نگاه کردن در آينه (فتاوای مراجع)

نگاه کردن به آینه
دسته	محرمات احرام
مربوط به آیین	احرام در عمره و حج
مکان	حرم مکی
زمان	هنگام احرام
حکم	حرام است
کفاره	ندارد
پیامد فقهی	ندارد
مفاهیم فقهی وابسته	محرمات احرام
جستارهای وابسته	نگاه کردن در آینه

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام نگاه کردن به آینه است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله نگاه کردن در آینه.

حکم نگاه کردن در آینه در حال احرام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نگاه کردن در آینه
امام خمینی: [از محرمات احرام است:] نگاه کردن در آینه. ^{[م* ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: در صورتی که برای عذری، از قبیل مرض نباشد، که صدق تزین نمی‌کند. آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: نگاه کردن در آینه جهت زینت بر مُحرم حرام است. آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آینه بدون قصد زینت؛ مانند راننده و امثال آن، اشکال ندارد. آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد. آیت‌الله سبحانی: مقصود این است که انسان در آینه نگاه کند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید ولی مثلاً اگر برای رفع خون از بینی و صورت می‌نگرد و همچنین اگر راننده برای آگاهی از پشت سر به آینه می‌نگرد اشکالی ندارد. آیت‌الله مکارم: در صورتی که برای تزیین خود و اصلاح سر و وضع خود باشد.

عدم فرق بین زن و مرد
امام خمینی: در این حکم فرقی بین زن و مرد نیست.

نگاه در اجسام صاف و صیقلی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 364
امام خمینی: نگاه کردن به اجسام صاف صیقل داده شده که عکس در آن پیداست و نگاه کردن در آب صاف اشکال ندارد. ^{[م364 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آب صاف یا در اجسام صیقلی که تصاویر در آن دیده می‌شود نیز همانند نگریستن در آینه است، اگر برای زینت باشد، جایز نیست. آیت‌الله زنجانی: مگر به منظور آرایش یا در معرض آرایش باشد. آیت‌الله سبحانی: اگر به قصد آرایش باشد حرام است. آیت‌الله سیستانی: اجسام صیقلی دیگری که خاصیت آینه را داشته باشند حکم آینه را دارند. آیت‌الله مکارم: هرگاه برای تزیین و اصلاح خود باشد اشکال دارد.

زدن عینک[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 365
امام خمینی: عینک زدن اگر زینت نباشد ^{[م365 ۱]}اشکال ندارد، ولی اگر زینت محسوب شود ^{[م365 ۲]}جایز نیست. ^{[م365 ۳]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: اگر به قصد زینت نباشد بنا بر اقوی عیبی ندارد. ↑ آیت‌الله فاضل: و به قصد زینت استفاده کند. ↑ آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب اجتناب از هر چیزی است که عرفاً زینت محسوب می‌شود. آیت‌الله سیستانی: در صورتی که عینک زدن عرفاً زینت باشد، احوط پرهیز از آن است.

کفاره[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 366
امام خمینی: در نظر کردن به آینه کفاره نیست، لیکن مستحب است که بعد از نگاه کردن لبیک بگوید. ^{[م366 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله تبریزی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط استحبابی یک گوسفند است. آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب است. آیت‌الله خویی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط یک گوسفند است. آیت‌الله سبحانی: اگر کسی عمداً برای زینت به آینه نگاه کند، باید لبیک بگوید؛ ولی جاهل و ناسی و مانند این دو لازم نیست تلبیه را تکرار کند. آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: کفاره‌اش استغفار است.

نگاه سهوی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 367
امام خمینی: اگر در اطاقی که ساکن است آینه باشد و بداند که گاهی چشم او سهواً به آینه می‌افتد اشکال ندارد، لیکن احتیاط آن است ^{[م367 ۱]}که آن را بردارد یا چیزی روی آن بیندازد.
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله خامنه‌ای: اما بهتر آن است. آیت‌الله سبحانی: و برای جلوگیری از احتمال حرام پارچه‌ای روی آن بیاندازد.

نگاه کردن بدون قصد زینت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 368
امام خمینی: احتیاط آن است که به آینه نگاه نکند، اگرچه برای زینت نباشد. ^{[م368 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد. آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد. آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید. آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

استفتائات[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 497
امام خمینی: سئوال: در مورد نظر کردن در آینه، گاهی نگاه می‌کند که خود را ببیند و گاهی برای دیدن ماشین و غیره و یا مثلاً برای علاج دردی، آیا برای محرم فرق می‌کند و یا یکسان است؟ جواب: احوط، اجتناب است در همه موارد ذکر شده در سؤال.^{[م497 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد. آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد. آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید. آیت‌الله صافی، آیة الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

مسئله 498
امام خمینی: سئوال: در حال احرام عده‌ای از همدیگر عکس می‌گیرند و در دوربین عکاسی که آینه است و یا حالت شفاف و آینه‌مانندی دارد نظر می‌کنند، بفرمایید اشکال دارد یا خیر؟ جواب: اگر معلوم نیست که در آینه نظر می‌شود، اشکال ندارد.^{[م498 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ آیت‌الله بهجت: چون برای تزیین نیست اشکال ندارد. آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: بر فرض آینه بودن و نظر کردن به آن، چون غرض غیر زینت است، مانعی ندارد. آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سبحانی: در حال احرام تصویربرداری با دوربین عکاسی یا فیلم‌برداری اشکال ندارد. آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: اشکال ندارد. آیت‌الله فاضل: نظر در آینه صدق نمی‌کند و اشکال ندارد.

جستار وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نگاه کردن در آینه

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از صفحه 206 تا 208 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

[1] 
آیت‌الله بهجت: در صورتی که برای عذری، از قبیل مرض نباشد، که صدق تزین نمی‌کند.

آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: نگاه کردن در آینه جهت زینت بر مُحرم حرام است.

آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آینه بدون قصد زینت؛ مانند راننده و امثال آن، اشکال ندارد.

آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

آیت‌الله سبحانی: مقصود این است که انسان در آینه نگاه کند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید ولی مثلاً اگر برای رفع خون از بینی و صورت می‌نگرد و همچنین اگر راننده برای آگاهی از پشت سر به آینه می‌نگرد اشکالی ندارد.

آیت‌الله مکارم: در صورتی که برای تزیین خود و اصلاح سر و وضع خود باشد.

[2] آیت‌الله بهجت: در صورتی که برای عذری، از قبیل مرض نباشد، که صدق تزین نمی‌کند.

[3] آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: نگاه کردن در آینه جهت زینت بر مُحرم حرام است.

[4] آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آینه بدون قصد زینت؛ مانند راننده و امثال آن، اشکال ندارد.

[5] آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

[6] آیت‌الله سبحانی: مقصود این است که انسان در آینه نگاه کند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید ولی مثلاً اگر برای رفع خون از بینی و صورت می‌نگرد و همچنین اگر راننده برای آگاهی از پشت سر به آینه می‌نگرد اشکالی ندارد.

[7] آیت‌الله مکارم: در صورتی که برای تزیین خود و اصلاح سر و وضع خود باشد.

[2] 
آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آب صاف یا در اجسام صیقلی که تصاویر در آن دیده می‌شود نیز همانند نگریستن در آینه است، اگر برای زینت باشد، جایز نیست.

آیت‌الله زنجانی: مگر به منظور آرایش یا در معرض آرایش باشد.

آیت‌الله سبحانی: اگر به قصد آرایش باشد حرام است.

آیت‌الله سیستانی: اجسام صیقلی دیگری که خاصیت آینه را داشته باشند حکم آینه را دارند.

آیت‌الله مکارم: هرگاه برای تزیین و اصلاح خود باشد اشکال دارد.

[9] آیت‌الله خامنه‌ای: نگاه کردن در آب صاف یا در اجسام صیقلی که تصاویر در آن دیده می‌شود نیز همانند نگریستن در آینه است، اگر برای زینت باشد، جایز نیست.

[10] آیت‌الله زنجانی: مگر به منظور آرایش یا در معرض آرایش باشد.

[11] آیت‌الله سبحانی: اگر به قصد آرایش باشد حرام است.

[12] آیت‌الله سیستانی: اجسام صیقلی دیگری که خاصیت آینه را داشته باشند حکم آینه را دارند.

[13] آیت‌الله مکارم: هرگاه برای تزیین و اصلاح خود باشد اشکال دارد.

[3] 
آیت‌الله بهجت: اگر به قصد زینت نباشد بنا بر اقوی عیبی ندارد.

[15] آیت‌الله بهجت: اگر به قصد زینت نباشد بنا بر اقوی عیبی ندارد.

[4] 
آیت‌الله فاضل: و به قصد زینت استفاده کند.

[17] آیت‌الله فاضل: و به قصد زینت استفاده کند.

[5] 
آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب اجتناب از هر چیزی است که عرفاً زینت محسوب می‌شود.

آیت‌الله سیستانی: در صورتی که عینک زدن عرفاً زینت باشد، احوط پرهیز از آن است.

[19] آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب اجتناب از هر چیزی است که عرفاً زینت محسوب می‌شود.

[20] آیت‌الله سیستانی: در صورتی که عینک زدن عرفاً زینت باشد، احوط پرهیز از آن است.

[6] 
آیت‌الله تبریزی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط استحبابی یک گوسفند است.

آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب است.

آیت‌الله خویی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط یک گوسفند است.

آیت‌الله سبحانی: اگر کسی عمداً برای زینت به آینه نگاه کند، باید لبیک بگوید؛ ولی جاهل و ناسی و مانند این دو لازم نیست تلبیه را تکرار کند.

آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: کفاره‌اش استغفار است.

[22] آیت‌الله تبریزی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط استحبابی یک گوسفند است.

[23] آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب است.

[24] آیت‌الله خویی: کفاره‌اش بنا بر احتیاط یک گوسفند است.

[25] آیت‌الله سبحانی: اگر کسی عمداً برای زینت به آینه نگاه کند، باید لبیک بگوید؛ ولی جاهل و ناسی و مانند این دو لازم نیست تلبیه را تکرار کند.

[26] آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: کفاره‌اش استغفار است.

[7] 
آیت‌الله خامنه‌ای: اما بهتر آن است.

آیت‌الله سبحانی: و برای جلوگیری از احتمال حرام پارچه‌ای روی آن بیاندازد.

[28] آیت‌الله خامنه‌ای: اما بهتر آن است.

[29] آیت‌الله سبحانی: و برای جلوگیری از احتمال حرام پارچه‌ای روی آن بیاندازد.

[8] 
آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.

آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.

آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

[31] آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.

[32] آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

[33] آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.

[34] آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

[9] 
آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.

آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.

آیت‌الله صافی، آیة الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

[36] آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.

[37] آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.

[38] آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.

[39] آیت‌الله صافی، آیة الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.

[10] 
آیت‌الله بهجت: چون برای تزیین نیست اشکال ندارد.

آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: بر فرض آینه بودن و نظر کردن به آن، چون غرض غیر زینت است، مانعی ندارد.

آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سبحانی: در حال احرام تصویربرداری با دوربین عکاسی یا فیلم‌برداری اشکال ندارد.

آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: اشکال ندارد.

آیت‌الله فاضل: نظر در آینه صدق نمی‌کند و اشکال ندارد.

[41] آیت‌الله بهجت: چون برای تزیین نیست اشکال ندارد.

[42] آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: بر فرض آینه بودن و نظر کردن به آن، چون غرض غیر زینت است، مانعی ندارد.

[43] آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سبحانی: در حال احرام تصویربرداری با دوربین عکاسی یا فیلم‌برداری اشکال ندارد.

[44] آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: اشکال ندارد.

[45] آیت‌الله فاضل: نظر در آینه صدق نمی‌کند و اشکال ندارد.

[م* ۱]

[م364 ۱]

[م365 ۱]

[م365 ۲]

[م365 ۳]

[م366 ۱]

[م367 ۱]

[م368 ۱]

[م497 ۱]

[م498 ۱]

ن ب و محرمات احرام
مشترک	جدال • فسوق • سرمه کشیدن • زینت • ازاله مو • ناخن گرفتن • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • نگاه کردن به آینه • کشتن جانوران بدن • شكار حيوان وحشى • کندن گیاهان • التذاذ جنسی • عقد ازدواج • آمیزش • استمناء • حمل سلاح
مخصوص مردان	لباس دوخته • پوشاندن پا • پوشاندن سر • استظلال
مخصوص زنان	پوشاندن دست • پوشاندن صورت