کشتن جانوران بدن

این مقاله، راهنمای عملی احکام فقهی نیست. برای اطلاع از حکم و وظیفه شرعی به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید. از جمله نگاه کنید به: کشتن جانوران بدن (فتاوای مراجع).

کشتن جانوران بدن از محرمات احرام است و منظور از آن کشتن جانورانی است مانند شپش و کک که در بدن انسان و کنه که در بدن حیوانات ساکن می‌شوند. در برخی روایات برای کشتن شپش یا انداختن آن کفاره لازم دانسته نشده است اما در برخی روایات دیگر میزان کفاره این عمل، اطعام به اندازه به مقدار کف دست از طعام (غذا) ذکر شده است.

کشتن جانوران بدن

دسته	محرمات احرام
مربوط به آیین	احرام در عمره و حج
مکان	حرم مکی
زمان	در حال احرام
حکم	جایز نیست
کفاره	مستحب است اطعام به اندازه کف دست
صفحه فتواهای مراجع	کشتن جانوران بدن (فتاوای مراجع)
جستارهای وابسته	محرمات احرام
ببینید: آموزش محرمات احرام مشترک

جایگاه

مطابق با نظر مشهور فقیهان شیعه، یکی از محرمات احرام، کشتن حشرات جسم انسان(مانند شپش) و حشرات جسم حیوانات (کک و پشه و..) است؛ خواه این جانوران روی لباس یا بدن باشند و نیز چه کشتن آنها مستقیما یا با واسطه صورت گیرد.

همچنین حکم مسئله کشتن حشرات جسم در کتاب‌های فقهی به سه صورتِ کشتن، انداختن و انتقال و جابجایی مورد بحث قرار گرفته است.

شپش

قول مشهور بین فقهای شیعه این است که کشتن شپش چه روی بدن احرام گزار باشد چه روی لباس او، حرام است. هر چند برخی از فقهای شیعه قتل شپش بر روی بدن را جایز دانسته‌اند.

همچنین فقهای شیعه به استناد روایاتی از امامان، به حرمت انداختن شپش از بدن و لباس فتوا داده‌اند. اما انتقال شپش از روی بدن به جای دیگر را با استناد به برخی روایات را جایز دانسته‌اند به شرطی که شپش را به جایی که از آن بیافتد یا ساقط شود منتقل نکند.

کفاره کشتن جانوران بدن انسان

در برخی روایات برای کشتن شپش یا انداختن آن کفاره لازم دانسته نشده است اما در برخی روایات دیگر میزان کفاره این عمل، اطعام به اندازه کف دست از طعام (غذا) ذکر شده است. بر این اساس پاره ای از فقها کفاره کشتن یا انداختن شپش را احتیاطا یک کف غذا دانسته‌اند و یا احترام استحباب کفاره را مطرح کرده‌اند.

نسبت به سایر جانوران بدن، برخی حکم به عدم کفاره نموده و برخی نیز کفاره به کفی از طعام را موافق با احتیاط دانسته‌اند. همچنین جعفر سبحانی، فقیه شیعه، کشتن و انتقال دادن ساس و کک از روی بدن یا لباس احرام‌گزار را جایز می‌داند.

کفاره کشتن جانوران بدن حیوان

مشهور فقهای شیعه با توجه روایات، کشتن حشراتی مانند کَنه که به بدن حیواناتی مانند شتر می‌چسبد را جایز نمی‌دانند اما انداختن کک و پشه از بدن جایز است.

منابع

• احکام و مناسک حج، نجف‌آبادی، حسین علی منتظری، قم - ایران، نشر سایه، چهارم، ۱۴۲۸ ه‍ ق.
• الحج فی الشریعة الإسلامیة الغراء، سبحانی، جعفر، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
• الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، عاملی، شهید اول، محمد بن مکی، ۳ جلد، قم - ایران، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم، ۱۴۱۷ ه‍ ق.
• تحریر الوسیلة، خمینی، سید روح اللّه موسوی، ۲ جلد، قم - ایران، مؤسسه مطبوعات دار العلم، اول، ه‍ ق.
• تذکرة الفقهاء، حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، ۱۴ جلد، قم - ایران، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، اول، ۱۴۱۴ ه‍ ق.
• تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الحج، لنکرانی، محمد فاضل موحدی، محمد فاضل موحدی، ۵ جلد، بیروت - لبنان، دار التعارف للمطبوعات، دوم، ۱۴۱۸ ه‍ ق.
• جامع المقاصد فی شرح القواعد، عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین، ۱۳ جلد، قم - ایران، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، دوم، ۱۴۱۴ ه‍ ق.
• ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، سبزواری، محقق، محمد باقر بن محمد مؤمن، ۲ جلد، قم - ایران، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، اول، ۱۲۴۷ ه‍ ق.
• مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، اردبیلی، احمد بن محمد، ۱۴ جلد، قم - ایران، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، ۱۴۰۳ق.
• مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، عاملی، محمد بن علی موسوی، ۸ جلد، بیروت - لبنان، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، اول، ۱۴۱۱ ه‍ ق.
• مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، عاملی، شهید ثانی، زین الدین بن علی، ۱۵ جلد، قم - ایران، مؤسسة المعارف الإسلامیة،اول، ۱۴۱۳ ه‍ ق.

مقاله‌های مرتبط

• کشتن جانوران بدن (فتاوای مراجع)