ابراهیم بن مالک اشتر: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی منابع حضور ابراهیم در نبرد صفین را گزارش می‌کنند<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج٢ ص45٠.</ref> که می‌توان سن ابراهیم را هنگام شرکت در این جنگ حدود ١5 تا ٢١ سال دانست. بنا به نوشته « [[نصر بن مزاحم منقری]]»،  با اینکه ابراهیم در جنگ صفین نوجوانی بیش نبود، در کنار امیرمؤمنان و پدرش مالک، از خود رشادت‌ها نشان داد. <ref>وقعة صفین، ص6٠٣.</ref><ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج٨، ص٨١.</ref>

شخصیت نافذ ابراهیم، فکر بلند، شجاعت و کاردانی او در امور جنگ از یک سو و علاقه شدید و اخلاص او به ساحت مقدس اهل بیت پیامبر(ص) از سوی دیگر و دیگر صفات برجسته ابراهیم، مختار و سران شیعه عراق را به پیوستن او به قیام مختار امیدوار کرده بود. آن‌ها وی را سبب امید و پشتیبانی قوا و فرماندهی لایق برای قیام می‌دانستند. <ref>انساب الاشراف، ص٣٨5.</ref><ref>الاخبار الطوال، ص٢٨٨.</ref><ref>تاریخ الطبری، محمد بن جریر طبری، ج6، ص٣٠.</ref><ref>تجارب الامم، ص١4١.</ref>

مختار با مشورت ابراهیم اشتر مقدمات قیام را فراهم نمود. آنان تاریخ آغاز قیام را شب پنج‌شنبه چهاردهم ربیع‌الاول سال 66 ه. ق مشخص کردند. <ref>تاریخ الطبری، ج4، ص4٩6.</ref><ref>الکامل فی التاریخ، ج4، ص٢١6.</ref> البته اقدامات حاکمِ زبیری کوفه، موجب شد تا قیام مختار دو روز پیش از موعد مقرر شروع شود؛ زیرا ابراهیم اشتر شب سه‌شنبه دوازدهم ربیع‌الاوّل سال 66 ه. ق پس از نماز مغرب با جمعی از یارانش درحالی‌که مسلح بودند به سوی منزل مختار رهسپار شدند.  

ابراهیم به سرعت خود را به مختار رساند و او را از قتل ایاس بن مضارب آگاه ساخت. آنان پس از تبادل نظر تصمیم گرفتند از این فرصت استفاده و قیام را شروع کنند. بنابراین مختار تصمیم گرفت در همان شب قیامش را با شعار «یالَثاراتِ الحُسَیْن» آغاز کند. <ref>تاریخ الطبری، ج4، ص4٩٨.</ref><ref>فتوح ابن اعثم، ج6، ص١٠٣.</ref><ref>ر. ک: تاریخ یعقوبی، ج٢، ص٢5٨</ref>

مطابق برخی اخبار، نبرد ابراهیم با عبیدالله بن زیاد در روز عاشورای سال 6٧ ه. ق، اتفاق افتاد و به هلاکت رسیدن بسیاری از عناصر آلوده [[بنی‌امیه]] از آثار آن بود. درباره تاریخ این جنگ، میان مورخان اختلاف وجود دارد. برخی روز دهم محرم سال 6٧ ه. ق، را زمان وقوع این حادثه می‌دانند، اما برخی دیگر از مورخان، سال 66 ه. ق را تاریخ آن دانسته‌اند. <ref> تاریخ الطبری، ج6، ص١٠6 به بعد.</ref><ref> تاریخ الاسلام، ج5، ص١٧٩.</ref>

در جنگی که میان ابراهیم‌ بن اشتر و [[محمد بن مروان]]، یک روز پیش از جنگ اصلی میان عبدالملک و مصعب درگرفت، ابن اشتر به‌رغم ابراز شجاعت بسیار، به سبب خیانت [[عتاب‌ بن ورقاء تمیمی|عَتّاب‌ بن ورقاءِ تمیمی]] که گویا بنا بر توطئۀ قبلی با عبدالملک، دست به عقب‌نشینی زده بود، <ref>علی‌ بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج3، ص106.</ref><ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج5، ص338.</ref><ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج5، ص339.</ref> شکست خورد و کشته شد.  

مورخان درباره تاریخ کشته‌شدن ابراهیم اختلاف دارند و قتل ابراهیم بن مالک اشتر را در سیزدهم جمادی الاولی سال ٧٢ ه. ق، یا به روایتی سال ٧١ ه. ق، گزارش کرده‌ و سن ابراهیم را هنگام کشته شدن، 4٠ سال دانسته‌اند.<ref>الکامل فی التاریخ، ج4، صص ٣٢٣-٣٢6.</ref> در برخی منابع نام پنج تن در زمره فرزندان ابراهیم به چشم می‌خورد: نعمان، مالک، محمد، قاسم و خولان. <ref> بحار الانوار، ج5٢، ص٣٣٠.</ref><ref> کمال‌الدین، ج٢، ص4٠٧.</ref>

هرچند نیروهای اموی جسد ابراهیم را سوزاندند، اما برای او مرقدی مشهور در [[عراق]] وجود دارد. مرقد ابراهیم بین جاده قدیمی سامرا به بغداد واقع شده است. این قبر تا سامرا هشت فرسخ و تا دجله چهار فرسخ فاصله دارد. مرقد او همان محل کشته‌شدن اوست که به قبر «شیخ ابراهیم» شهرت دارد. قبر او در جای بلندی قرار دارد و گنبد این بقعه با گچ، سفید شده است. بر روی سنگی که بالای درب این مرقد است؛ نوشته شده: «هذا قبر مرحوم السید ابراهیم بن مالک الاجدر النخعی، علمدار رسول الله(ص).» البته به اشتباه به جای اشتر، اجدر نوشته‌اند و از کلمه علمدار معلوم می‌شود که این عمارت ساخته ایرانیان است. بنای این بقعه در عصر صفویه (٩٠٧ - ١١٣5ه. ق) تجدیدشد.