کاربر:Salar/صفحه تمرین۲
فقه حج از نگاه امام علی بن ابیطالب(علیه‌السلام)
جایگاه و اهمیت موضوع
درباره حج احادیثی از امام علی(ع) نقل شده که شامل موضوعات گوناگونی در ابواب حج می‌شود مانند احکام، آداب و مستحبات.
بنابر روایتی از امام علی(ع)، خداوند حج را نشانه خاکساری بندگان در برابر عظمت، و اعتراف به عزت خداوندی‌اش قرار داد.[۱] در روایتی دیگر نیز به جا آوردن حج را سبب سعادت انسان دانسته[۲] و برای کسی که در راه این سفر بمیرد بهشت را ضمانت کرده است.[۳] احادیث نقل شده از علی بن ابیطالب(ع) درباره حج در متون فقهی شیعه همچون وسائل الشیعه آمده است.[۴] علمای اهل سنت نیز در برخی مباحث فقهی خود به احادیثی از امام علی(ع) استناد کرده‌اند.[۵]
برتری حج تمتع بر عمره
در اسلام دو نوع حج داریم؛ حج تمتع و حج عمره مفرده. امامیه با توجه به حدیثی از امام علی(ع) معتقدند حج تمتع بر عمره برتری دارد اما علمای مشهور اهل سنت عمره مفرده را افضل و برتر می‌دانند و حدیثی نیز دراین‌باره از امام علی نقل کرده‌اند.[۶]
احادیث امام علی(ع) درباره حج
روایات وارد شده از امام علی(ع) درباره حج را می‌توان به سه دسته مقدمات حج، محرّمات و کفاره کارهای خلاف در حال احرام و افعال حج تقسیم کرد.
مقدمات حج
امام علی(ع) در این روایات احکام مقدماتی فریضه حج را بیان می‌کند که مربوط به پیش از احرام است. برخی از این احادیث عبارتند از:
- نیت: در کتاب «موسوعه فقه علی بن ابیطالب»، روایتی از امام نقل شده که فقهای اهل سنّت از آن نیت نوع[یادداشت ۱] را استفاده کرده‌اند.[۷] همچنین محمدحسن نجفی، فقیه شیعه در جواهر الکلام، جنبه نیّت را نیت نوع دانسته است.[یادداشت ۲][۸] گرچه در این حدیث، حکم مختصر کسی آمده که حج به جانیاورده است.
- وجوب حج بر زن، گرچه محرمی همراهش نباشد: امام علی(ع) در روایتی حج را واجب می‌داند بر زنی که با گروهی صالح به حج می رود و محرم یا شوهرش در این سفر نیست.[۹] در وجوب حج بر این زن، گمان وی به امنیّتش کافی است؛ زیرا اگر امنیت داشته و در گروه (کاروان)، معتمدانی با او باشند، مستطیع خواهد بود[۱۰] اما اگر ترس از راه بر او چیره شود، حج گزاردن بر این زن واجب نیست.
محرّمات و کفاره کار خلاف در حال احرام
افعال حج
پانوشت
- ↑ سید رضی، نهج البلاغة، ۱۴۱۴ق، ص۴۵، خطبه اول.
- ↑ وسائل، ج۱۱، ص۲۱.
- ↑ وسائل، ج۱۱، ص۱۰۲، ح ۲۹.
- ↑ نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۱.
- ↑ قلعه‌جی، موسوعه فقه علی بن ابیطالب، ص۲۰۵.
- ↑ قلعه‌جی، موسوعه فقه علی بن ابیطالب، ص۲۰۵.
- ↑ قلعه‌جی، موسوعه فقه علی بن ابیطالب، ص۲۰۵.
- ↑ جواهر، ج۶، ص۴۴۲.
- ↑ وسائل، ج۱۱، ص۱۵۵.
- ↑ جواهر، ج۶، ص۳۹۳.
- ↑ نیت نوع یعنی شخصی که قصد حج و پوشیدن لباس احرام دارد، بسته به نوع حجی که در نظر دارد (تمتع، اِفراد یا قِران)، نیت می‌کند.
- ↑ فقها در جنبه نیّت شخصی که قصد حج دارد اختلاف نظر دارند که نیّت احرام است یا خروج به طرف مکه یا نیّت نوع (تمتع، اِفراد یا قِران) یا جمع میان نیّت نوع و نیّت هر یک از افعال حج؟. صاحب جواهر وجوه متعددی را از فقها نقل کرده و سپس نیّت نوع را می‌پذیرد.
منابع
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۳۶۲ش.