاویه بن مالک قرار داشته به این نام نیز خوانده شده است. پیامبر(ص) در این مسجد نماز خواند. گزارش‌ها حاکی از آن است که این مسجد ساختمانی کهن داشته که قرن هفتم ویران شده بود اما بعدا در قرن نهم و احتمالا بار دیگر در عصر حکومت عثمانی بازسازی شد. آخرین بار این مسجد در سال ۱۴۱۸ قمری/ ۱۹۹۸ میلادی بازسازی شد.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد بنی معاویه بن مالک |
| مکان | مدینه |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | عصر نبوی |
| بازسازی‌ها | آخرین بازسازی سال ۱۴۱۸ قمری |
| ویژگی‌های تاریخی | نمازخواندن پیامبر در این مسجد |
|
| |
موقعیت کنونی ویرایش
مسجد الاجابه در شمال شرق بقیع قرار دارد. در کنار خیابان ملک فیصل و حدود ۵۸۰ متر از مسجدالنبی فاصله دارد.[۱]
پیدایش و نام مسجد ویرایش
مسجد الاجابه در محله یا روستای بنی معاویه در مدینه قرار داشت[۲] و از همین رو به مسجد بنی معاویه بن مالک نیز شناخته شده است.[۳] گزارش منابع به‌گونه‌ای است که گویا این مسجد از زمان پیامبر(ص) ساخته شده بود.[۴] روایات حاکی از این است که پیامبر(ص) در این مسجد نماز خواند و دعا کرد و به اصحاب اطلاع داد که از خدا خواستم که امت من دچار گرسنگی (قحطی) و غرق و اختلاف داخلی نشوند. دو خواسته اول اجابت شد و خواسته آخر اجابت نشد.[۵] از این رو است که این مسجد را مسجد الاجابه نامیده‌اند.
تاریخچه بنا ویرایش
قدیم‌ترین اطلاع درباره بنای مسجد اجابه، گزارشی ابن زباله (تاریخ‌نگار مدینه در قرن هفتم) است. در زمان او یعنی در نیمه نخست سده هفتم، این مسجد ویران شده بود و تنها ستون‌ها و محراب آن باقی مانده بود.[۶]مطری در نیمه قرن هشتم نیز به خراب بودن مسجد اشاره می‌کند.[۷]اما سمهودی حدود یک قرن بعد در اواخر قرن نهم گزارش می‌کند که مسجد بازسازی شده اما ستون‌هایی که ابن نجار از آن صحبت کرده باقی نمانده است.[۸] احتمالا مسجد در زمان سمهودی سقف نداشته است.[۹] احمد عباسی در قرن دهم نیز این مسجد را بنایی چهاردیواری و بدون سقف با محرابی بزرگ توصیف کرده است[۱۰]
گزارش شده که در نیمه سده چهاردهم قمری مسجد الاجابه معماری سنگی به سبک عثمانی و یک گنبد داشت اما خراب شده[۱۱] بود تا اینکه در سال ۱۹۷۹ میلادی/ ۱۳۹۹ قمری بازسازی شد[۱۲] و بار دوم در سال ۱۴۱۸ قمری / ۱۹۹۸ میلادی بازسازی شد و توسعه یافت و مساحت آن حدود 1000 متر مربع است. این مسجد یک گنبد هشت ضلعی و یک گلدسته دارد.[۱۳]
نگارخانه ویرایش
-
-
بنای قدیمی مسجد الاجابه که در سال 1997 ساخته شده بود.
-
نقشه افقی مسجد از کتاب معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ
پانویس ویرایش
- ↑ مساجد الاثریه، ص ۳۳؛ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص 187
- ↑ التعریف بما انست الهجره، 140
- ↑ وفاء الوفا، ج۳، ص ۱۷۹
- ↑ مساجد الاثریه، ص ۳۶
- ↑ مساجد الاثریه، ص 34-35
- ↑ الدره الثمینه، ص 128
- ↑ التعریف بما انست الهجره، ص 140
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص181
- ↑ معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص 196
- ↑ عمده الاخبار، ص 150
- ↑ آثار المدینه المنوره، ص۱۳۷
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد ۲، ص ۱۹۸
- ↑ مساجد الاثریه، ص۳۴؛ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد ۲، ص ۲۱۰
منابع ویرایش
- آثار المدینه المنوره، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، مکتبه السلفیه، ۱۹۷۳م.
- التعریف بما انست الهجره، جمال الدین محمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، ریاض، داره ملک عبدالعزیز، ۲۰۰۵م.
- عمده الاخبار فی مدینه المختار، احمد العباسی، تحقیق محمد الطیب الانصاری، ناشر: اسعد طرابزونی، بی‌تا.
- مساجد الاثریه فی المدینه النبویه، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۰۰م.
- معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.