کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱
عید قربان روز دهم ذی الحجه است که از اعیاد بزرگ اسلامی به شمار میرود. گفته شده در چنین روزی ابراهیم به دستور خدا قصد ذبح فرزندش اسماعیل را داشته که بنا به امر خدا این کار متوقف شد و به جای آن قوچی توسط ابراهیم ذبح شد. در روز عید قربان بر حاجیان در مکه قربانی واجب است و بر بقیه مسلمانان مستحب مؤکد است که در این روز قربانی کنند. قربانی کردن از مهمترین اعمال در عید قربان شمرده میشود که در روایات فضیلت زیادی برای آن برشمرده اند.
عید قربان اعمال مخصوص به خود را دارد. نماز عید، غسل، خواندن دعای مخصوص و احیای شب عید، از جمله این اعمال است. مسلمانان ایران و جهان این روز را با رسم و رسوم های خاص منطقه خود جشن می‌گیرند.
معرفی و جایگاه
عید قربان روز دهم ذی الحجه،یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان جهان است.[۱] [۲]طبق روایات در این روز خداوند به ابراهیم فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل را به قربانگاه برد ولی جبرئیل به همراه قوچی نازل شد و به امر خداوند ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد. از این جهت عمل قربانی که در روز عید قربان و در سرزمین منا طبق شروطی انجام میشود به یاد آن واقعه است.[۳] عید قربان را عید دیدار الهی و لقاءالله توصیف کرده‌اند.[۴]
عید قربان نزد عموم مسلمانان جهان و مردم مسلمان ایران از منزلتـی خاص برخـوردار اسـت . مسـلمانان ایران به تاسی از آموزه های دینی، قربـانی کـردن را کـه بـرای زایران خانه خدا واجب است ، برای خود سنت موکد میشـمارند و بـا آداب و آیین خاصی به برپایی مراسم عید قربان میپردازند. آنان ضـمن بـه جـا آوردن غسل عید، پوشیدن لباس نو، استعمال عطر، برپایی نماز عیـد و خوانـدن دعـا، آداب قربانی کردن را که نماد اصلی عید قربان است ، به جا میآورنـد. در ایـن روز پس از تقسیم گوشت قربانی بـین خویشـاوندان ، همسـایگان و مسـتمندان غذاهای مخصوصی برای عید طبخ میشود.[۵] عید قربان در شهرها و روستاهای ایران افزون‌بر مراسم مذهبـی همراه با جشن و با آداب و رسوم خاصی و متنوعی برپا میشود.[۶]
عید قربان عيد اضحى و عید خون نیز نامیده میشود.[۷].[۸] روز حج اکبر در آیه ۳ سوره توبه را نیز عید قربان تفسیر کرده اند.[۹].[۱۰]
اعمال و آداب
از مهمترین اعمال در عید قربان، قربانی کردن است. در این روز قربانی کردن بر حاجیان حاضر در مکه واجب[۱۱] [۱۲][۱۳]و بر دیگر مسلمانان مستحب مؤکد است.[۱۴] بعضی عالمان آن را بر افراد دارای توانایی واجب دانسته اند.[۱۵] در قرآن کریم تصریح شده است که هدف از قربانی، اطعام فقرا و همچنین تزکیۀ نفس و پرهیزگاری است (سوره حج، آیه ۳۶ و ۳۷.). مستحب است گوشت قربانی میان فقرا تقسیم شود.[۱۶] و همچنین خود فرد از گوشت قربانی پس از نماز عید بخورد.[۱۷]. [۱۸]
روایاتی در باب فضیلت نماز عید قربان آمده است.[۱۹] مستحب است كه مسلمانان در هر كجا كه باشند دو ركعت نماز عيد به جا آورند.[۲۰].[۲۱].[۲۲] وقت نماز عيد از طلوع آفتاب روز عيد است تا ظهر آن روز. اين نماز در زمان حضور و اقتدار حكومت امام معصوم (ع) واجب است و بايد به جماعت خوانده شود[۲۳]
همچنین بسيار انجام دادن كارهاى نيك الكافى فى الفقه/ 155. غسل كردن در روز عيد هنگام طلوع فجر است[۲۴].[۲۵].[۲۶]،خواندن دعای ندبه.[۲۷] از اعمال دیگر روز عید قربان به شمار میرود. و نیز در روایات احیای شب عید قربان.[۲۸] [۲۹].[۳۰] زيارت امام حسين عليه السّلام در شب عيد.[۳۱] تأکید شده است. گفتنی است روزه گرفتن در عید قربان حرام است.[۳۲]
در عید قربان، علاوه بر نماز عید و اعمال مستحبی دیگر، خواندن برخی دعاها توصیه شده است. از جمله دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه است که به «دعای روز عرفه» معروف است.[۳۳].[۳۴]
پانویس
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ اسلام دين فطرت، ص۴۶۹.
- ↑ «تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»، ص۳۸.
- ↑ صحيفه امام، ج۱۸، ص۱۱۸.
- ↑ «جلوه‌های آیینی عید قربان در فرهنگ مردم»، ص۵۱.
- ↑ «قربان»، ذیل مدخل.
- ↑ «تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»، ص۴۱.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ جرعه‌ای صهبای حج، ص۵۹.
- ↑ مناسک حج، ص۲۰۷.
- ↑ احكام و مناسك حج، ص۶۴.
- ↑ مدارک الاحکام، ج۸، ص۲۷ ؛ مستندالشیعه، ج۱۲، ص۲۹۹؛ جواهرالکلام، ج۱۹، ص۲۲۳.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ زاد المعاد، ص۲۰۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۱۸ و ص۲۱۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۱، ص۳۷۷.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ حكمت‌نامه پيامبر اعظم، ج۱۱، ص۳۴۳.
- ↑ العروة الوثقى، ج۳، ص۳۹۶.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.
- ↑ اسلام دين فطرت، ص۴۶۹.
- ↑ زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.
- ↑ العروة الوثقى، ج۲، ص۱۵۰.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.
- ↑ ميزان الحكمه، ج۵، ص۴۳۰.
- ↑ اسرار عرفانی حج، ص۴۷۸.
- ↑ زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۶، ص۳۲۴.
- ↑ صحيفة السجادية، ص۳۴۱.
- ↑ مناسك حج، روحانی، ص۳۵۱.
منابع
- احكام و مناسك حج، منتظری، حسينعلی، تهران، نشر سايه، ۱۳۸۱ش.
- اسلام دين فطرت، منتظری، حسينعلی، تهران، نشر سايه، ۱۳۸۵ش.
- اسرار عرفانی حج، فعالی، محمدتقی، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- «تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»، بخشیان، محمدحسین، مبلغان، شماره ۲۹۰، تیرماه ۱۴۰۲ش.
- جرعه‌ای صهبای حج، جوادی آملی، عبدالله، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- «جلوه‌های آیینی عید قربان در فرهنگ مردم»، دوستی، شهرزاد، فرهنگ مردم ایران، شماره ۳۲، بهار ۱۳۹۲ش.
- جواهر الکلام في شرح شرائع الإسلام، صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، بیروت، دار إحياء التراث العربی، بی‌تا.
- حكمت‌نامه پيامبر اعظم، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۳۸۷ش.
- زاد المعاد، مجلسی، محمدباقر، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۳ق.
- شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، شریعتمداری، جعفر، مشهد، آستان قدس رضوی، بی‌تا.
- صحيفه امام، خمينی، سيد روح‌الله، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، ۱۳۸۹ش.
- صحيفه سجاديه، على بن حسين، ترجمه آيتى، عبد المحمد، تهران، سروش، ۱۳۷۵ش.
- العروة الوثقى، طباطبائی يزدی، سيد محمد كاظم، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۲۰ق.
- فرهنگ فقه فارسی، هاشمى شاهرودى، محمود، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
- «قربان»، اکبری بیرق، حسن، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
- مدارک الاحکام، عاملی موسوی، سید محمد بن علی، قم، آل البیت، ۱۴۱۰ق.
- مستند الشیعه، نراقی، احمد، قم، آل‌البیت، ۱۴۱۵ق.
- مناسك حج، روحانی، سيد محمد صادق، قم، کلبه شروق، بی‌تا.
- مناسک حج، خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، پنجم، ۱۳۷۰ش.
- ميزان الحكمه، محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۳۸۹ش.