بازسازی مسجدالنبی (ملک عبدالعزیز)
بازسازی مسجدالنبی (ملک عبدالعزیز)، اولین اصلاحات و بازسازی دوره سعودی در زمان ملک عبدالعزیز صورت گرفت.
بازسازی
در 12 شعبان، 1368ه.ق، بازسازی مسجد آغاز شد. با تصمیم ملک عبدالعزیز برای بازسازی، خانههای اطراف مسجد، خریداری و سپس تخریب شد.[۱]
اجرای طرح بر عهده شیخ محمد بن لادن سپرده شد.[۲]
در 14 شعبان 1372ه.ق، کار حفاری پی در جناح غربی در منطقه باب الرحمه، آغاز شد و نخستین سنگ بنا در ربیع الاول 1372ه.ق نهاده شد. در این ایام ملک عبدالعزیز درگذشت و ملک سعود بهجای وی نشست.
ملک سعود نیز کار را به منوال قبل پیش برد.[۳]
سرانجام مسجد پس از بازسازی و توسعه در 5 ربیع الاول، 1375ه.ق افتتاح شد.[۴]
افزایش مساحت
در این دوره مساحت مسجد را به 16/327متر مربع رسید.[۵]
برای هماهنگی بین عمارت دوره عبدالمجید اول و سازههای جدید، 6247مترمربع تخریب شد و مساحت دیگری به آن اضافه شد.
مجموع توسعه در این دوره، 12271 متر مربع شد که بیشترین توسعه مسجد، تا آن زمان بود.
از عمارت سلطان عبدالمجید، 4056متر مربع برجای ماند که شامل منطقه مسقف قبلهای بود. این منطقه شامل: حجره مطهره و گنبد سبزش، مصلای پیامبر، روضه مطهره، منبر، ستونهای باستانی، مأذنه رئیسیه، مأذنه باب السلام و مصلای پیامبر به هنگام قبله بودن بیت المقدس، میشد.[۶]
صحن و رواق
زمین صحن با مرمر سردکننده که حرارت خورشید را نگهنمیدارد مفروش شد، بدین معنا که وقتی پا بر آن قرار میگیرد احساس خنکی میکند.
در این صحن هشت ستون رخامی(مرمر) سفید، قرارداشت که محصول ایتالیا بود.
بالای این ستونها با برنز زرد مزین شده بود و لامپهایی در این ستونها قرار گرفت تا روشنایی صحن تأمین شود.
در جناح شمالی نیز صحنی مشابه صحن پیشین ایجاد شد.[۷]
در بازسازی این دوره، 12 رواق در جناح جنوبی برجای ماند.
صحن جناح جنوبی از سه جهت با سه رواق احاطه شده بود.
صحنی که در شمال قرار داشت که از شرق و غرب سه رواق بر آن محیط بود(در امتداد رواقهای پیشین) و از جهت شمال به پنج رواق منتهی میشد.
جهت شمالی و جنوبی با هفت طاق جناغی به بخش اضافه شده برصحن باز میشد.[۸]
ستون
در این دوره باری استحکام و طول عمر ستونها، آنها را تا نیمه از بتن پوشاندند.
پایه ستونها سفید رنگ و مرمرین بود.
ستونهایی که از دوره مجیدی رنگ سرخ و سیاه داشتند به سبب هماهنگی با سایر اجزاء رنگ سفید کرمی به آنها زده شد.
بالای ستونها با طوقهایی از مس زرد پوشانده شد تا بر شکوه آن بیفزاید.[۹]
سقف
سقف به سطوحی مربعی به شیوه سقفهای چوبی تقسیم شد که با نقوش گیاهی تزیین شدهبود.[۱۰]
درها
در این دوره درهای مسجد علاوه بر چهار در اصلی(باب السلام، باب الرحمه، باب النسا و باب جبرئیل) عبارت بودند از:
باب الصدیق، در غرب مسجد، معروف به روزن ابوبکر. در موازی روزن ابوبکر ساخته شد تا نشانگر آن باشد.
باب عبدالعزیز، در شرق مسجد، بعد از باب النسا و آن عبارت از سه در بزرگ که از شرق به خیابان ملک عبدالعزیز باز میشد.
باب عثمان بن عفان، در رکن شمال شرقی مسجد قرار داشت.
باب المجیدی، واقع در وسط دیوار شمال شرقی مسجد، در زمان سلطان عبدالمجید ایجاد شده بود در این دوره نیز احیا شد.
باب عمربن خطاب، در رکن شمال غربی مسجد واقع بود.
باب سعودی، در غرب مسجد بعد از باب الرحمه از جانب شمالی و عبارت بود از سه در بزرگ و روبروی در عبدالعزیز.[۱۱]
مناره
در بازسازی این دوره علاوه بر مناره رئیسه و باب السلام که از دوره مجیدی برجای مانده بود،[۱۲] چهار مناره ذکر شده است:
مناره شمال غربی موسوم به التشکیلیه، مناره شمال شرقی موسوم به السنجاریه، همچنین مناره باب الرحمه تخریب شد و دو مناره در جهت شمال شرقی و شمال غربی ساخته شد.[۱۳]
پانویس
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 179
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 178
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 179
- ↑ مدینه منوره، ص 125
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 184
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 181
- ↑ مدینه منوره، ص 125-126
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 185
- ↑ مدینه منوره، ص 127
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 185-189
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 190-191