کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱
سکینه بنت الحسین
معرفی و جایگاه
سکینه بنت الحسین در سال۴۷ یا ۵۱ هجری قمری،[۱] از بانویی به نام رباب بنت امرؤالقیس [۲]؛ [۳]متولد شد. نام او را آمنه، آمینه و امیمنه ذکر کردهاند.[۴] گفتهاند ایشان آنقدر سکون و آرامش و وقار داشت که مادرش او را سکینه لقب داده بود.[۵]
با توجه به گزارش ابن شهرآشوب در کتاب مناقب و دیگر گزارشها حضرت سکینه در کربال حضور داشتند و پس از واقعه کربال جزو اسرا بودند.[۶]
درباره صفات و شخصیت ایشان نقل شده است که از زیرکترین، باهوشترین و بااخلاقترین زنان زمان خود بود؛ چنان‌که ایشان را سیده نساء عصر خود می‌دانستند.[۷]
اصفهانی در الأغانی ذکر کرده است که سکینه از نوادر عصر خود در شعر بود؛ به گونهای که اهل شعر پس از سرودن شعر خود نزد ایشان می‌رفتند تا ایراد شعریشان را [۸]ایشان در زیبایی و حسن خلق نیز بفهمند. مشهور بود.[۹]
سکینه یکی از راویان حدیث به شمار می‌رود که ابن حبان نامشان را در کتاب الثقات آورده است؛ با این توضیح که سکینه بنت الحسین، از اهل بیت خویش روایت کرده و کوفیان از طریق او اخبار واصله را نقل کردهاند.[۱۰] در منابع دیگر به نقل حدیث از پدرش اشاره شده است.[۱۱]
در کتاب ریاحین الشریعه عمر مبارک ایشان را هشتاد سال ذکر کردهاند.[۱۲] و در وفیات األعیان وفات ایشان را در روز پنجشنبه پنجم ربیعاالول سال ۱۱۷ هجری در مدینه دانستهاند.[۱۳]
ازدواج
مورخان درباره ازدواج حضرت سکینه اختالف نظر دارند؛ بعضی معتقدند امام حسین سکینه را به ازدواج پسرعموی خود، عبداهلل بن حسن، درآورد.[۱۴] اما شیخ مفید، عبدالله بن حسن را در زمان واقعه کربال کودکی که به سن بلوغ و ازدواج نرسیده توصیف می‌کند.[۱۵] برخی منابع همسر سکینه را ابوبکر بن حسن بن علی معرفی کردهاند؛ البته بر اساس منابع ابوبکر کنیه عبداهلل بن حسن بوده است.[۱۶] برخی مورخان معتقدند پیش از آنکه ازدواج آنان به زفاف بینجامد عبداهلل در واقعه کربال به شهادت رسید.[۱۷] در ریاحین الشریعه عبداهلل بن مسلم بن عقیل همسر و ی معرفی شده است.[۱۸]
برخی مورخان مانند ابوالفرج اصفهانی در کتاب األغانی و ابن عماد حنبلی به تعدد همسران سکینه بنت الحسین تصریح می‌کنند. اولین همسر وی پسرعمویش عبداهلل بن حسن بن علی بود و پس از آن به ترتیب به همسری مصعب بن زبیر، عبداهلل بن عثمان حزامی، ز ید بن عمرو بن عثمان، اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان و ابراهیم بن [۱۹]اما مورخان معاصر ازدواجهای مکرر حضرت سکینه را رد می‌کنند.
سیدمحمد علی الحلو در کتابی به نام عقیله قریش آمنه بنت الحسین به تفکیک نقل چهار نفر از مورخان - ابوالفرج اصفهانی، ابن خلکان، ابن سعد و سبط بن جوزی- درباره تعدد همسران حضرت سکینه آورده و به نقد و بررسی آن پرداخته و اعالم کرده است که افراد نامبرده اغلب زبیریاند. این نقل را زبیر بن بکار به نقل از عمویش، مصعب، آورده که وثاقت هر دو مخدوش است. عالوه بر اینکه آل زبیر با آل علی و اهل بیت: دشمنی دارند. پس این روایت از اعتبار ساقط است و می‌توان گفت جعل این روایات برای کاستن از شخصیتهای تأثیرگذار است.[۲۰]
گزارشهایی درباره تعدد ازدواجهای ایشان در کتب تار یخی آمده که به تهمت تار یخی شبیه‌تر است تا واقعیت. طبق نظر مشهور ایشان در سال ۱۱۷ هجری در زمان امامت امام صادق وفات کردند.
وفات و تشییع
با توجه به بررسی‌ها در کتب متعدد، نگارنده در خصوص تشییع و تدفین حضرت سکینه روایات چندانی پیدا نکرده است؛ اما در کتاب األغانی درباره وفات و نماز بر حضرت سکینه آمده است: بعد از پیامبر برای تنها کسی که نماز بهجماعت خوانده نشد سکینه بود.[۲۱]
محل دفن
مورخان درباره محل وفات حضرت سکینه اتفاق نظر ندارند؛ اما نقل مشهور آن است که آن بانوی بزرگ در مدینه وفات یافته و به خا ک سپرده شده است.[۲۲] البته تصریح نشده که قبر او در بقیع است. قبری که امروزه در قبرستان باب الصغیر دمشق سور یه واقع است و به گمان برخی منسوب به سکینه است - همان گونه که مرحوم سیدمحسن امین تصریح و تأ کید کرده - هیچ ارتباطی به حضرت سکینه جز تشابه اسمی ندارد و بیشک مربوط به سکینه دیگری است که دختر یکی از ملوک بوده است؛ چنان‌که بر ّ ر عنوان» سکینه بنت الملک… «صندوقی که بر این قبر نهاده بودند به خط کوفی مشج را نوشته بودند و حاج شیخ عباس قمی نیز آن را دیده و برای مرحوم سیدمحسن امین بازگو کرده بود. مرحوم امین نیز آن را مشاهده، و تصریح کرده است که مربوط به دختر یکی از ملوک است که سکینه نام داشته و چون صندوق از کلمه» الملک «به بعد دچار شکستگی شده، معلوم نیست کدام شاه و حا کم مراد است.[۲۳]
دیدگاه‌های دیگری درباره محل وفات و دفن ایشان وجود دارد؛ از جمله وفات ایشان در راه مکه،[۲۴]کوفه[۲۵] ،)دمشق ّ[۲۶]و قاهره.[۲۷] دانستهاند
با توجه به دیدگاه مشهور مورخان مبنی بر وفات و دفن سکینه بنت الحسین در مدینه تصریحی به دفن ایشان در بقیع وجود ندارد؛ اما می‌توان از یک راه این مطلب را اثبات کرد و آن اینکه رسول خدا۹ و اهل بیت: در زمان حیات خود به بقیع توجه بسیار، و به اهمیت آن اشاره می‌کردند.
با توجه به اهمیت بقیع نزد پیامبر و اهل بیت، بعید به نظر می‌رسد که بنیهاشم حضرت سکینه را در مکانی غیر از بقیع به خا ک سپرده باشند. افزون بر این دلیلی ندار یم که پیکر حضرت را پس از وفات به بیرون شهر برده و در جای دیگری به خا ک سپرده باشند؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت بین وفات در مدینه و دفن در قبرستان بقیع رابطهای مستقیم وجود دارد، مگر اینکه خالفش با شاهد و قرینه اثبات شود و ما در این باره شاهد تار یخی ندار یم.
پانویس
- ↑ مقرم، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، بیتا، ص۹۴.
- ↑ ابن عماد حنبلی، بیتا، ج۲، ص۸۲.
- ↑ ابن عباد حنبلی، بیتا، ج۲، ص۸۲.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۰.
- ↑ ابن شهر آشوب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۱۲۵۷.
- ↑ ابن خلکان، بیتا، ج۲، ص۳۹۴؛ الصفدی، ۱۴۲۰ق، ج۱۵، ص۱۸۲.
- ↑ (ابوالفرج اصفهانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۳)
- ↑ ابن عماد حنبلی، بیتا، ج۲، ص۸۲.
- ↑ ابن حبان، ۱۳۹۳ق، ج۴، ص۳۵۲ .
- ↑ ذهبی، ۱۴۲۷ق، ج۴، ص۳۴۸؛ ابن عسا کر، بیتا، ج۶۹، ص۲۰۴.
- ↑ محال تی، بیتا، ج۳، ص۲۵۷.
- ↑ ابن خلکان، بیتا، ج۲، ص۳۹۶.
- ↑ بالذری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹۵؛ ابوالفرج اصفهانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۶.
- ↑ مفید، بیتا، ص۴۶۵.
- ↑ ابن حزم، ۱۹۸۳م، ص۱۰۵.
- ↑ ابن عساکر، بیتا، ج۶۹، ص۲۰۵.
- ↑ محالتی، بیتا، ج۴، ص۲۵۵.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۷، ص۳۶۶؛ ابنعماد حنبلی، ّحمن بن عوف درآمد. عبدالر بیتا، ج۲، ص۸۲.
- ↑ حلو، ۱۴۲۳ق، ص۹۵–۹۸.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۸۰.
- ↑ ابن خلکان، بیتا، ج2 ،ص396؛ امین، بیتا، ج3 ،ص492؛ شراب، بیتا، ص362 )
- ↑ ابن خلکان، بیتا، ج2 ،ص396؛ امین، بیتا، ج3 ،ص492؛ شراب، بیتا، ص362 )
- ↑ ابن عماد حنبلی، بیتا، ج۲، ص۸۲.
- ↑ ابن بطوطه، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ همان، ج۱، ص۷۵؛ نوو ی، ج۱، ص۱۶۳)
- ↑ شراب، بیتا، ص۳۶۲.