مزار قاسم بن موسی الکاظم(ع) (حله): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مزار قاسم بن موسی الکاظم(ع)'''، زیارتگاهی است در عراق، استان بابل، ۳۵ کیلومتری شهر حله، شهر قاسم، که مورد توجه برخی از بزرگان شیعه مانند [[سید ابن طاووس]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید محسن حکیم]] و [[سید روح‌الله خمینی]] بوده است. مدفون در این مزار قاسم فرزند [[امام کاظم(ع)]] و برادر [[امام رضا(ع)]] و [[حضرت معصومه(س)]] است. این مزار دارای گنبد بزرگ و طلایی، ضریح، صحن گسترده و مسجدی بزرگ است.

این مزار، اکنون دارای ضریح نقره‌ای با تاج طلایی رنگ، گنبد بزرگ و طلایی، صحن<ref name=":1" /> و مسجدی بزرگ است.<ref name=":0">زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۶.</ref>  

خادمان مزار وی، از اجدادشان نقل کرده‌اند که نخستین بنا در دوره صفوی ساخته شده است، این بنا دارای گنبد بوده و صندوقی چوبی روی قبر قرار داشته است. مزار در باغی دارای درختان بسیار قرار داشته است. به باور برخی، نخستین بنایی که روی قبر قاسم گزارش شده، مربوط به سده‌های ششم و هفتم قمری است.<ref name=":2">مراقد المعارف، ص۱۸۳-۱۸۵.</ref>  

در سال ۱۲۸۸ق. با هزینه سید آقا علی شاه حسینی بنای دیگری بر آن ساخته شد. در اواخر سده سیزدهم قمری، گنبدی سفید و رواقی برای زائران وجود داشت. در سال ۱۳۲۵ق. سید محمد فرزند سید مهدی قزوینی (م.۱۳۰۰ق)، به بازسازی حرم پرداخته و ضریحی نو، پوشانده با نقره، با هزینه شیخ خزعلی کعبی روی قبر قرار داده و کاروانسرایی در نزدیک مزار برای زائران قاسم بن موسی(ع) ساخت. در سال ۱۳۶۹ق. با تلاش قاسم آل محی‌الدین النجفی، گنبد آن با کاشی آبی پوشانده شد.<ref name=":2" /> در سال ۱۳۴۱ق. پیرامون این مزار، صحن گسترده‌ای ساخته شد که در آن اتاق‌هایی قرار داشت و جلوی اتاق‌ها ایوان ساخته شده بود و برای اسکان زائران استفاده می‌شد. [[سید محسن حکیم]] در سال ۱۳۸۰ق. دستور ساخت کتابخانه‌ای در گوشه شرقی صحن داده و <ref>مراقد المعارف، ص۱۸۳-۱۸۸.</ref> در سال ۱۳۸۵ق.  دستور داد ضریح نوی برای این مزار و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]]، [[مرقد مسلم بن عقیل|مزار مسلم بن عقیل]] و [[مقام امام علی(ع) (کوفه)|مقام امام علی(ع)]] که در مسجد کوفه قرار دارد، ساخته و نصب شود.<ref>راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق'''،''' ص۱۳۰.</ref> در ذی‌الحجه ۱۴۴۰ق. ضریحی نو روی قبر قاسم بن موسی(ع) قرار گرفت.<ref>[http://imamhussain.org/persian/inpictures/26561 تصاویری زا ضریح جدید حرم امامزاده قاسم بن موسی الکاظم(ع)]، العتبة الحسینیة المقدسة.</ref>

یاقوت حموی (م.۶۲۶ق) جغرافی‌دان، به انتساب این مرقد به  [[قاسم بن موسی الکاظم(ع)]] تصریح کرده است.<ref>معجم البلدان، ج٣، ص٣٧٢.</ref> علی بن ابى‌بكر هروى (م.۶۱۱ق) نيز، از اين زيارتگاه، با عنوان ابوالقاسم بن موسى بن جعفر(ع) ياد كرده است.<ref>الاشارات الى معرفة الزيارات، ص٧۶.</ref> ولی ابن عنبه (م.۸۲۹ق) و ابن ططقی (م.۷۰۹ق)، دو تاریخ‌نگار شیعه، مدفون در حله را عباس بن قاسم بن موسی(ع) دانسته‌اند.<ref>عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب، ص 260؛ الاصيلى فى انساب الطالبيّين، ص 180.</ref> برخی منشأ تفاوت ظاهری این دو نظر را اشتباه بین دو روستای شوشه و سورا دانسته‌اند. این دو روستا هر دو در نزدیکی حله قرار دارد. حموی، قبر قاسم بن موسی الکاظم(ع) را در شوشه معرفی کرده، با این که وی در سورا که اکنون به «شهر قاسم» معروف شده، دفن است. از طرفی ابن عنبه، مزاری که در شوشه قرار دارد را منتسب به قاسم بن عباس بن موسی(ع) دانسته، نه مزاری که در سورا قرار دارد. انتساب او درست بوده و  اکنون نیز مزار واقع در شوشه، منتسب به عباس بن قاسم است.<ref>مراقد المعارف، ج 2، ص 190 و 194.</ref> برخی به یقین مدفون در این مزار در «شهر قاسم» را قاسم بن موسی الکاظم(ع) دانسته‌‌اند.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۴۰.</ref> [[محمدباقر مجلسی]]، [[شیخ عباس قمی]]<ref>بحار الانوار، ج ١٠٢، ص ٢٧۶؛ منتهى الامال، ج ٢، ص ٢٣١.</ref> و بسیاری از متاخران نیز این مزار را منتسب به قاسم بن موسی الکاظم(ع)‌ دانسته‌اند.<ref>سفينة البحار، ج٢، ص٢٢٠؛ مراقد المعارف، ج٢، ص١٨١؛ تحفة الاحباب، ص٣٩٣؛ تنقيح المقال، ج٢، ص٢۴؛ منتهى الآمال، ج٢، ص٣۵۵؛ بحار الانوار، ج۴٨، ص٢١٣؛ تحفة العالم، ج٢، ص٣٣؛ بدر فروزان، ج١، ص٣۴.</ref>  

[[سيد بن طاووس]]، زیارت قاسم بن موسى را در رديف زیارت [[حضرت عباس(ع)]] و [[حضرت علی‌اکبر(ع)|على اكبر(ع)]] قرار داده و زیارت‌نامه‌ای را ذکر کرده است.{{یادداشت|ابن طاووس می‌گوید: «هرگاه خواستى يكى از فرزندان ائمه(عليهم السلام)، مانند قاسم، فرزند امام كاظم(ع) و عباس، فرزند اميرمؤمنان(ع) يا على بن الحسين(ع)، شهيد كربلا يا كسانى را كه در اين رديف‌اند، زيارت كنى، برابر قبرشان كه صلوات خدا بر ايشان باد، مى‌ايستى و مى‌گويى:...».}}<ref>مصباح الزائر، ص۵٠٣.</ref> شیخ عباس قمی، مزار قاسم بن موسی(ع) را زیارتگاه همه مردم دانسته و از زیارت عالمان و نیکان از این مزار خبر داده است.<ref>منتهى الامال، ج 2، ص 231.</ref> سيد حسن صدر كاظمى‏، سفر از [[نجف]] و [[کربلا]] برای زیارت این مزار را سیره عالمان بزرگ دانسته است. بر پایه گزارشی،{{یادداشت|به نقل از شيخ عبدالعلى فرهى، از ياران نزديك امام خمينى‏.}} [[سید روح‌الله خمینی]] به زیارت این مرقد می‌رفته است.<ref>زندگی و مزار قاسم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۹.</ref>  

| منبع = زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)،  

| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان 1390، ص44 و کتاب [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1473/1/118 زیارتگاه‌های عراق]، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه‌یار، مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.

*'''الاشارات الى معرفة الزيارات'''، على بن ابى‌‏بكر الهروى، تحقيق جانين سورديل- طومين، المعهد الفرنسى، دمشق، 1953م.

*'''بحار الانوار'''، محمدباقر مجلسی، تحقیق جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏، بيروت‏، 1403ق‏.

*'''معجم البلدان'''، ياقوت بن عبدالله الحموى، دار صادر، بيروت، 1397ق.

*'''مراقد المعارف'''، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، سعيد بن جبير، قم، 2007 م.

*'''الاصيلى فى انساب الطالبيّين'''، صفى‏‌الدين محمد بن تاج‏‌الدين على (ابن طقطقى)، مكتبة آيت‌‏الله العظمى المرعشى النجفى الكبرى، قم، 1418ق.