بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | ||
{{جعبه اطلاعات اشخاص | {{جعبه اطلاعات اشخاص | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
}} | }} | ||
صفوان بن مهران | '''صفوان بن مهران جمّال'''، متولد [[کوفه]]، از یاران خاص [[امام صادق(ع)]] و از اصحاب [[امام کاظم(ع)]] بود. وی جدّ [[ابوعبدالله صفوانی]] از عالمان [[شیعه]] است. او یکی از نخستین افرادی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]] را شناخت و اولین کسی بود که قبر امام علی(ع) را بازسازی کرد. صفوان، راوی [[زیارت]] مخصوص امام علی(ع)، زیارت [[اربعین]] و [[دعای علقمه]] است. | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
از قبیله بنی اسد بوده، به پیشه شترداری می‌پرداخت و شتران خود را کرایه می‌داد، به همین دلیل به جمّال شهرت یافت.<ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۶۰؛ شیخ حسن عاملی، التحریر الطاووس، ص۱۵۳،ش ۲۰۱، (چاپ دارالذخائر) ؛ علی بن عبدالله علیاری، بهجة الآمال، ج ۵، ص۳۹؛ آیت‌الله خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۰؛ الفهرست للطوسی، ص۸۴،ش ۳۴۷؛ رجال العلاّمه الحلّی، ص۸۹،ش ۲، رجال الکشی، ج ۲، ص۸۲۸، شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص۲۱۷.</ref> | از قبیله بنی اسد بوده، به پیشه شترداری می‌پرداخت و شتران خود را کرایه می‌داد، به همین دلیل به جمّال شهرت یافت.<ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۶۰؛ شیخ حسن عاملی، التحریر الطاووس، ص۱۵۳،ش ۲۰۱، (چاپ دارالذخائر) ؛ علی بن عبدالله علیاری، بهجة الآمال، ج ۵، ص۳۹؛ آیت‌الله خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۰؛ الفهرست للطوسی، ص۸۴،ش ۳۴۷؛ رجال العلاّمه الحلّی، ص۸۹،ش ۲، رجال الکشی، ج ۲، ص۸۲۸، شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص۲۱۷.</ref> | ||
صفوان جمّال، همراه با پیشه خود که شترداری بود، از [[کوفه]] به [[مدینه]] رفت و یکی از اصحاب [[امام صادق(ع)]] شد. بعد از شهادت امام صادق(ع)، در سال ۱۴۸ق، از محضر [[امام کاظم(ع)]] بهره برده، در شمار اصحاب او قرار گرفت.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰ چاپ داوری قم؛ مدرس خیابانی، ریحانة الادب، ج ۳؛ ص۴۵۵؛ تحفةالاحباب، ص۲۱۸،ش ۲۹۳؛ قاضی نورالله شوشتری، مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱؛ هدیةالاحباب، ص۱۸۸؛ تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ شیخ محمدتقی شوشتری، قاموس الرجال، ج ۵، ص۵۰۲ (چاپ جامعه مدرسین قم) ؛ رجال الطوسی، ص۲۲۰،ش ۴۱.</ref> | صفوان جمّال، همراه با پیشه خود که شترداری بود، از [[کوفه]] به [[مدینه]] رفت و یکی از اصحاب [[امام صادق(ع)]] شد. بعد از شهادت امام صادق(ع)، در سال ۱۴۸ق، از محضر [[امام کاظم(ع)]] بهره برده، در شمار اصحاب او قرار گرفت.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰ چاپ داوری قم؛ مدرس خیابانی، ریحانة الادب، ج ۳؛ ص۴۵۵؛ تحفةالاحباب، ص۲۱۸،ش ۲۹۳؛ قاضی نورالله شوشتری، مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱؛ هدیةالاحباب، ص۱۸۸؛ تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ شیخ محمدتقی شوشتری، قاموس الرجال، ج ۵، ص۵۰۲ (چاپ جامعه مدرسین قم) ؛ رجال الطوسی، ص۲۲۰،ش ۴۱.</ref> | ||
صفوان، به دلیل پیشه‌ای که داشت، گاهی خود، با شترانی که کرایه می‌داد همراه می‌شد؛ این شغل باعث شد چند بار امام صادق(ع) را از مدینه و [[حجاز]] به عراق آورده، و در این همراهی‌های طولانی از محضر امام(ع) بهره ببرد.<ref>کامل الزیارات، باب ۹،ش ۷، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵،ش ۶؛ فَرحة الغری، ص۵۶، (چاپ منشورات رضی قم) ؛ ریحانة الادب، ج ۳، ص۴۵۵.</ref> | صفوان، به دلیل پیشه‌ای که داشت، گاهی خود، با شترانی که کرایه می‌داد همراه می‌شد؛ این شغل باعث شد چند بار امام صادق(ع) را از مدینه و [[حجاز]] به [[عراق]] آورده، و در این همراهی‌های طولانی از محضر امام(ع) بهره ببرد.<ref>کامل الزیارات، باب ۹،ش ۷، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵،ش ۶؛ فَرحة الغری، ص۵۶، (چاپ منشورات رضی قم) ؛ ریحانة الادب، ج ۳، ص۴۵۵.</ref> | ||
تاریخ و محل درگذشت وی معلوم نیست. | |||
==خویشان سرشناس== | ==خویشان سرشناس== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==از نگاه دیگران== | ==از نگاه دیگران== | ||
[[نجاشی]]، رجال‌نگار [[شیعه]] اعتقاد وی را نیکو، و او را مورد اعتماد و عادل دانسته است.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰.</ref> [[شیخ مفید]]، صفوان را از یاران دائمی، خواص و محرم رازِ امام صادق(ع) می‌داند و او را فقیهی صالح معرفی می‌کند.<ref>«کان مِن شیوخ ابی‌عبدالله (علیه‌السلام) و خاصته و بِطانته و ثِقاته الفقهاء الصالحین (رحمه الله)» ؛ ارشاد مفید، ص۲۸۸ (چاپ بصیرتی قم) و نیز بنگرید به: رجال علامه حلّی، ص۸۹؛ مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱ و معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱.</ref> | [[نجاشی]]، رجال‌نگار [[شیعه]] اعتقاد وی را نیکو، و او را مورد اعتماد و عادل دانسته است.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰.</ref> [[شیخ مفید]]، صفوان را از یاران دائمی، خواص و محرم رازِ امام صادق(ع) می‌داند و او را فقیهی صالح معرفی می‌کند.<ref>«کان مِن شیوخ ابی‌عبدالله (علیه‌السلام) و خاصته و بِطانته و ثِقاته الفقهاء الصالحین (رحمه الله)» ؛ ارشاد مفید، ص۲۸۸ (چاپ بصیرتی قم) و نیز بنگرید به: رجال علامه حلّی، ص۸۹؛ مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱ و معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱.</ref> | ||
[[شیخ عباس قمی]]، صفوان جمال را ذوب شده در ولایت [[اهل بیت(ع)]] می‌داند.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref> | [[شیخ عباس قمی]]، صفوان جمال را ذوب شده در ولایت [[اهل بیت(ع)]] می‌داند.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref> | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۴: | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
محدثان زیادی از محضر صفوان بهره بردند. از جلمه: | محدثان زیادی از محضر صفوان بهره بردند. از جلمه: | ||
[[سعدان بن مسلم]] | * [[سعدان بن مسلم]] | ||
[[عبدالرحمن بن حجاج]] | * [[عبدالرحمن بن حجاج]] | ||
[[احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی]] | * [[احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی]] | ||
* [[اسماعیل بن مهران]] | |||
[[ابن ابی‌عمیر]] | * [[ابن ابی‌عمیر]] | ||
[[علی بن حکم]] | * [[علی بن حکم]] | ||
[[حسن بن علی بن فضال]] | * [[حسن بن علی بن فضال]] | ||
[[صفوان بن یحیی]] | * [[صفوان بن یحیی]] | ||
[[سلیمان بن مهران اعمش]] | * [[سلیمان بن مهران اعمش]] | ||
[[هشام بن سالم]]<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ محمد اردبیلی، جامع الروات، ج ۱، ص۴۱۲؛ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات باب ۹، حدیث ۷؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۲۹۵،ش ۹.</ref> | * [[هشام بن سالم]]<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ محمد اردبیلی، جامع الروات، ج ۱، ص۴۱۲؛ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات باب ۹، حدیث ۷؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۲۹۵،ش ۹.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۹۹: | ||
==منزلت صفوان== | ==منزلت صفوان== | ||
صفوان بن مهران، برای اطمینان بیشتر، باورهای دینی خود را به [[امام صادق(ع)]] | صفوان بن مهران، برای اطمینان بیشتر، باورهای دینی خود را به [[امام صادق(ع)]] بازگو کرد. امام(ع)، عقایدش را تأیید کرده، او را ستود و برایش از خداوند طلب رحمت کرد. | ||
او زیارت مخصوص [[امام علی(ع]]، زیارت [[اربعین]] و دعای معروف به [[علقمه]] را از امام صادق(ع) روایت کرده است.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref> | او زیارت مخصوص [[امام علی(ع)]]، زیارت [[اربعین]] و دعای معروف به [[علقمه]] را از امام صادق(ع) روایت کرده است.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref> | ||
==آگاهی از مرقد امام علی(ع)== | ==آگاهی از مرقد امام علی(ع)== | ||
صفوان، از نخستین کسانی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]]را شناخت. پس از شهادت امام علی(ع)، از ترس بی‌احترامی | صفوان، از نخستین کسانی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]] را شناخت. پس از شهادت امام علی(ع)، از ترس بی‌احترامی دشمنانِ وی به قبر او، محل قبر، پنهان نگه داشته شد و غیر از [[معصومان(ع)]] کسی از آن آگاه نبود. در اواسط سده دوم هجری، امام صادق(ع)، مرقد آن حضرت را برای برخی از شیعیان آشکار کرد. در سفری که صفوان، امام صادق(ع) را از [[مدینه]] به [[کوفه]] می‌برد، جای قبر امام علی(ع) و طریقه زیارت او را از امام صادق(ع) آموخت.<ref>فرحة الغرّی، ص۹۰؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجدین، ص۵۴۳ (چاپ سنگی قدیم).</ref> | ||
==بازسازی قبر امام علی(ع)== | ==بازسازی قبر امام علی(ع)== | ||
پس از این که صفوان، جای قبر [[امام علی(ع)]]را شناخت، بارها به زیارت آن و عبادت در آن محل پرداخت. به گفته خود او، ۲۰ سال نزد مرقد امام(ع) زیارت و عبادت کرده است.<ref>کامل الزیارات، باب ۱۰، ش۱۲.</ref> | پس از این که صفوان، جای قبر [[امام علی(ع)]] را شناخت، بارها به زیارت آن و عبادت در آن محل پرداخت. به گفته خود او، ۲۰ سال نزد مرقد امام(ع) زیارت و عبادت کرده است.<ref>کامل الزیارات، باب ۱۰، ش۱۲.</ref> | ||
صفوان جمّال، به دستور [[امام صادق(ع)]] قبر امام علی(ع) را مرمت و بازسازی کرد.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵.</ref> به همین خاطر برخی وی را اولین تولیت [[حرم امام علی(ع)]] خوانده‌اند. | صفوان جمّال، به دستور [[امام صادق(ع)]] قبر امام علی(ع) را مرمت و بازسازی کرد.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵.</ref> به همین خاطر برخی وی را اولین تولیت [[حرم امام علی(ع)]] خوانده‌اند. | ||
==کرایه شتران به هارون== | ==کرایه شتران به هارون== | ||
صفوان به [[هارون]]، خلیفه عباسی شتر کرایه داد. امام صادق(ع) همه کارهای صفوان را زیبا، اما این کار او را نازیبا شمرد. صفوان دلیل آورد که برای [[حج]] به او کرایه داده است و | صفوان به [[هارون]]، خلیفه عباسی شتر کرایه داد. امام صادق(ع) همه کارهای صفوان را زیبا، اما این کار او را نازیبا شمرد. صفوان دلیل آورد که برای [[حج]] به او کرایه داده است و خودش با آن‌ها نمی‌رود؛ بلکه غلامانش را می‌فرستد. امام(ع) از او تأیید گرفت که او دوست دارد آن‌ها تا برگشتن از [[مکه]] زنده بمانند و کرایه او را پرداخت کنند. سپس کسی را که زنده بودن آن‌ها را دوست داشته باشد، در شمار خودِ آنان دانست. صفوان پس از این، همه شترانش را فروخت.<ref>رجال کشی، ج ۲، ص۷۴۰ش ۸۲۸. </ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۶: | ||
}} | }} | ||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:راویان احادیث ائمه]] | |||
[[Category:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:راویان احادیث ائمه]] | |||
[[Category:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:راویان احادیث ائمه]] | |||
[[Category:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:راویان احادیث ائمه]] | |||
[[Category:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:راویان احادیث ائمه]] | [[رده:راویان احادیث ائمه]] | ||
[[رده:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | [[رده:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | ||