←مدرسه بزرگان
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| ظرفیت = ۷۰ اتاق و چندین سالن | | ظرفیت = ۷۰ اتاق و چندین سالن | ||
| وضعیت = از میان رفته | | وضعیت = از میان رفته | ||
}} | }}'''مدرسه حسن‌خان''' یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] قرار داشته و توسط سردار حسن خان، فرمانده لشکر قاجاری، در سال ۱۱۸۰ق. ساخته شده بود. این مدرسه، بزرگترین مؤسسه دینی [[کربلا]] محسوب شده، عالمان بزرگی در آن درس خوانده یا تدریس می‌کردند. بخش زیادی از این مدرسه در سال ۱۳۶۸ق. توسط استانداری کربلا و بخش دیگر آن در ۱۹۹۱م. پس از ناکامی [[انتفاضه شعبانیه]]، توسط نظام [[حزب بعثت|بعث]] تخریب شد. اکنون اثری از این مدرسه باقی نمانده است. | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
مدرسه حسن‌خان یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]<ref name=":0">تراث کربلاء، ص۳۶۸.</ref> و بين باب الشهدا و باب الكرامه قرار داشت. ورودى آن در مسجد و در راهرو باب‌الكرامه قرار گرفته بود. باب الكرامه را «باب مدرسه حسن‌خان» نيز مى‌گويند، كه همراه با مجموعه پيرامون آن، جزئى از | مدرسه حسن‌خان یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]<ref name=":0">تراث کربلاء، ص۳۶۸.</ref> و بين باب الشهدا و باب الكرامه قرار داشت. ورودى آن در مسجد و در راهرو باب‌الكرامه قرار گرفته بود. باب الكرامه را «باب مدرسه حسن‌خان» نيز مى‌گويند، كه همراه با مجموعه پيرامون آن، جزئى از مسجدِ مدرسه حسن‌خان بوده است. بخشى از مدرسه در صحن و بخشى نيز در بيرون صحن قرار داشت؛ از اين روی، به نسبت امروز، بخش بزرگى از مدرسه در خيابان اطراف صحن و بخش كوچكى از آن در ضلع شمال شرق صحن واقع بود.<ref name=":1">حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص235.</ref> | ||
==سازنده== | ==سازنده== | ||
حسن خان قزوینی، فرزند محمدخان قاجار ایروانی، فرمانده لشکر [[قاجار]] بود؛ از این روی به سردار شهرت داشت. وی در جنگ بین [[ايران|ایران]] و [[شوروی|روس]]، شجاعتش را اثبات کرد. او و برادرش حسین، از خیرین بوده و چندین مؤسسه علمی-فرهنگی ساخته بودند. وی در سال ۱۲۷۱ق. در [[کرمان]] درگذشت. بدن وی به [[نجف]] حمل شده و در جوار [[امام علی(ع)]] دفن شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیه، ج۸، ص۱۵۲.</ref> | حسن خان قزوینی، فرزند محمدخان قاجار ایروانی، فرمانده لشکر [[قاجار]] بود؛ از این روی به سردار شهرت داشت. وی در جنگ بین [[ايران|ایران]] و [[شوروی|روس]]، شجاعتش را اثبات کرد. او و برادرش حسین، از خیرین بوده و چندین مؤسسه علمی-فرهنگی ساخته بودند. وی در سال ۱۲۷۱ق. در [[کرمان]] درگذشت. بدن وی به [[نجف]] حمل شده و در جوار [[امام علی(ع)]] دفن شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیه، ج۸، ص۱۵۲.</ref> وی، مبالغ زیادی برای پایه‌گذاری مدرسه و راه‌اندازی اوقافی برای هزینه‌های آن، وقف کرد.<ref name=":0" /> | ||
وی، مبالغ زیادی برای پایه‌گذاری مدرسه و راه‌اندازی اوقافی برای هزینه‌های آن، وقف کرد.<ref name=":0" /> | |||
==ساخت== | ==ساخت== | ||
| خط ۳۱: | خط ۲۹: | ||
==تخریب== | ==تخریب== | ||
در بازسازی‌ها بخش وسيعى از مدرسه<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۰۳.</ref> و موقوفات آن<ref name=":0" /> ويران شد. این تخریب، برای توسعه و بازسازی حرم<ref name=":3" /> و ساخت خیابان دایره‌ای دور حرم،<ref name=":5">[http://mk.iq/view.php?id=605&ids=1 مدرسة (السردار) حسن خان]، تراث کربلاء، العتبةالعباسیة المقدسة.</ref> در ۱۶ محرم سال ۱۳۶۸ق. (۱۸ نوامبر ۱۹۴۸م)<ref name=":0" /> به دستور عبدالرسول خالصی، استاندار وقت کربلا انجام شد.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> برخی، این تخریب را ضرر و زیان بزرگ فرهنگی و معنوی دانسته‌اند.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۳۷۱.</ref> سید عباس طباطبایی، آخرین متولی مدرسه حسن خان، طی نامه‌ای، اعتراض خود را به تخریب مدرسه اعلام کرده و در آن به تأییدیه آیت‌الله قمی و بیانات سید عبدالمهدی اشاره کرده است.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۳.</ref> | در بازسازی‌ها بخش وسيعى از مدرسه<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۰۳.</ref> و موقوفات آن<ref name=":0" /> ويران شد. این تخریب، برای توسعه و بازسازی حرم<ref name=":3" /> و ساخت خیابان دایره‌ای دور حرم،<ref name=":5">[http://mk.iq/view.php?id=605&ids=1 مدرسة (السردار) حسن خان]، تراث کربلاء، العتبةالعباسیة المقدسة.</ref> در ۱۶ [[محرم]] سال ۱۳۶۸ق. (۱۸ نوامبر ۱۹۴۸م)<ref name=":0" /> به دستور عبدالرسول خالصی، استاندار وقت [[کربلا]] انجام شد.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> برخی، این تخریب را ضرر و زیان بزرگ فرهنگی و معنوی دانسته‌اند.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۳۷۱.</ref> سید عباس طباطبایی، آخرین متولی مدرسه حسن خان، طی نامه‌ای، اعتراض خود را به تخریب مدرسه اعلام کرده و در آن به تأییدیه آیت‌الله قمی و بیانات سید عبدالمهدی اشاره کرده است.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۳.</ref> | ||
آثاری از این مدرسه، تا زمستان سال ۱۹۹۱م | آثاری از این مدرسه، تا سال ۱۴۴۱ق. (زمستان سال ۱۹۹۱م) باقی بود؛<ref name=":5" /> سید سلمان هادی آل طعمه (ت.۱۳۵۳ق)،<ref name=":6" /> در دهه پنجاهم از سده چهاردهم قمری، باقی‌مانده اين مدرسه را ديده است.<ref name=":2" /> وی در کتاب تراث کربلاء، که در سال ۱۳۸۳ق. منتشر شده، از باقی‌مانده این مدرسه که شامل ۱۶ اتاق بوده، خبر داده است؛<ref name=":0" /> ولی پس از آن تاریخ، در سال ۱۴۴۱ق. (زمستان سال ۱۹۹۱م)، پس از [[انتفاضه شعبانیه]]، توسط نظام [[حزب بعث|بعث]] به طور کامل تخریب شد.<ref name=":4" /> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||