ستون تهجد
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | مسجدالنبی |
| وقایع مرتبط | محل نماز شب خواندن پیامبر |
| مشخصات | |
| وضعیت | این ستون پشت خانه حضرت فاطمه زهرا و در سمت شمالی آن قرار داشت. امروزه از دسترس زائرین خارج است. |
ستون تهجد، محل نمازهای نافله شبانه پیامبر در مسجدالنبی. پیامبر، هنگامی‌که مسجد خالی از نمازگزار بود، کنار این ستون، حصیری پهن می‌کرد و نماز شب می‌خواند.
بعدها در کنار این ستون، محرابی ساخته شد که محراب تهجد نام گرفت. نماز خواندن در کنار این ستون مستحب دانسته شده است اما سال‌ها است که مانعی در برابر آن قرار گرفته و این ستون را از دسترس زائران خارج می‌کند.
مکان ستون تهجد
این ستون پشت خانه حضرت فاطمه و در سمت شمالی آن قرار داشت. اکنون در آن‌جا محرابی کوچک است[۱] که چون کسی روبه‌روی آن می‌ایستد، ستون در سمت چپ او، روبه‌روی باب جبرئیل قرار می‌گیرد.[۲] این ستون کنار مکان اصلی باب جبرئیل پیش از توسعه مسجدالنبی بود که اکنون کمی عقب‌تر از مکان نخست قرار دارد.[۳]
در حال حاضر، درون ضریح پیامبر جای گرفته و بر سنگ مرمری که آن‌جا نهاده‌اند، نوشته‌اند: «هذا متهجد النبی: این‌جا مکانی است که پیامبر نافله شب می‌گزارْد.»
ستون تهجد، محل نماز شب خواندن پیامبر
علت نام‌گذاری این ستون به تهجد، از آن رو است که وقتی مسجد از نمازگزاران خالی می‌شد، پیامبر کنار این ستون که پس از درِ خانه امیر مؤمنان قرار داشت، حصیری پهن کرده و روی آن به تهجّد و نماز میایستاد.[۴] علی (ع) نیز نماز شب را همین جا می‌خواند.[۵]
در پی تقلید برخی مسلمانان از رسول خدا، ایشان حصیر را جمع کرد و در پاسخ کسانی که علت این کار را پرسیدند، فرمود: ترسیدم نماز شب بر شما واجب شود و شما توان آن را نداشته باشید.[۶] ابن نجّار و مطری از این محل به «مصلّی النّبی صلّی الله علیه و آله باللّیل: نمازگاه شبانه پیامبر» یاد کردهاند. در سده‌های بعد، در آن مکان محرابی ساخته شد.[۷][۸]
فضیلت ستون تهجد
در منابع، در باب فضیلت نمازخواندن کنار این ستون، روایت‌هایی آمده‌است؛ از جمله آن که محمد بن حنفیه، فرزند امام علی به سعید بن عبدالله بن فضیل که در آن‌جا نماز می‌گزارد، گفت: این جا مصلای رسول خدا هنگام به جای آوردن نافله شب بوده است؛ از این رو، پیوسته آن‌جا باش.[۹][۱۰]
مسلمانان در گذر تاریخ برای نماز گزاردن در کنار این ستون بسیار اشتیاق داشتند و اکنون نیز پشت محراب تهجد گرد می‌آیند. این محراب اکنون نیز موجود است؛ ولی در برابرش مانعی گذاشته‌اند تا مردم آن را نبینند[۱۱] و مدت‌ها است که زائران بدان دسترسی ندارند و مردم از نماز گزاردن در کنار آن محروم شده‌اند. این در حالی است که تبرّک به آن مستحب دانسته شده است.[۱۲]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ المعالم الاثیره، ص۴۲.
- ↑ الدره الثمینه، ص۲۵۷؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۲۰.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۵.
- ↑ المعالم الاثیره، ص۴۳.
- ↑ نک: الدره الثمینه، ص۱۲۵؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۲۰.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۷.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۹؛ المعالم الاثیره، ص۴۳.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص189
- ↑ الدره الثمینه، ص۲۵۷
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 73
- ↑ المعالم الاثیره، ص۴۳.
- ↑ الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.
منابع
- تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۸۶ش؛
- تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ناجی محمد حسن، ترجمه: آیتی، مشعر، ۱۳۸۷ش؛
- الدره الثمینه فی اخبار المدینه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛
- الغدیر، الامینی (م.۱۳۹۰ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۸۷ق؛
- المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۸۷ق؛
- موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره، احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۸ق؛
- وفاء الوفاء، السمهودی (م.۹۱۱ق.)، به کوشش السامرائی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۴ق.