←ماجرای بیعت رضوان
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
پیامبر(ص) همراه برخی مسلمانان که شمار آنان را ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ تن نوشته‌اند<ref>الطبقات، ج۲، ص۷۳؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۲۷۱.</ref>، در ذی قعده سال ششم هجرت به قصد زیارت خانه خدا و انجام مناسک حج عازم مکه شد.<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۷۷۴؛ تاریخ خلیفه، ص۳۶؛ المعارف، ص۱۶۲.</ref> چون به حدیبیه در نه میلی مکه رسیدند<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۳۰۸؛ الطبقات، ج۲، ص۷۴؛ معجم البلدان، ج۲، ص۲۲۹.</ref>، مشرکان قریش راه را بر آنان بستند و از ورودشان به مکه جلوگیری کردند. رسول خدا(ص) خَراش بن خزاعی را به سوی مشرکان قریش فرستاد تا به آنان بگوید که مسلمانان برای زیارت خانه خدا آمده‌اند و در پی جنگ نیستند. مشرکان شتر قاصد پیامبر(ص) را پی کرده، او را بازگرداندند.<ref>الکامل، ج۲، ص۲۰۳؛ المنتظم، ج۳، ص۲۶۹.</ref> سپس عثمان برای رساندن پیام به مکه فرستاده شد.<ref>المغازی، ج۲، ص۶۰۰؛ المنتظم، ج۳، ص۲۶۹.</ref> تأخیر سه روزه عثمان موجب شایعه قتل وی شد.<ref>تاریخ طبری، ج۲، ص۲۷۹؛ الکامل، ج۲، ص۲۰۲.</ref> با انتشار این شایعه، پیامبر(ص) زیر درختی<ref>لسان العرب، ج۷، ص۴۲۰؛ لغت نامه، ج۸، ص۱۲۱۲۹.</ref> به نام سمره<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۳؛ البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲.</ref> با اصحاب خویش بیعت کرد<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۷۸۰؛ عیون الاثر، ج۲، ص۱۱۹.</ref> که با مشرکان بجنگند و کسی از جنگ نگریزد.<ref>الروض الانف، ج۶، ص۴۶۰؛ عیون الاثر، ج۲، ص۱۱۹.</ref> بدین رو این پیمان بیعت رضوان، بیعت شجره، یا بیعت حدیبیه نامیده می‌شود.<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۰؛ مجمع البیان، ج۹، ص۱۹۴.</ref> خداوند با نزول آیه رضوان خشنودی خویش را از آن مؤمنان بیان کرد. | پیامبر(ص) همراه برخی مسلمانان که شمار آنان را ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ تن نوشته‌اند<ref>الطبقات، ج۲، ص۷۳؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۲۷۱.</ref>، در ذی قعده سال ششم هجرت به قصد زیارت خانه خدا و انجام مناسک حج عازم مکه شد.<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۷۷۴؛ تاریخ خلیفه، ص۳۶؛ المعارف، ص۱۶۲.</ref> چون به حدیبیه در نه میلی مکه رسیدند<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۳۰۸؛ الطبقات، ج۲، ص۷۴؛ معجم البلدان، ج۲، ص۲۲۹.</ref>، مشرکان قریش راه را بر آنان بستند و از ورودشان به مکه جلوگیری کردند. رسول خدا(ص) خَراش بن خزاعی را به سوی مشرکان قریش فرستاد تا به آنان بگوید که مسلمانان برای زیارت خانه خدا آمده‌اند و در پی جنگ نیستند. مشرکان شتر قاصد پیامبر(ص) را پی کرده، او را بازگرداندند.<ref>الکامل، ج۲، ص۲۰۳؛ المنتظم، ج۳، ص۲۶۹.</ref> سپس عثمان برای رساندن پیام به مکه فرستاده شد.<ref>المغازی، ج۲، ص۶۰۰؛ المنتظم، ج۳، ص۲۶۹.</ref> تأخیر سه روزه عثمان موجب شایعه قتل وی شد.<ref>تاریخ طبری، ج۲، ص۲۷۹؛ الکامل، ج۲، ص۲۰۲.</ref> با انتشار این شایعه، پیامبر(ص) زیر درختی<ref>لسان العرب، ج۷، ص۴۲۰؛ لغت نامه، ج۸، ص۱۲۱۲۹.</ref> به نام سمره<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۳؛ البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲.</ref> با اصحاب خویش بیعت کرد<ref>السیرة النبویه، ج۳، ص۷۸۰؛ عیون الاثر، ج۲، ص۱۱۹.</ref> که با مشرکان بجنگند و کسی از جنگ نگریزد.<ref>الروض الانف، ج۶، ص۴۶۰؛ عیون الاثر، ج۲، ص۱۱۹.</ref> بدین رو این پیمان بیعت رضوان، بیعت شجره، یا بیعت حدیبیه نامیده می‌شود.<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۰؛ مجمع البیان، ج۹، ص۱۹۴.</ref> خداوند با نزول آیه رضوان خشنودی خویش را از آن مؤمنان بیان کرد. | ||
== مطالب تفسیری == | |||
افزون بر خشنودی خداوند از مؤمنان که آن را به معنای پاداش آنان دانسته‌اند<ref>البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۴.</ref>، چند مطلب دیگر در این آیه بیان شده است: ۱. علم خداوند به نیت مؤمنان. گفته‌اند مراد از {مَا فِی قُلُوبِهِم} در آیه، حسن نیت و صدق در بیعت<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴؛ روض الجنان، ج۱۷، ص۳۳۷؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref> یا ایمان و دوستی دین<ref>البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲.</ref> یا غیرت و تصمیم بر سازش نکردن در برابر مشرکان است.<ref>روح المعانی، ج۲۵، ص۱۶۳.</ref> 2. نزول سکینه و آرامش در قلب مؤمنان و ثبات بر دین<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴.</ref>، از دیگر پاداش‌های نیک به بیعت‌کنندگان است. ۳. بشارت به فتح و پیروزی در آینده‌ای نزدیک که مقصود از آن را فتح خیبر<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۸، ص۹۶؛ البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۳؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref>، فتح مکه<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴؛ روح المعانی، ج۱۴، ص۱۶۴.</ref> یا فتح هجر<ref>روح المعانی، ج۱۴، ص۱۶۵.</ref> (بحرین) دانسته‌اند. | افزون بر خشنودی خداوند از مؤمنان که آن را به معنای پاداش آنان دانسته‌اند<ref>البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۴.</ref>، چند مطلب دیگر در این آیه بیان شده است: ۱. علم خداوند به نیت مؤمنان. گفته‌اند مراد از {مَا فِی قُلُوبِهِم} در آیه، حسن نیت و صدق در بیعت<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴؛ روض الجنان، ج۱۷، ص۳۳۷؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref> یا ایمان و دوستی دین<ref>البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۲.</ref> یا غیرت و تصمیم بر سازش نکردن در برابر مشرکان است.<ref>روح المعانی، ج۲۵، ص۱۶۳.</ref> 2. نزول سکینه و آرامش در قلب مؤمنان و ثبات بر دین<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴.</ref>، از دیگر پاداش‌های نیک به بیعت‌کنندگان است. ۳. بشارت به فتح و پیروزی در آینده‌ای نزدیک که مقصود از آن را فتح خیبر<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۸، ص۹۶؛ البحر المحیط، ج۹، ص۴۹۳؛ المیزان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref>، فتح مکه<ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۱۱۴؛ روح المعانی، ج۱۴، ص۱۶۴.</ref> یا فتح هجر<ref>روح المعانی، ج۱۴، ص۱۶۵.</ref> (بحرین) دانسته‌اند. | ||