باب داودیه

باب داودیه: از درهای ضلع غربی مسجدالحرام می‌باشد. این باب در دیوار غربی مسجدالحرام و بین باب عمره و باب ابراهیم قرار داشت. این در به نام‌های باب مدرسه داود پاشا و باب مدرسه داودیه نیز شناخته می‌شود. بعدها تغییراتی در این باب انجام شده است. سرانجام این در هنگام توسعه سعودی اول به سال 1379ق. برداشته شد.

معرفی اجمالی

باب داودیه در دیوار غربی مسجدالحرام و بین درهای عمره و ابراهیم قرار داشت.^[۱]در سال 954ق. داود پاشا، والی عثمانی در مصر (حک: 945-956ق.) مدرسه داودیه را در مکانی میان باب عمره و باب ابراهیم ساخت که به درون مسجد راه داشت. از آن پس این در با نام‌های باب داودیه، ^[۲] باب مدرسه داود پاشا^[۳]و باب مدرسه داودیه^[۴]شناخته شد. ازرقی بدون نام‌گذاری این باب، آن را پنجمین درِ دیوار غربی مسجد خوانده است. به گفته وی، این باب یک ورودی داشته و ارتفاع آن 10 ذرع (حدود 5 متر) و پهنای آن 4 ذرع و دوازده انگشت (حدود 16/2 متر) بوده است.^[۵]وی این در را ساخته دوره منصور عباسی دانسته است.^[۶]

این باب به کوچه‌ای در غرب مسجد باز می‌شد که بعدها با ساخته شدن دار زبیده، به راه اختصاصی آن خانه به مسجدالحرام تبدیل گشت. بر همین اساس، برخی از پژوهشگران آن را باب دار زبیده یاد کرده‌اند.^[۷]

تغییرات داودیه

در سده سیزدهم ق. این باب همچنان یک ورودی داشت و پهنای آن به یک متر تغییر یافته بود.^[۸]در منابع، به زمان این تغییر اشاره نشده است. در برخی مآخذ، آن را درِ کوچکی دانسته‌اند که با 13 پله به درون مسجد راه می‌یافت^[۹]و مسجد از همین در به بازار صغیر راه داشت.^[۱۰]هنگام توسعه سعودی اول به سال 1379ق. این باب برداشته شد.^[۱۱]

پانویس

↑ تاریخ مکه، ج1، ص543؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص126.
↑ تاریخ مکه، ج1، ص543؛ التاریخ القویم، ج4، ص423؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص126.
↑ اخبار الکرام، ص202.
↑ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص128.
↑ اخبار مکه، ج2، ص93.
↑ اخبار مکه، ج2، ص77.
↑ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص29، 126، 177؛ نک: الاعلاق النفیسه، ص52.
↑ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص127.
↑ مرآة الحرمین، ج1، ص233.
↑ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص128؛ نک: تحصیل المرام، ج1، ص389.
↑ موسوعة مکة المکرمه، ج4، ص310.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب داودیه.

اخبار الکرام باخبار المسجدالحرام: احمد بن محمد الاسدی (م. 1066ق.)، به کوشش غلام مصطفی، دار الصحوه، 1405ق؛

اخبار مکه: الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛

الاعلاق النفیسه: ابن رسته (م. قرن3ق.)، بیروت، دار صادر، 1892م؛

تاریخ عمارة المسجدالحرام: حسین عبدالله باسلامه، جده، تهامه، 1400ق؛

تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجدالحرام: طه عبدالقادر، مکه، جامعة‌ام القری؛

التاریخ القویم: محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق؛

تاریخ مکه (اتحاف فضلاء الزمن): محمد بن علی الطبری (م. 1173ق.)، به کوشش محسن محمد، قاهره، دار الکتاب الجامعی؛

تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م. 1321ق.)، به کوشش ابن دهیش، 1424ق؛

مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. 1353ق.)، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق؛

موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسة الفرقان، 1429ق.

[1] تاریخ مکه، ج1، ص543؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص126.

[2] تاریخ مکه، ج1، ص543؛ التاریخ القویم، ج4، ص423؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص126.

[3] اخبار الکرام، ص202.

[4] تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص128.

[5] اخبار مکه، ج2، ص93.

[6] اخبار مکه، ج2، ص77.

[7] تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص29، 126، 177؛ نک: الاعلاق النفیسه، ص52.

[8] تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص127.

[9] مرآة الحرمین، ج1، ص233.

[10] تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص128؛ نک: تحصیل المرام، ج1، ص389.

[11] موسوعة مکة المکرمه، ج4، ص310.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]