آتشسوزی اول در مسجدالنبی
آتشسوزی اول در مسجدالنبی، آتشسوزی بزرگی که در سال 654ق بخشی از مسجدالنبی را تخریب کرد. گفته شده که این آتشسوزی در اثر اشتباه یکی از خادمان حرم رخ داده است. در این آتشسوزی سقف مسجدالنبی و سقف حجره نبوی از بین رفت. درها، منبر، مقصوره و کتابها در آتش سوختند. بنابر نقل منابع، تنها گنبد خزاین وسط صحن برجامانده بود.
این آتشسوزی اواخر دوره عباسی و در زمان مستعصم رخ داد و کار بازسازی از سال 655ق توسط منیف بن شیحه امیر مدینه آغاز شد؛ البته با تسلط مغولان بر بغداد و پایان کار عباسیان، بازسازی مسجد ناتمام ماند. ممالیک بحری مصر (حکومت 792-648ق) با در اختیار گرفتن حرمین، کار بازسازی مسجدالنبی را دنبال کردند.
زمان آتشسوزی
اواخر دوره عباسی (حکومت ۶۵۶-۱۳۲ق)، در اول رمضان 654 قمری، آتش سوزی بزرگی در مسجدالنبی روی داد.[۱]
علت آتشسوزی
بنا بر آنچه در بیشتر منابع آمده، علت آتشسوزی نخست مسجدالنبی، بی احتیاطی یکی از خادمان مسجدالنبی بوده است. ابوبکر بن اوحد، یکی از خادمان مسجد، هنگام ورود به انبار، آتشی که در دست داشت به زمین افتاد و موجب شروع آتشسوزی شد.[۲]
اثرات آتش سوزی
در اثر آتشسوزی اول مسجدالنبی که از سمت شمال غربی مسجد آغاز شد،[۳] سقف مسجد از میان رفت. همچنین سقف بالای حجره نبوی تخریب و به داخل حجره فرو ریخت.
منبر، درها، پنجرهها، مقصورهها، پوشش حجره و نیز تمام کتابها از بین رفت. سرب بعضی از ستونها ذوب شد و سقوط کرد. فقط گنبد وسط صحن، که حافظ ذخایر گرانبها مانند قرآن عثمان و دیگر کتابها بود، سالم ماند.[۴][۵][۶]
مرمت آثار آتش سوزی
المستعصم بالله (حکومت ۶۴۰-۶۵۶ق) آغاز شد. در این دوره، در زمان امارت منیف بن شیحه بر مدینه، سقف حجره نبوی و اطراف آن تا دیوار شرقی، تا باب جبرئیل و از جنوب تا دیوار قبله تا منبر ساخته شد؛ البته با غلبه مغولان بر بغداد در سال 656 قمری، کار بازسازی ناتمام ماند.[۷]
مرمت مسجد در سال 655 قمری در دوره خلافتپس از آن در دوره ممالیک بحری، بازسازی مسجدالنبی ادامه یافت.[۸]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ وفاالوفا، ج2، ص 371
- ↑ وفاالوفا، ج2، ص371.
- ↑ وفاالوفا، ج2، ص 371
- ↑ المدینه المنوره، ص 79
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 117
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 118
- ↑ مدینه منوره، 98-99
- ↑ مدینه منوره، ص 99-101
منابع
- تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ناجی محمدحسن عبدالقادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، مشعر، 1378ش.
- مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۷۲ش.
- وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ق-2001م.