←نام
(←جایگاه) |
(←نام) |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
}} | }} | ||
'''حمزة بن قاسم'''، مکنی به '''ابویعلی''' و مشهور به علوی و عباسی، از نوادگان حضرت عباس(ع) بوده، در سال‌های آغازین سده چهارم قمری می‌زیسته است. رجال‌نگاران و عالمان شیعه او را مورد اعتماد و جلیل القدر معرفی کرده‌اند. برای او آثاری نام برده‌اند که یکی از آن‌ها درباره زیارت و مناسک حج است. | '''حمزة بن قاسم'''، مکنی به '''ابویعلی''' و مشهور به علوی و عباسی، از نوادگان [[حضرت عباس(ع)]] بوده، در سال‌های آغازین سده چهارم قمری می‌زیسته است. رجال‌نگاران و عالمان [[شیعه]] او را مورد اعتماد و جلیل القدر معرفی کرده‌اند. برای او آثاری نام برده‌اند که یکی از آن‌ها درباره زیارت و مناسک حج است. | ||
==نام== | ==نام== | ||
حمزة بن قاسم، مكنى به «ابويعلى» از نوادگان حضرت عباس(ع) است كه نسبش با ۵ واسطه به وی مى‌رسد. حمزه به دليل انتساب به امام علی(ع) به «علوى» و به دليل انتسابش به حضرت عباس(ع) به «عباسى» شهرت دارد.<ref>رجال الطوسی، الأبواب، ص۴٢۴؛ معجم رجال الحديث، ج٧، ص٢٩٠.</ref> | حمزة بن قاسم، مكنى به «ابويعلى» از نوادگان [[حضرت عباس(ع)]] است كه نسبش با ۵ واسطه به وی مى‌رسد. حمزه به دليل انتساب به [[امام علی(ع)]] به «علوى» و به دليل انتسابش به حضرت عباس(ع) به «عباسى» شهرت دارد.<ref>رجال الطوسی، الأبواب، ص۴٢۴؛ معجم رجال الحديث، ج٧، ص٢٩٠.</ref> | ||
==تبار== | ==تبار== | ||
نجاشی، رجال‌نگار شیعه نسب وی را چنین بیان کرده است: حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبيدالله بن ابى‌الفضل العباس(ع).<ref>رجال النجاشى، فهرست أسماء مصنفى الشيعة، ص ١۴٠.</ref> حضرت عباس(ع) چند فرزند داشت؛ ولی نسل وی از عبيدالله گسترش يافت. عبيدالله فرزند لبابه، دانشمند و فرهيخته عصر خود بوده است. او دو فرزند به نام‌هاى عبدالله و حسن داشت كه نسلش از حسن ادامه يافت. حسن بن عبيدالله ۶٧ سال زندگى كرد. او را سرشاخه اصلى نوادگان حضرت عباس شمرده‌اند.<ref>سلسله‌جنبان رادمردى، ص ٣۴.</ref> ابراهيم<ref>اعيان الشيعه، ج٢، ص١٢٨.</ref> عباس، عبيدالله، فضل و حمزه از فرزندان اويند. حمزه، که جد حمزة بن قاسم است، در عصر مأمون عباسى مى‌زيست و به شباهت با امام علی(ع) شهرت داشت. وی به دليل ازدواج با زينب، يكى از نوادگان عبدالله جعفر، زينبى نيز خوانده مى‌شد.{{یادداشت}} برخی از نوادگان او، در فقه، حدیث یا شعر افراد برجسته‌ای بودند؛ مانند قاسم بن حمزه، ابو محمد علي بن حمزه،<ref>رجال‌النجاشي، ص ٢٧٣.</ref> فضل بن محمد<ref>مقاتل الطالبيين، ص ٨٩.</ref> و محمد بن علی.<ref>الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۴، ص ۴٧٨.</ref> | نجاشی، رجال‌نگار [[شیعه]] نسب وی را چنین بیان کرده است: حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبيدالله بن ابى‌الفضل العباس(ع).<ref>رجال النجاشى، فهرست أسماء مصنفى الشيعة، ص ١۴٠.</ref> حضرت عباس(ع) چند فرزند داشت؛ ولی نسل وی از عبيدالله گسترش يافت. عبيدالله فرزند لبابه، دانشمند و فرهيخته عصر خود بوده است. او دو فرزند به نام‌هاى عبدالله و حسن داشت كه نسلش از حسن ادامه يافت. حسن بن عبيدالله ۶٧ سال زندگى كرد. او را سرشاخه اصلى نوادگان حضرت عباس شمرده‌اند.<ref>سلسله‌جنبان رادمردى، ص ٣۴.</ref> ابراهيم<ref>اعيان الشيعه، ج٢، ص١٢٨.</ref> عباس، عبيدالله، فضل و حمزه از فرزندان اويند. حمزه، که جد حمزة بن قاسم است، در عصر [[مأمون عباسى]] مى‌زيست و به شباهت با [[امام علی(ع)]] شهرت داشت. وی به دليل ازدواج با زينب، يكى از نوادگان عبدالله جعفر، زينبى نيز خوانده مى‌شد.{{یادداشت}} برخی از نوادگان او، در فقه، حدیث یا شعر افراد برجسته‌ای بودند؛ مانند قاسم بن حمزه، ابو محمد علي بن حمزه،<ref>رجال‌النجاشي، ص ٢٧٣.</ref> فضل بن محمد<ref>مقاتل الطالبيين، ص ٨٩.</ref> و محمد بن علی.<ref>الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۴، ص ۴٧٨.</ref> | ||
==زیست‌نامه== | ==زیست‌نامه== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
او از افراد زیر روایت نقل کرده است: | او از افراد زیر روایت نقل کرده است: | ||
*سعد بن عبدالله | *[[سعد بن عبدالله بن ابی خلف|سعد بن عبدالله]] | ||
*محمد بن اسماعيل البرمكى | *[[محمد بن اسماعیل برمکی|محمد بن اسماعيل البرمكى]] | ||
*حسن بن متيل | *[[حسن بن متيل]] | ||
*جعفر بن محمد بن مالك الفزارى | *جعفر بن محمد بن مالك الفزارى | ||
*على بن جنيد الرازى<ref name=":0" /> | *على بن جنيد الرازى<ref name=":0" /> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
این افراد، از حمزة بن قاسم روایت نقل کرده‌اند: | این افراد، از حمزة بن قاسم روایت نقل کرده‌اند: | ||
* | *[[هارون بن موسی تلعكبرى]] | ||
*على بن محمد القلانسى | *على بن محمد القلانسى | ||
*حسين بن ابراهيم بن احمد بن هشام المؤدب | *حسين بن ابراهيم بن احمد بن هشام المؤدب | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
برخی از آثار او به این شرح است: | برخی از آثار او به این شرح است: | ||
*من روی عن جعفر بن محمد(ع)؛ کتابی رجالی است و نام کسانی که از امام صادق(ع) روایت کرده‌اند را گردآوری کرده است. نجاشی، این کتاب را نیکو شمرده است. | *من روی عن [[امام صادق (ع)|جعفر بن محمد(ع)]]؛ کتابی رجالی است و نام کسانی که از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] روایت کرده‌اند را گردآوری کرده است. نجاشی، این کتاب را نیکو شمرده است. | ||
*كتاب التوحيد | *كتاب التوحيد | ||
*كتاب الزيارات و المناسك | *كتاب الزيارات و المناسك | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
===توثیق=== | ===توثیق=== | ||
نجاشی(م.۴۵۰ق.) رجال‌نگار شیعه و علامه حلى (م.٧٢۶ق)، حمزة بن قاسم را ثقه، جلیل القدر، از اصحاب امامیه و کثیر الحدیث خوانده است.<ref>رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ رجال العلامه الحلّى، ص ۵٣. </ref> ابن‌داود حلى (ت.۶۴٧ق)،<ref>رجال ابن داود، ص ۸۵.</ref> سيد مصطفى تفرشى (م.١٠۴۴ق) در «نقد الرجال»،<ref>نقد الرجال، ج ٢، ص ١۶٨.</ref> حائرى مازندرانى (م.١٢١۶ق) در «منتهى المقال»،<ref>منتهى المقال فى أحوال الرجال، ج ٣، ص ١٣٩.</ref> شيخ عباس قمى<ref name=":1">منتهى الآمال، ج ١، ص ۴۰۸- ۴۱۰.</ref> و سيد ابوالقاسم خويى (م.١۴١٣ق)<ref>معجم رجال الحديث، ج ٧، ص ٢٩٠.</ref> نيز به بزرگى از وی ياد كرده‌اند. | [[نجاشی]](م.۴۵۰ق.) رجال‌نگار [[شیعه]] و [[علامه حلى]] (م.٧٢۶ق)، حمزة بن قاسم را ثقه، جلیل القدر، از اصحاب [[شیعه|امامیه]] و کثیر الحدیث خوانده است.<ref>رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ رجال العلامه الحلّى، ص ۵٣. </ref> ابن‌داود حلى (ت.۶۴٧ق)،<ref>رجال ابن داود، ص ۸۵.</ref> سيد مصطفى تفرشى (م.١٠۴۴ق) در «نقد الرجال»،<ref>نقد الرجال، ج ٢، ص ١۶٨.</ref> حائرى مازندرانى (م.١٢١۶ق) در «منتهى المقال»،<ref>منتهى المقال فى أحوال الرجال، ج ٣، ص ١٣٩.</ref> [[شيخ عباس قمى]]<ref name=":1">منتهى الآمال، ج ١، ص ۴۰۸- ۴۱۰.</ref> و [[سيد ابوالقاسم خويى]] (م.١۴١٣ق)<ref>معجم رجال الحديث، ج ٧، ص ٢٩٠.</ref> نيز به بزرگى از وی ياد كرده‌اند. | ||
===کرامت=== | ===کرامت=== | ||
سید مهدی | [[سید مهدی قزوینی]]، عالم شیعه از پدر خود نقل کرده است که وی به زیارت مرقدی منسوب به [[حمزة بن کاظم(ع)]] در جنوب حله نمی‌رفت؛ چرا که معتقد بود او در [[ری]] مدفون است. به گفته او، شبی [[امام مهدی(ع)|امام عصر(ع)]] را زیارت کرده و از ایشان شنیده صاحب آن مرقد حمزة بن کاظم(ع) نبوده و ابویعلی حمزة بن قاسم علوی عباسی است. سید مهدی قزوینی، شهرت مزار وی را پس از این رویداد دانسته است.<ref name=":1" /> | ||
==کتابی درباره او== | ==کتابی درباره او== | ||