←تفسیر‌های مختلف از آیه غار
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
اساسی‌ترین نکات مورد تمسک و نقد مفسران و دانشوران، عبارتند از: | اساسی‌ترین نکات مورد تمسک و نقد مفسران و دانشوران، عبارتند از: | ||
* {ثَانِی اثنَینِ}: در این تعبیر، خداوند به «همراه پیامبر» اشاره می‌کند. مورخان <ref>الطبقات، | * {ثَانِی اثنَینِ}: در این تعبیر، خداوند به «همراه پیامبر» اشاره می‌کند. مورخان <ref>الطبقات، ج۳، ص۱۳۵؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۴۵۰؛ تاریخ دمشق، ج۳۰، ص۱۴، ۲۲.</ref> و مفسران<ref>جامع البیان، ج10، ص175؛ مجمع البیان، ج5، ص57؛ تفسیر ابن کثیر، ج2، ص372.</ref> همراه رسول خدا در غار ثور را ابوبکر دانسته‌اند. برخی از این تعبیر قرآن منزلتی بی‌نظیر برای ابوبکر برداشت کرده و او را هم‌ردیف و همسان پیامبر به شمار آورده‌اند.<ref>التفسیر الکبیر، ج16، ص64؛ فتح الباری، ج13، ص180.</ref> مخالفان این استدلال گفته‌اند: این تعبیر تنها گزارشی درباره پیامبر و همراه او است و صرفا نشان می‌دهد هم‌زمان با حضور پیامبر در غار ثور، فردی دیگر هم با وی بوده است. چنین تعبیری فضیلت و ستایشی را برای همراه ایشان در بر ندارد؛ چنانکه ممکن است افراد مختلف در مقام شمارش کنار هم قرار گیرند.<ref>سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ج8، ص27-28؛ التبیان، ج5، ص222.</ref> | ||
* {إِذ هُمَا فِی الغَارِ}: این بخش آیه به پناه‌بردن رسول خدا و همراهش به غار ثور اشاره دارد.<ref>تفسیر عبدالرزاق، ج2، ص276؛ مجمع البیان، ج5، ص57.</ref> برخی با استناد به این تعبیر نیز منقبتی ویژه برای ابوبکر برداشت کرده‌اند.<ref>روح المعانی، ج5، ص288.</ref> مخالفان این برداشت گفته‌اند: این تعبیر تنها از حضور پیامبر با همراهش در غار ثور حکایت دارد<ref>التبیان، ج5، ص288؛ الاحتجاج، ج2، ص326.</ref> و صرف اجتماع در مکان، موجب مدح یا ذم افراد نمی‌گردد؛ چنانکه مسجد پیامبر که شریف‌تر از غار ثور است، مؤمن و منافق را در خویش جای داده است و در قرآن کریم (120 اعراف؛ 40 هود؛ 28 مؤمنون؛ 120شعراء و 37 معارج) بارها از اجتماع مؤمن و کافر در یک مکان گزارش شده است.<ref>الافصاح، ص189-190؛ الاحتجاج، ج2، ص326.</ref> | * {إِذ هُمَا فِی الغَارِ}: این بخش آیه به پناه‌بردن رسول خدا و همراهش به غار ثور اشاره دارد.<ref>تفسیر عبدالرزاق، ج2، ص276؛ مجمع البیان، ج5، ص57.</ref> برخی با استناد به این تعبیر نیز منقبتی ویژه برای ابوبکر برداشت کرده‌اند.<ref>روح المعانی، ج5، ص288.</ref> مخالفان این برداشت گفته‌اند: این تعبیر تنها از حضور پیامبر با همراهش در غار ثور حکایت دارد<ref>التبیان، ج5، ص288؛ الاحتجاج، ج2، ص326.</ref> و صرف اجتماع در مکان، موجب مدح یا ذم افراد نمی‌گردد؛ چنانکه مسجد پیامبر که شریف‌تر از غار ثور است، مؤمن و منافق را در خویش جای داده است و در قرآن کریم (120 اعراف؛ 40 هود؛ 28 مؤمنون؛ 120شعراء و 37 معارج) بارها از اجتماع مؤمن و کافر در یک مکان گزارش شده است.<ref>الافصاح، ص189-190؛ الاحتجاج، ج2، ص326.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
#در این آیه، محور سخن، نصرت ویژه خداوند برای پیامبر در موقعیتی است که کسی دیگر توان یاری او را نداشته است؛ چنانکه بخش‌های مختلف آیه به آن اشاره دارند.<ref>المیزان، ج9، ص279.</ref> | #در این آیه، محور سخن، نصرت ویژه خداوند برای پیامبر در موقعیتی است که کسی دیگر توان یاری او را نداشته است؛ چنانکه بخش‌های مختلف آیه به آن اشاره دارند.<ref>المیزان، ج9، ص279.</ref> | ||
وی در اشکال به استدلالی که می‌گوید: پیامبر همواره از آرامش الهی برخوردار بوده و در غار به آن نیاز نداشته است، نمونه‌هایی از آیات قرآن را ذکر کرده است که در آنها خداوند از نزول آرامش بر پیامبرش و مؤمنان سخن گفته است.<ref>المیزان، ج9، ص281.</ref>؛ همانند {ثُمَّ أَنزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى المُؤمِنِینَ}.<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref> | وی در اشکال به استدلالی که می‌گوید: پیامبر همواره از آرامش الهی برخوردار بوده و در غار به آن نیاز نداشته است، نمونه‌هایی از آیات قرآن را ذکر کرده است که در آنها خداوند از نزول آرامش بر پیامبرش و مؤمنان سخن گفته است.<ref>المیزان، ج9، ص281.</ref>؛ همانند {ثُمَّ أَنزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى المُؤمِنِینَ}(آنگاه خدا آرامش خود را بر فرستاده خود و بر مؤمنان فرود آورد).<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||