کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۲

مرقد مسلم بن عقیل

اطلاعات اوليه
تأسیس	قبل از سال 1055 ه. ق
مکان	مسجد کوفه
معماری
بازسازی	نواب حافظ محمد عبدالحسین‌خان، آیت‏‌الله سیدمحسن حکیم

موقعیت مرقد

مرقد مسلم بن عقیل، نماینده امام حسین(ع) به سوی اهل کوفه و اولین شهید واقعه کربلا، در ضلع جنوب‌شرقی مسجد كوفه واقع است. به‌طوری که مقابل مرقدش، مرقد هانی بن عروه و در جنب‌اش مرقد مختار ثقفی قرار دارد. به این مرقد در سفرنامه‌ابن جبیر در سال ۵۸۰ق و سفرنامه ابن بطوطه در سال ۷۲۵ق اشاره شده است. این مرقد ابتدا در بیرون مسجد کوفه قرار داشت که پس از مدتی به مسجد کوفه متصل شد و در حال حاضر، ورود به آن نيز از طريق صحن و شبستان مسجد، امكان‌پذير است.

تاریخچه بنا و معماری

پس از شهادت مسلم و هانى با موافقت عبيدالله بن زیاد، قبيله مذحج، پيكر آن دو را كنار دارالاماره به خاك سپردند كه قبر آن‌ها زير نظر حكومت باشد. در سال ۶۵ق، به دستور مختار ثقثی، اولین آستانه مسلم بن عقیل بنا شد و بر روی قبر او سنگ مرمر و گنبد ساخته شد. در سال ۳۶۸ق در زمان آل‌بویه، عضدالدوله دیلمی، حرم و بارگاه را توسعه داد و بازسازی کرد.

در سال 656ق. آستانه توسط محمدبن محمود رازى تعمير گرديد./سایت موسسه تحقیقات

سلطان اویس جلایری در ۷۶۷ ق و پادشاهان صفوی در ۱۰۵۵ ق و پادشاهان قاجار در ۱۲۳۲ ق تعمیراتی در آن آستان انجام دادند. از دیگر کسانی که این مزار را بازسازی کردند باید از شیخ محمدحسن نجفی معروف به صاحب جواهر یاد کرد که در ۱۲۶۳ ق با مبالغی که سلطان لکهنو از هند برای این کار اختصاص داد به تعمیر گسترده آن پرداخت. او ضریحی از نقره و گنبدی از طلا بر فراز قبر مسلم نصب کرد./سفرنامه ابن جبیر/دایرة المعارف تشیع/ در سال 1263ق. توسط آيت الله محمد حسن صاحب جواهر، تعميرات اساسى در آستانه صورت گرفت./سایت موسسه تحقیقات در سال‌های اخیر به همت آیت الله حکیم و جمعی از نیکوکاران بنای جدیدی شامل حرم و رواق و ساخته شد و گنبد آن نیز توسط حاج رشاد مرزه طلاکاری گشت./دایرة المعارف تشیع/سایت دانشنامه اسلامی (در سال 1384 ق. آيت الله سيد محسن حكيم دستور تجديد بناى اساسى آستانه را صادر كرد و به همت حاج محمد رشاد، گنبد طلا كارى شد و در اين راه 180 هزار دينار عراق هزينه گرديد.)/سایت موسسه تحقیقات

(در سال ۱۳۸۵ ه ساختمانی جدید با گنبدی زراندود بر آن ساخته شد. این آستانه اکنون به صورت چهار گوش و به مساحت ۱۰۶ متر مربع و از سه طرف دارای رواق است. رواق جنوبی آن به قبر مختار متصل گردیده است و در مقابل حرم یک ایوان بزرگ قرار دارد، بر روی قبر نیز ضریحی نقره‌ای کار گذاشته شده است./دانشنامه تشیع)

بقية شباك قديم كان قد وضع على قبره ، مصنوع من الحديد الصفر ، وشباك آخر يعود تاريخه إلى سنة ١٠٥٥ ه‌ / ١٦٤٥ م [١]./کتاب المزار/

در گذشته، روى قبر شريف مسلم، يك ضريح چوبى مشبك وجود داشت كه بر آن، اشعارى در مدح حضرت مسلم، نقش بسته بود. تاريخ آن نيز سال 1055 ه. ق، (دوره صفوى) بود. ضريح را يك بانوى ايرانى، به نام «مام آقاخان» هديه كرده بود. پس از مدتى، اين ضريح چوبى، با يك ضريح نقره‌اى، تعويض گرديد. بارگاه مسلم بن عقيل، براساس كتيبه‌اى كه پيش‌تر بر ورودى آنجا قرار داشت، در سال‌هاى 1232 و 1233 ه. ق، به اهتمام يكى از دولتمردان شيعه هندى، به نام نواب حافظ محمد عبدالحسين خان بازسازى شد. گنبد بنا تا حدود نيم قرن گذشته، كاشى‌كارى بود. در سال 1384 ه. ق، تعدادى از مؤمنان نزد آيت‌الله سيد محسن حكيم آمدند و از ايشان براى طلاكارى گنبد حرم حضرت مسلم، اجازه گرفتند. آنها پس از كسب اجازه، از سال 1385 ه. ق- 1965 م، شروع به توسعه و بازسازى حرم و همچنين گنبد نمودند. همچنين به دستور سيد محسن حكيم ضريح طلا و نقره‌كوب جديدى براى حرم حضرت مسلم در اصفهان ساخته شد و روى قبر شريف، نصب گرديد. كار طلاكارى گنبد نيز از تاريخ 28 ربيع‌الاول 1387 ه. ق، آغاز شد و يكى از تاجران شيعه، به نام حاج محمدحسين رفيعى بهبهانى كويتى، هزينه كامل آن را پرداخت و سيد موسى بحرالعلوم در ماده تاريخ آن، قصيده‌اى را سرود كه گرداگرد ساقه گنبد بنا، ثبت گرديد./زیارتگاه‌های عراق

(بربالاى مرقد گبندى طلايى قرار دارد و وزارت اوقاف عراق در سال 1960 م اقدام به توسعه صحن شريف واقع بين قبر مطهر مسلم بن عقيل و هانى بن عروه نمود و رواق‏هايى در آنجا ساخت. در سال 1965 م مجدداً رواق اطراف ضريح توسعه يافت و ديوارهاى داخلى حرم كاشيكارى وآينه‏كارى شد.) بالای ضریح ، گنبدی قرار دارد كه سطح بیرونی آن كاشی كاری شده است . حرم حضرت مسلم ( علیه السلام ) چندین بار مرمت و بازسازی و توسعه پیدا كرده است كه عبارتند از : عمارت اول در سفرنامه ثیبور آمده از روی كتیبه ای كه بالای مرقد مسلم بن عقیل ( علیه السلام ) و هانی بن عروه قرار داشته ، فهمیده می شود محمد بن محمود رازی و ابوالمحاسن بن احمد شیرازی در سال 681 هجری آن را بنا كرده اند . در سال 1380 قمری ، صحن اطراف ضریح مسلم بن عقیل ( علیه السلام ) و قبر هانی بن عروه توسعه یافته و رواق هایی در آن ساخته شد ؛ به طوری كه هر دو مرقد را یك دیوار احاطه كرد . همو آورده است سیّده عادله خاتون ، دختر احمد پاشا ابن الحاج حسن پاشا و همسر سلیمان پاشا ، دیوارهای مسجد كوفه در قسمت شمال غربی را از محل اموال خاص خودش بنا كرده است . (شیخ حرزالدین) در كتاب المراقد آمده شیخ طعمه كوفی ، رئیس نگهبانان حرم(تولیت حرم) ، قطعه های ضریح دیگری را كه متعلق به قبر حضرت مسلم ( علیه السلام ) بوده ، نشان داده كه تاریخ ساخت آن ، به سال 1055 هجری باز می گردد و آن طور كه در یكی از كناره های ضریح نوشته شده ، زن بزرگواری به نام امّ آغاخان ، آن را ساخته و وقف كرده است . عمارت دوم در ربیع الاول سال 1232 هجری ، نوّاب حافظ محمد عبدالحی خان ، حرم را تجدید بنا كرد . تاریخ تجدید بنای حرم در ضمن اشعاری كه بیت آخرش « هی باب حطة فادخلوها سجّداً » می باشد ، آمده است كه به حروف ابجد ، 1232 ( همان سال تجدید بنا ) می شود . مرحوم حكیم ، دستور داد تا برای مرقد حضرت عباس ( علیه السلام ) و مسلم ( علیه السلام ) و قاسم بن موسی بن جعفر و مقام امیرالمؤمنین ( علیه السلام ) در مسجد كوفه ، ضریح هایی ساخته شود . عمارت سوم در سال 1384 هجری ، حاج محمد رشاد مرزه ، بنای مرقد و صحن را بازسازی كرد . در سال 1387 هجری ، حاج محمد حسین رفیع بهبهانی كویتی به دستور مرحوم حكیم ، گنبد را طلاكاری كرد كه هم اكنون نیز زیارت گاه عاشقان و شیفتگان شهیدان كربلاست ./تابناک/فارس/تکتاز/سایت لبیک/

بازسازی بارگاه

ضریح قبر مسلم بن عقیل

در گذشته، روی قبر شریف مسلم، یک ضریح چوبی مشبک وجود داشت که بر آن، اشعاری در مدح حضرت مسلم، نقش بسته بود. تاریخ آن نیز سال 1055 ه. ق، (دوره صفوی) بود. ضریح را یک بانوی ایرانی، به نام «مام آقاخان» هدیه کرده بود. پس از مدتی، این ضریح چوبی، با یک ضریح نقره‌‏ای، تعویض گردید. بارگاه مسلم بن عقیل، براساس کتیبه‌‏ای که پیش‏تر بر ورودی آنجا قرار داشت، در سال‌‏های 1232 و 1233 ه. ق، به اهتمام یکی از دولت‌مردان شیعه هندی، به نام نواب حافظ محمد عبدالحسین‌خان بازسازی شد. گنبد بنا تا حدود نیم قرن گذشته، کاشی‏‌کاری بود. در سال 1384 ه. ق، تعدادی از مؤمنان نزد آیت‏‌الله سیدمحسن حکیم آمدند و از ایشان برای طلاکاری گنبد حرم حضرت مسلم، اجازه گرفتند. آنها پس از کسب اجازه، از سال 1385 ه. ق- 1965 م، شروع به توسعه و بازسازی حرم و همچنین گنبد نمودند. همچنین به دستور سیدمحسن حکیم ضریح طلا و نقره‏‌کوب جدیدی برای حرم حضرت مسلم در اصفهان ساخته شد و روی قبر شریف، نصب گردید. کار طلاکاری گنبد نیز از تاریخ 28 ربیع ‏الاول 1387 ه. ق، آغاز شد و یکی از تاجران شیعه، به نام حاج محمدحسین رفیعی بهبهانی کویتی، هزینه کامل آن را پرداخت و سید موسی بحرالعلوم در ماده تاریخ آن، قصیده‌‏ای را سرود که گرداگرد ساقه گنبد بنا، ثبت گردید.

منابع

• رحله ابن بطوطه، ابن بطوطه، رباط، اكاديمية المملكة المغربية، بی‌تا.
• رحله ابن جبیر، ابن جبیر، بیروت، دار ومكتبة الهلال، بی‌تا.
• زیارتگاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا.
• دایرة‌المعارف تشیع، جمعی از نویسندگان، تهران، سازمان دایرة‌المعارف تشیع، ۱۳۶۸ش.
• الدلیل، منشورات مؤسسة كاشف الغطاء العامة، النجف، مؤسسة كاشف الغطاء العامة، بی‌تا.
• مراقد المعارف، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ۱۳۷۱ش.
• المزار، سید مهدی القزوینی، تحقیق: جودت قزوینی، ط۱۵، بیروت، دار الرافدين للطباعة والنشر والتوزيع، بی‌تا.
• مسلم بن عقیل(ع)، محمد البغدادی، كربلاء، العتبة الحسينية المقدسة؛ قسم الشؤون الفكرية والثقافية، ۱۴۳۳ق.
• موسوعة العتبات المقدسة، جعفر الخلیلی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
• «معرفی شهر کوفه به همراه نقشه مقام های مسجد کوفه»، سایت موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت(ع)، تاریخ بازدید: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش.