رکن حجرالاسود
رکن حجر الاسود، از ارکان کعبه و رکن آغاز طواف است. ساختمان کعبه به شکل مربع مستطيل و داراي چهار ضلع است که هر ضلع آن را رکن کعبه مي‌نامند. رکن حجرالاسود که در جنوب شرقي کعبه واقع شده، نقطه شروع طواف است[۱]و در ارتفاع يک و نيم متري آن، حجرالاسود قرار دارد؛[۲] از اين رو به رکن حجرالاسود يا رکن الاسود مشهور گرديده است. برخي، از آن با نام رکن شرقي ياد کرده‌اند.[۳] گاه به هر دو رکن حجرالاسود و رکن يماني، به سبب واقع بودن در سمت اهل يمن، رکن يماني گفته شده است.[۴]واژه رکن به وفور به حجرالاسود، اطلاق ميگردد و در بسياري از کاربردها، منظور از رکن همان حجر الاسود است.[۵]
محل رکن حجرالاسود
شهرت رکن حجرالاسود بيشتر از ديگر ارکان کعبه است. اين رکن نزديک‌ترين رکن به درب ورودي کعبه است و روبروي چاه زمزم قرار دارد و در مقابل رکن حجر الاسود، کوه معروف ابوقُبيس واقع شده است.[۶]
فاصله رکن حجر اسود تا رکن عراقي، ۱۱٫۶۸ متر و تا رکن يماني بيش از 10متر است.[۷]رکن حجر الاسود سمت قبله مناطق جنوبي حجاز و کشورهاي استراليا، هند و چين است که در محاذات اين رکن واقع‌اند.[۸]
رکن حجرالسود قبل از اسلام
پيش از اسلام زائران طواف خود را از کنار بت اُساف و با استلام آن آغاز ميکردند پس از آن حجرالاسود را استلام كرده، سپس كعبه را در سمت راست خود قرار داده، به طواف مىپرداختند و بعد از اتمام هفت شوط، بار ديگر ركن حجر و سپس بت نائله را استلام مىكردند.[۹]
رکن حجرالاسود بعد از اسلام
پس از ظهور اسلام، پيامبر اکرم(ص) رکن حجر الاسود را به همراه رکن يماني مورد توجه قرار داد و اصحاب خود را به رعايت احترام آن و انجام آداب و اعمال خاص آن توصيه کرد و استلام آن را سبب بخشش گناهان مي‌دانست.[۱۰]از اين رو استلام رکن در هر دور از طواف با اين قيد که موجب زحمت طواف کنندگان نشود، از آداب طواف بود و حضرت خود همواره به استلام با دست راست و سپس بوسيدن رکن حجر و يا دست خود مقيد بود.[۱۱] در روايتى از امام باقر (ع) نقل شده است كه پيامبر(ص) دو ركن يمانى و اسود را استلام مىكرد و آنها را مىبوسيد و صورتش را بر آنها مىنهاد.[۱۲]صحابه نيز به استلام رکن اهتمام داشتند.[۱۳]بر اين اساس در برخي منابع اهل سنت، استلام رکن حجر الاسود مستحب دانسته شده است.[۱۴] نيز شماري از فقيهان شيعه بااستناد به روايات، استلام رکن حجر الاسود و ديگر ارکان را مستحب شمرده‌اند.[۱۵]
پانویس
- ↑ اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبير، ص 53
- ↑ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ مرآه الحرمين، ج1، ص264
- ↑ رحله ابن جبير، ص53
- ↑ صبح الاعشی، ج4، ص258
- ↑ اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص134؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ نک: آثار البلاد و اخبار العباد، ص118
- ↑ احسن التقاسیم، ص72
- ↑ اثارة الترغیب، ج1، ص227؛ الاعلاق النفیسه، ص30
- ↑ مرآه الحرمين، ج1، ص264
- ↑ تاريخ مکه، ص39
- ↑ اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص127؛ اخبار مکه، الازرقی، ج1، ص331؛ اثارة الترغیب، ج1، ص258
- ↑ اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص117؛ تهنئه اهل الاسلام بتجدید بیت الله الحرام، ص 22؛ التاريخ القويم، ج3، ص256
- ↑ الكافى، ج 4، ص 408
- ↑ اخبار مکه، الازرقی ج1، ص332 - 339؛ اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص144؛ التاريخ القويم، ج3، ص256
- ↑ التاريخ القويم، ج3، ص 255
- ↑ الاستبصار، ج2، ص216؛ مصباح المتهجد، ص681؛ السرائر، ج1، ص572