←بنا
(←اکنون) |
(←بنا) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==موقعیت== | ==موقعیت== | ||
معروف به مسجد شیخ و مسجد ترک‌ها<ref name=":0" /> در | معروف به مسجد شیخ و مسجد ترک‌ها<ref name=":0" /> در قسمت جنوبی حرم امیرالمؤمنین × و تقریباً در انتهای بازار حُوَیش قرار دارد.<ref name=":1">ماضی النجف و حاضرها، ج 1، ص 116 .</ref> | ||
==نام== | ==نام== | ||
این | این مسجد را | ||
بیشتر به نام «مسجد شیخ » می نامند و چون بیش از یک قرن است که محل عزاداری | |||
آذربایجانی های مقیم نجف است، به «مسجد ترک ها » نیز شهرت دارد.<ref name=":0" /> در نقل دیگری | آذربایجانی های مقیم نجف است، به «مسجد ترک ها » نیز شهرت دارد.<ref name=":0" /> در نقل دیگری | ||
آمده | آمده است: چون فرد بانی که پول به شیخ داد، از اهالی آذربایجان بوده و بعدها نیز | ||
هزینه های آن | هزینه های آن توسط آذربایجانی ها تأمین می شد، به آن مسجد ترک ها می گویند.<ref>خاطرات شیخ محمد سمامی، ص 99 .</ref> | ||
==ساخت== | ==ساخت== | ||
این | این مسجد که به دستور شیخ انصاری و با نظارت حاج حسن معمار ساخته شده،<ref name=":1" /> | ||
اما منزل | اما منزل مسکونی از خود نداشت | ||
و مثل | و مثل سایر طلاب و فضلا اجاره نشین بود. روزی عده ای از بازاریان و متمولین نجف | ||
خدمت شیخ می رسند و عرض می کنند: آقا! شما چرا برای خود خانه ای تهیه نمی کنید | خدمت شیخ می رسند و عرض می کنند: آقا! شما چرا برای خود خانه ای تهیه نمی کنید | ||
تا از اجاره | تا از اجاره نشینی خلاص شوید، با این که این همه پول به دستتان می رسد؟! ایشان | ||
جواب می دهند: این پول ها مربوط به بیت المال | جواب می دهند: این پول ها مربوط به بیت المال است و جزو اموال شخصی من نیست. | ||
در این میان یکی از آنها مبالغی از اموال شخصی خود به شیخ می دهد و می گوید: آقا! | در این میان یکی از آنها مبالغی از اموال شخصی خود به شیخ می دهد و می گوید: آقا! | ||
این پول از اموال | این پول از اموال شخصی بنده است و وجوه شرعی نیست. از این پول برای خودتان | ||
منزلی تهیه فرمایید. مرحوم | منزلی تهیه فرمایید. مرحوم شیخ انصاری پول را رد نمی کند و می گیرد. آن شخص | ||
عازم | عازم سفر حج می شود و بعد از دو یا سه ماه که بازمی گردد، خدمت شیخ می رسد و | ||
سؤال می کند: آقا! خرید منزل به کجا انجامید؟ مرحوم شیخ می فرماید: خانه خریداری | سؤال می کند: آقا! خرید منزل به کجا انجامید؟ مرحوم شیخ می فرماید: خانه خریداری | ||
شد؛ اگر مایل هستی ببینی، با هم برویم نشانت بدهم. شیخ دست او را گرفت و به | |||
«بازار حُوَیش » آورد و | «بازار حُوَیش » آورد و مسجدی را که با پول آن فرد ساخته بود، به او نشان می دهد و | ||
می فرماید: این خانه من | می فرماید: این خانه من است.<ref name=":0">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص۱۸۸.</ref> | ||
==بنا== | ==بنا== | ||
مسجد شیخ انصاری از دو بخش عمده تشکیل شده است: بخش اول شامل شبستانی | مسجد شیخ انصاری از دو بخش عمده تشکیل شده است: بخش اول شامل شبستانی | ||
به | به مساحت 40 متر در 25 متر مربع می باشد که در دیوار جنوبی آن محرابی ساده و آجری قرار دارد. بخش دوم آن، صحن مسجد است که در ضلع شمالی مسجد واقع است. | ||
اطراف صحن مسجد نیز حجره ها و قسمت اداری مسجد را در برمی گیرد.<ref name=":2">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148 .</ref> | اطراف صحن مسجد نیز حجره ها و قسمت اداری مسجد را در برمی گیرد.<ref name=":2">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148 .</ref> | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
مسجد شیخ انصاری از همان ابتدای بنا، مورد توجه و عنایت علما، بزرگان و مراجع | |||
وقت بوده | وقت بوده است. بسیاری از آنان در این مکان مقدس به اقامه نماز جماعت و تدریس | ||
فقه و اصول م یپرداختند. مرحوم آقا س ید کاظم ی زدی )صاحب عروة الوثقی(، مرحوم | |||
س | س ید عبدالهادی شیرازی و مرحوم س ید محمد حجت کوه کمری در این مسجد تدریس | ||
داشتند. هم ظهرها و هم هنگام مغرب و عشاء نماز جماعت در این مسجد برگزار می شد. | داشتند. هم ظهرها و هم هنگام مغرب و عشاء نماز جماعت در این مسجد برگزار می شد. | ||
مرحوم آقا س | مرحوم آقا س ید حس ن خِرس ان از علمای مورد احترام نجف، نماز مغرب و عشاء را در | ||
آن برگزار می کرد و مرحوم آقا س | آن برگزار می کرد و مرحوم آقا س ید محمدتقی بحرالعلوم نیز نماز ظهر و عصر را در آن | ||
اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان های ریش هدار و معروف نجف به شمار می آمدند.<ref name=":2" /> | اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان های ریش هدار و معروف نجف به شمار می آمدند.<ref name=":2" /> | ||
مدتی نیز شهید | مدتی نیز شهید سید اسدالله مدنی امامت این مسجد را بر عهده داشت.<ref>خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168 .</ref> | ||
==امام خمینی در مسجد شیخ== | ==امام خمینی در مسجد شیخ== | ||
حضرت امام خمین | حضرت امام خمین ی که در آبان ماه 1344 ش برابر با جماد یالثانی 1385 وارد | ||
کشور عراق و شهر نجف اشرف شدند، از همان روزهای اول در مسجد شیخ انصاری به | |||
اقامه نماز ظهر و عصر پرداختند. پیش از ورود | اقامه نماز ظهر و عصر پرداختند. پیش از ورود ایشان، سید محمدتقی بحرالعلوم | ||
در آ | در آ نجا نماز جماعت برگزار م یکرد که ایشان برای احترام و تجلیل از مقام علمی و | ||
انقلابی معظم له، جای نماز جماعت خویش را به امام خمینی واگذار نمود. از آن جا | |||
که این | که این مسجد به منزل مسکونی حضرت امام نیز نزدیک بود، محل تدریس ایشان نیز | ||
همین | همین مسجد انتخاب شد و تا مهرماه 1357 )زمان خروج امام از نجف( به مدت 14 | ||
سال این وضع ادامه داشت. حضرت امام خمینی | سال این وضع ادامه داشت. حضرت امام خمینی در این مسجد، خارج فقه، از کتاب مکاسب | ||
شیخ انصاری، باب بیع را تدریس می کردند و پیش و پس از تدریس، | |||
مطالبشان را می نوشتند و تکمیل می کردند که بعدها این ابحاث با نام | |||
«کتاب البیع » در پنج جلد چاپ | «کتاب البیع » در پنج جلد چاپ شد. بر پایه گزارش فاطمه طباطبایی، عروس امام خمینی، وی صبح پس از مطالعه، برای تدریس به مسجد شیخ انصاری می‌رفته و یک ساعت و نیم مانده به ظهر برمی‌گشته و پیش از ظهر برای اقامه نماز ظهر به مسجد شیخ می‌رفته است.<ref>اقلیم خاطرات، ص 386 .</ref> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
کانون انقلاب اسلامی ایران | کانون انقلاب اسلامی ایران | ||
امام خمینی | امام خمینی علاوه بر تدریس در مسجد شیخ، گاهی به مناسب هایی سخنرایی های | ||
مهم خویش را در | مهم خویش را در راستای نهضت اس المی در این مسجد ایراد م یکردند. یکی از آنها، | ||
سخنرانی معظم له در تاریخ اول تیرماه 1350 برابر با 28 ربی عالثانی 1391 علیه جشن های | سخنرانی معظم له در تاریخ اول تیرماه 1350 برابر با 28 ربی عالثانی 1391 علیه جشن های | ||
2500 | 2500 ساله شاهنشاهی بود که در آن ایام توسط رژیم ستمشاهی برگزار می شد. ایشان | ||
ضمن انتقاد | ضمن انتقاد شدید از برگزاری این جشن پرهزینه و سکوت علمای نجف در برابر آن | ||
فرمودند: برای این وضع باید عزا گرفت. | فرمودند: برای این وضع باید عزا گرفت. سپس از علما و فضلای نجف خواستند تا در | ||
برابر این جنایات، بی تفاوت | برابر این جنایات، بی تفاوت نباشند و اعتراض کنند و تلگراف بزنند. ایشان تأکید کردند | ||
که وظیفه روحانیت، دخالت در | که وظیفه روحانیت، دخالت در سیاست و مبارزه با ظالمان و تشکیل حکومت است و | ||
در نهایت اضافه فرمودند که امام حسین × نیز برای تشکیل حکومت قیام فرمودند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص 358 تا 373 .</ref> | در نهایت اضافه فرمودند که امام حسین × نیز برای تشکیل حکومت قیام فرمودند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص 358 تا 373 .</ref> | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۷: | ||
سخنرانی دیگر ایشان در تاریخ دوم دی ماه همان سال در مسجد شیخ انصاری است | سخنرانی دیگر ایشان در تاریخ دوم دی ماه همان سال در مسجد شیخ انصاری است | ||
که در آن از بدرفتاری رژیم بعثی عراق با علما و طلاب انتقاد نموده و دولت عراق را | |||
تهدید کردند که در صورت ادامه این وضع، تذکره )گذرنامه(شان را گرفته و از عراق | |||
خارج م یشوند و به لبنان م یروند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۰۶.</ref> | خارج م یشوند و به لبنان م یروند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۰۶.</ref> | ||
سخنرانی مورخ 10 دی ماه همان سال نیز پیرامون توصیه به وحدت طلاب و فضلا | |||
در مقابل توطئه های دشمن<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۱۰.</ref> و هم چنین سخنرانی تاریخی معظم له پس از شهادت حاج | در مقابل توطئه های دشمن<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۱۰.</ref> و هم چنین سخنرانی تاریخی معظم له پس از شهادت حاج | ||
آقا مصطفی و تأکید بر | آقا مصطفی و تأکید بر همبستگی روحانی و دانشگاهی و حمایت از روحانیت شیعه و | ||
تأکید بر بطلان تز «اس | تأکید بر بطلان تز «اس الم منهای روحانیت » همه و همه در مسجد شیخ انصاری نجف | ||
ایراد شد<ref>رک: صحیفه امام، ج۳، ص۲۳۴.</ref> و این مرکز به کانون انقلاب اسلامی تبدیل گشت. | ایراد شد<ref>رک: صحیفه امام، ج۳، ص۲۳۴.</ref> و این مرکز به کانون انقلاب اسلامی تبدیل گشت. | ||
افزون بر این مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی فرزند برومند حضرت امام نیز در | |||
همین | همین مسجد تدریس داشت. تفسیر قرآن ایشان که اکنون به چاپ رسیده، پیش از | ||
ظهرها در این | ظهرها در این مسجد برای جمعی از فضلا تدریس می شد. بعدازظهرها نیز ایشان در | ||
همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390 .</ref> | همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390 .</ref> | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
به همراه برخی از اعضای هیئت تحریریه «فصلنامه فرهنگ زیارت » توفیق سفر به شهر نجف | به همراه برخی از اعضای هیئت تحریریه «فصلنامه فرهنگ زیارت » توفیق سفر به شهر نجف | ||
و زیارت حرم امیرالمؤمنین × حاصل | و زیارت حرم امیرالمؤمنین × حاصل شد، از این مسجد دیدن کردیم. طلاب و فضلای | ||
بسیاری در داخل مسجد و صحن آن مشغول درس و بحث بودند. نماز ظهر و عصر به امامت | بسیاری در داخل مسجد و صحن آن مشغول درس و بحث بودند. نماز ظهر و عصر به امامت | ||
مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت سید مهدی خرسان اقامه م یشد.<ref>مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.</ref> وی پس از ورود به مسجد، پیش از تدریس، چند دقیقه‌ای می‌نشست؛ پس از درس نیز که از منبر پاییین می‌آمد،چند دقیقه‌ای می‌نشست و سپس به خانه می‌رفت.<ref>. رک: خاطرات حجةالاسلام سید مهدی طاهری خر مآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | |||
== مدرسهای دیگر == | ==مدرسهای دیگر== | ||
در ضلع | در ضلع شمالی مسجد شیخ، مدرسهای وجود دارد که آن هم به نام شیخ انصاری | ||
معروف است و تعدادی از طلاب علوم دینی در آن ساکنند. در بازدیدی که از هر دو مکان | معروف است و تعدادی از طلاب علوم دینی در آن ساکنند. در بازدیدی که از هر دو مکان | ||
به عمل آمد، معلوم | به عمل آمد، معلوم شد مسجد شیخ به تازگی بازسازی و تعمیر شده است و با فر شهای | ||
ایرانی زیبا مفروش | ایرانی زیبا مفروش شده است. یکی از طلاب پاکستانی ساکن در مدرسه م یگفت: این | ||
بازسازی و امکانات در پی عنایت ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامن های انجام | |||
گرفته است.<ref name=":3" /> | گرفته است.<ref name=":3" /> | ||