شرطة الخمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

شرطة الخمیس (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۷ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۰۹

۳٬۳۶۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۷ اکتبر ۲۰۱۹

←‏ویژگی

دیداریویکی‌متن

Abbasahmadi1363

Automoderated users

۱۵٬۶۱۴

ویرایش

@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 به گزارش ابن اعثم کوفی (م.۳۲۰ق)، در سپاه ٩٠ هزار نفری امام(ع)، ٨٠٠ مرد از انصار، ٩٠٠ مرد از صحابه حاضر در بيعت رضوان و ٨٠ مرد صحابه بدرى حاضر بودند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ص ۵٠٠.</ref> پيكار صفين هفت ماه پس از پايان پيكار جمل و در آغاز [[صفر]] سال ٣٧ق. روى داد. به گزارش مسعودى (م.٣۴۵ق)،<ref>مسعودى، التنبيه و الاشراف، ص ٢۵۶؛ مسعودى، مروج الذهب، ج ٢، ص ٣۵٢.</ref> مقدسى (م.507ق)<ref>مقدسى، البدأ و التاريخ، ج ۵، ص ٢٠٧.</ref> و ابن‌جوزى (م.۵٩٧ق)<ref>ابن جوزى، المنتظم، ج۵، ص ١٢٠.</ref> در اين جنگ از سپاه امام علی(ع) ٢۵ هزار نفر به شهادت رسیدند كه ٢۵ نفر از آنان صحابه بدرى بودند.{{یادداشت|و قتل بها من الصحابة ممن كان مع على خمسة و عشرون رجلًا منهم عمار بن ياسر.}}<ref>مروج الذهب، ج ٢، ص ٣۵٢.</ref> ذهبى (م.۷۴۸ق)، 65 نفر از شهیدان صف نیروهای امام على(ع) را از صحابه‌اى مى‌داند كه در بيعت رضوان حضور داشتند.{{یادداشت|شهدنا مع على ثمانمائة ممّن بايع بيعة الرّضوان، قتل منهم ثلاثة و ستّون رجلاً، منهم عمّار.}}<ref>ذهبى، تاريخ الاسلام، ج٣، ص۵۴۵.</ref> برخی، بر پایه این آمار، شهادت بيشتر نيروهاى شرطة الخميس، پس از نبرد صفين را طبیعی دانسته‌اند. آن‌ها، روایت امام محمد باقر(ع) را درباره نبود ۵۰ نفر، میان اصحاب جنگاور امام علی(ع)، که شناخت درستی از امام علی(ع) و امامتش داشته باشند،<ref>رجال الكشى، ص ۶.</ref> از این نگاه تحلیل کرده‌اند؛<ref>شرطة الخمیس در دوران خلافت امیرمؤمنان، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص۶۵.</ref> از این روی، نقل ابن سعد (م.۲۳۰ق)، درباره آمار ١٢ هزار نفرى سپاه [[امام حسن(ع)]] و ناميدن آنان به عنوان شرطة الخميس را روا ندانسته‌اند.<ref>الطبقات الكبرى، خامسة،١، ص٣٢١.</ref>
-== ویژگی ==
+==ویژگی==
-شرطة الخميس از نيروهاى نخبه، باايمان، سخت‌كوش و گوش به فرمان تشكيل شده بود كه در دوران سخت حضور امام در عراق، در خدمت ايشان قرار داشتند. حضور چهره‌هاى برجسته اسلام در اين لشكر، گواه شوكت و عظمت آن است. اعضاى اين سپاه، به دليل داشتن ويژگى‌هاى برجسته، از امتياز خاصى نسبت به ساير نيروها برخودار بودند. اصبغ بن نباته در پاسخ به پرسشى درباره جايگاه امام نزد شرطه الخميس، چنين گفته است:
+شرطة الخميس از نيروهاى نخبه، باايمان، سخت‌كوش و گوش به فرمان تشكيل شده بود كه در دوران سخت حضور [[امام علی(ع)]] در [[عراق]]، در خدمت وی قرار داشتند. برخی از چهره‌هاى برجسته اسلام در اين لشكر، حضور داشتند. اعضاى اين سپاه، به دليل داشتن ويژگى‌هاى برجسته، از امتياز خاصى نسبت به ساير نيروها برخودار بودند. اصبغ بن نباته، یکی از اعضای شرطة الخمیس، در پاسخ به پرسشى درباره جايگاه امام(ع) نزد این گروه، شمشیرهای این گروه را روی شانه‌هایشان آماده دانسته تا هر که امام(ع) اشاره کند، از پای درآورند. به گفته وی، امام(ع) با آن‌ها شرطِ طلا و نقره نکرد، بلکه پیمان مرگ و شهادت بست.{{یادداشت|أَنَّ سُيوفَنَا كَانَتْ عَلَى عَوَاتِقِنَا فَمَنْ أَوْمَى إِلَيهِ ضَرَبْنَاهُ بِهَا، وَ كَانَ يقُولُ لَنَا تَشَرَّطُوا فَوَاللهِ مَا اشْتِرَاطُكُمْ لِذَهَبٍ وَ لَا لِفِضَّةٍ وَ مَا اشْتِرَاطُكُمْ إِلَّا لِلْمَوْت.}}<ref>رجال الكشى، ص۶.</ref>
-«أَنَّ سُيوفَنَا كَانَتْ عَلَى عَوَاتِقِنَا فَمَنْ أَوْمَى إِلَيهِ ضَرَبْنَاهُ بِهَا، وَ كَانَ يقُولُ لَنَا تَشَرَّطُوا فَوَاللهِ مَا اشْتِرَاطُكُمْ لِذَهَبٍ وَ لَا لِفِضَّةٍ وَ مَا اشْتِرَاطُكُمْ إِلَّا لِلْمَوْت» ؛۱ ما شمشيرهاى‌مان بر شانه‌هاى‌مان بود؛ حضرت به هر كس اشاره مى‌كرد؛ او را از پا درمى‌آورديم. او به ما مى‌فرمود: قسم به خداى من كه با شما به طلا و نقره شرط نمى‌كنم، بلكه پيمان ما با شما مرگ و شهادت است.
+== مأموریت‌ها ==
+شكل‌گيرى اين نيروى ويژه، با هدف انجام مأموريت‌هاى خاص، برپايى امنيت دارالخلافه، مقابله با ناامنى‌هاى مناطق مختلف و حضور بهنگام در حوادث بود؛ از اين رو، امام(ع) اين گروه را از باايمان‌ترين و برترين ياران خود سامان داد.<ref>قرشى، موسوعة على بن أبى‌طالب(ع) ، ج١١، ص٣٢.</ref> مهم‌ترين مأموريت‌هاى شرطة الخميس را از این قرار دانسته‌اند:
-برقى از على بن حكم، اين سخن را در ادامه فرمايش اميرمؤمنان (ع) نقل مى‌كند كه فرمود: پيامبر (ص) به اصحاب خود چنين فرمود:
+==== امنيت كوفه ====
+<ref>شرطة الخمیس در دوران خلافت امیرمؤمنان، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص۶۶.</ref> اين گزارش ابواسحاق ثقفى كوفى (متوفى ٢٨٣ق) مى‌تواند گواه اين امر باشد:
-«تشرّطوا، فإنى لست أشارطكم إلا على الجنة» ؛ پيمان ببنديد؛ همانا من با شما جز براى بهشت پيمان نمى‌بندم» . <sup>٢</sup>
+امير المؤمنين (ع) هنگامى كه از صفين بازگشتند، مالك اشتر را به محل حكومت خود در جزيره فرستادند و به قيس بن سعد فرمودند: شما در كوفه باشيد و اداره شرطة الخميس را به دست بگيريد، تا حكميت پايان گيرد و بعد به سوى آذربايجان برويد.<ref>ثقفى، الغارات، ج١، ص ٢۵٧.</ref>
+==== دفع یورش‌های معاویه ====
+با شدت يافتن حملات و غارت‌هاى كارگزاران معاويه به قلمرو حكومت، امام براى دفع هجوم وحشيانه و دستبردهاى آنان، بارها شرطة الخميس را براى مقابله با آنان اعزام كرد. يحيى بن صالح گويد: ياران من مى‌گفتند: على (ع) هنگامى كه شاميان بر نواحى عراق تاختند، شرطة الخميس را براى جلوگيرى از آنها فرستاد، و قيس بن سعد را به تعقيب آنها روانه كرد و او تا اواسط راه شام آنها را تعقيب نمود.
+<ref>الغارات، ج٢، ص ۴٨٩.</ref>
+==== امور انتظامی و قضایی ====
+شرطة الخميس، در برخى از مأموريت‌هاى ويژه، مانند جلب مجرم،{{یادداشت|به ماجراى دستگيرى لبيد بن عطارد مراجعه شود.}}<ref>كلينى، كافى، ج٧، ص ٢۶٨</ref> كمك در كشف جرم و امور قضايى نيز حضور جدى داشتند. امام محمد باقر (ع) فرمود: روزى على (ع) وارد مسجد شد و ديد جوانى در حال گريستن است. حضرت علت را جويا شد؛ جوان گفت: يا على! شريح قاضى حكمى كرده كه من نمى‌دانم بايد چه كنم! پدر من، با جمعى از دوستان به سفر رفت و همه سالم بازگشتند جز پدر من كه بازنگشت. من از آنان سراغ پدرم را گرفتم و ايشان پاسخ دادند كه در راه فوت كرده. از اموالش پرسيدم، گفتند: چيزى به جاى نگذاشته است. آنها را نزد شريح بردم. همگى نزد شريح قسم خوردند كه حرف‌هاى‌شان درست است؛ ولى من مى‌دانم پدرم اموال زيادى را همراه خود به سفر برد.
+حضرت فرمود تا دوباره همه نزد شريح قاضى بروند. پس همه را نزد شريح بردند. حضرت فرمود: چگونه ميان اينان حكم كردى؟ شريح همه ماجرا را بيان كرد و گفت: اين جوان شاهدى بر ادعايش (مال و ثروت پدر) نداشت و
 ==پانوشت==