←حلقه وصل
(←پانویس) |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
ابوعبدالله جعفر حسینی اعرجی، بن سید محمد، بن جعفر، بن راضی، بن حسن، بن مرتضی، بن شرفالدین، بن نصرالله، بن زرزور، بن ناصر، بن منصور، بن ابیالفضل، بن موسی عمادالدین، بن علی، بن ابی الحسن محمد، بن ابی علی حسن، بن رجب، بن طالب، بن عمار، بن مفضل، بن محمد الصالح، بن احمد البننّ، بن محمد الاشتر، بن عبیدالله، بن علی، بن عبیدالله، بن علی الصلاح (مدفون در ایلام)، بن عبیدالله، بن الحسین الاصغر، بن الامام سید الساجدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب(ع).<br />اجداد او، بیشتر از عالمان، زاهدان و عبادان بودهاند. جدش سید راضی، یکی از سرشناسان کاظمین و معاصر سید عبدالله شبّر و برادر [[سید محسن اعرجی]]، مؤلف کتاب المحصول بوده است. نیای وی، [[علی صالح|امامزاده علی صالح]]، از روایان و یاران [[امام رضا(ع)]] و مدفون در صالحآباد [[ایلام]] است.{{یادداشت|سرگذشت او در «مناهل الضرب فى انساب العرب»، ص ۵٠۶-۵٠٩ آمده است.}} | ابوعبدالله جعفر حسینی اعرجی، بن سید محمد، بن جعفر، بن راضی، بن حسن، بن مرتضی، بن شرفالدین، بن نصرالله، بن زرزور، بن ناصر، بن منصور، بن ابیالفضل، بن موسی عمادالدین، بن علی، بن ابی الحسن محمد، بن ابی علی حسن، بن رجب، بن طالب، بن عمار، بن مفضل، بن محمد الصالح، بن احمد البننّ، بن محمد الاشتر، بن عبیدالله، بن علی، بن عبیدالله، بن علی الصلاح (مدفون در ایلام)، بن عبیدالله، بن الحسین الاصغر، بن الامام سید الساجدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب(ع).<br />اجداد او، بیشتر از عالمان، زاهدان و عبادان بودهاند. جدش سید راضی، یکی از سرشناسان کاظمین و معاصر سید عبدالله شبّر و برادر [[سید محسن اعرجی]]، مؤلف کتاب المحصول بوده است. نیای وی، [[علی صالح|امامزاده علی صالح]]، از روایان و یاران [[امام رضا(ع)]] و مدفون در صالحآباد [[ایلام]] است.{{یادداشت|سرگذشت او در «مناهل الضرب فى انساب العرب»، ص ۵٠۶-۵٠٩ آمده است.}} | ||
== تحصیلات == | ==تحصیلات== | ||
سید جعفر اعرجی، در [[نجف]]، تا سال ۱۲۹۴ق. به آموختن علوم حوزوی مانند رجال، حدیث و فقه پرداخت. برخی از استادان و مشایخ او عبارتند از: | سید جعفر اعرجی، در [[نجف]]، تا سال ۱۲۹۴ق. به آموختن علوم حوزوی مانند رجال، حدیث و فقه پرداخت. برخی از استادان و مشایخ او عبارتند از: | ||
* [[میرزا حسین نوری]] (1254-1320ق) مؤلف مستدرک الوسائل؛ | *[[میرزا حسین نوری]] (1254-1320ق) مؤلف مستدرک الوسائل؛ | ||
* سید محمد بحرالعلوم (1261-1326ق) مؤلف بلغة الفقیه؛ | *سید محمد بحرالعلوم (1261-1326ق) مؤلف بلغة الفقیه؛ | ||
* عبدالرحیم تستری (1226-1313ق) مؤلف نتیجة االنظار و شمس الهدی؛ | *عبدالرحیم تستری (1226-1313ق) مؤلف نتیجة االنظار و شمس الهدی؛ | ||
* اسدالله کرمانشاهی، نواده محمدعلی کرمانشاهی، فرزند [[وحید بهبهانی]]؛ | *اسدالله کرمانشاهی، نواده محمدعلی کرمانشاهی، فرزند [[وحید بهبهانی]]؛ | ||
* سید علی آل عطیه حسنی کاظمی (1306ق) نویسنده نهج الهدی فی شرح قطر الندی؛ | *سید علی آل عطیه حسنی کاظمی (1306ق) نویسنده نهج الهدی فی شرح قطر الندی؛ | ||
* کاظم نقیب؛ | *کاظم نقیب؛ | ||
* سید محمد آل رمیثه حسنی؛ | *سید محمد آل رمیثه حسنی؛ | ||
== سفر به ایران == | ==سفر به ایران== | ||
وی در سال 1294ق. به [[ايران|ایران]] سفر کرده و در [[کرمانشاه]] سکونت گزید و از درس اصول عبدالرحیم جلیلی کرمانشاهی (1222 -1305ق)، نویسنده کتاب «کشف الاسرار و سرّ الاسرار» بهره برد. او در همین شهر، کتاب «نفحة قرمسین» را تألیف کرد. سید جعفر اعرجی، به هر شهری که می‌رفت، عالمان، ادیبان و بزرگان آن شهر را یافته و از محضر علمی آنان بهره می‌برد. به [[تهران]]، [[سبزوار]]، [[اصفهان]] و [[لرستان]] سفر کرده و در لرستان ساکن شده و با دختر غلامرضا خان والی پشتکوه، حکمران [[ایلام]] و لرستان ازدواج کرد. او در روستای ماسبذان،{{یادداشت|«ماسبذان» يكى از شهرهاى رُبع همدان (به همراه ملاير، نهاوند و تويسركان) بوده و نام ديگر آن «ماهى‌دشت» يا «ماى‌دشت» مى‌باشد و دشت‌هاى حاصلخيز و اسب‌پرور غرب شهر همدان تا اسدآباد كه بر شاهراه اكباتان (همدان) بابل قرار دارد تا شمال لرستان و ايلام كنونى را شامل مى‌شده است. اكنون به نام شهر «ماهى‌دشت» در غرب لرستان و نزديك مرز عراق معروف است.}}<ref>تعليقات بر «تاريخ قم»، حسن بن محمّد بن حسن قمى، تحقيق محمّدرضا انصارى قمى، ص۶٠ و ٨۴٧.</ref> ساکن شده و به تألیف پرداخت. | وی در سال 1294ق. به [[ايران|ایران]] سفر کرده و در [[کرمانشاه]] سکونت گزید و از درس اصول عبدالرحیم جلیلی کرمانشاهی (1222 -1305ق)، نویسنده کتاب «کشف الاسرار و سرّ الاسرار» بهره برد. او در همین شهر، کتاب «نفحة قرمسین» را تألیف کرد. سید جعفر اعرجی، به هر شهری که می‌رفت، عالمان، ادیبان و بزرگان آن شهر را یافته و از محضر علمی آنان بهره می‌برد. به [[تهران]]، [[سبزوار]]، [[اصفهان]] و [[لرستان]] سفر کرده و در لرستان ساکن شده و با دختر غلامرضا خان والی پشتکوه، حکمران [[ایلام]] و لرستان ازدواج کرد. او در روستای ماسبذان،{{یادداشت|«ماسبذان» يكى از شهرهاى رُبع همدان (به همراه ملاير، نهاوند و تويسركان) بوده و نام ديگر آن «ماهى‌دشت» يا «ماى‌دشت» مى‌باشد و دشت‌هاى حاصلخيز و اسب‌پرور غرب شهر همدان تا اسدآباد كه بر شاهراه اكباتان (همدان) بابل قرار دارد تا شمال لرستان و ايلام كنونى را شامل مى‌شده است. اكنون به نام شهر «ماهى‌دشت» در غرب لرستان و نزديك مرز عراق معروف است.}}<ref>تعليقات بر «تاريخ قم»، حسن بن محمّد بن حسن قمى، تحقيق محمّدرضا انصارى قمى، ص۶٠ و ٨۴٧.</ref> ساکن شده و به تألیف پرداخت. | ||
سید جعفر اعرجی، در طول سفرهاى بسيار خود، نسخه‌هاى خطى با ارزش را یافته و از روی آن‌ها نسخه‌بردارى مى‌كرد؛ از این رو، دانش وی گسترده‌تر شده و از هر علمى بهره‌اى برده و در نظم و نثر، مهارت یافت.<ref>زندگانی علمی سید جعفر اعرجی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۸۸.</ref> | سید جعفر اعرجی، در طول سفرهاى بسيار خود، نسخه‌هاى خطى با ارزش را یافته و از روی آن‌ها نسخه‌بردارى مى‌كرد؛ از این رو، دانش وی گسترده‌تر شده و از هر علمى بهره‌اى برده و در نظم و نثر، مهارت یافت.<ref>زندگانی علمی سید جعفر اعرجی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۸۸.</ref> | ||
== نسب‌شناس == | ==نسب‌شناس== | ||
سید جعفر اعرجى، در علم نسب مهارت داشته است. او را در علم نسب، حلقه اتصال آيندگان به پيشينيان دانسته‌اند؛ زیرا این علم، از طريق او به دست عالمان كنونى رسيده است. وی در [[نجف]]، شاگردانى را در علم رجال و انساب پرورش داد كه از جمله آنان علامه نسابه، سيد شمس‌الدين محمود نجفى مرعشى (١٣٣٨ق)، پدر بزرگوار و [[سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى]] است. از شاگردان ديگر وى است، كه او نیز از استادان آیت‌الله مرعشى نجفى است. | |||
تأليفات سید محمود و سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى در علم انساب، از برکات سيد جعفر اعرجى دانسته‌اند. به باور برخی، شكوفا بودن علم نسب در اين زمان، مديون تأليفات اين سه فرد است. برخى از اين تألیفات، در [[قم]]، در [[كتابخانه آيت‌الله العظمى مرعشى نجفى]] و برخى هم نزد سيد ضياءالدين اعرجى در نجف بوده است.<ref>زندگانی علمی سید جعفر اعرجی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۸۸ و ۱۸۹.</ref> | |||
== تألیفات == | ==تألیفات== | ||
اعرجی، در دانش‌های گوناگون مانند حدیث، تاریخ، انساب، ادبیات، رجال، کلام و عقاید تألیفات فراوانی نگاشته که تا کنون تنها اندکی به چاپ رسیده است.<ref>زندگانی علمی سید جعفر اعرجی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۸۹.</ref> برخی، کتاب‌های او را بیش از ۴۰ اثر دانسته‌اند.<ref name=":0">آيةالله مرعشى نجفى، الاجازة الكبيرة، ص۴۵٨.</ref> برخی از آن‌ها عبارتند از: | |||
==== حدیث ==== | |||
# اربعين حديث: طرق مؤلف به ابن معيّه؛ | |||
# الارشاد: ۴٠ حديث در فضايل [[امام على(ع)]] از طريق [[اهل سنت]]؛<ref>نقباء البشر، ج١، ص٣٠٠.</ref> | |||
# الحبل المتين فى اربعين فضيلة لأميرالمؤمنين(ع)؛<ref>آقا بزرگ تهرانى، الذريعة، ج٢۶، ص٢۶٨.</ref> | |||
# جواهر المقال فى فضائل الآل؛<ref>آقا بزرگ تهرانى، الذريعة، ج۵، ص٣٨١.</ref> | |||
# الشهاب الثاقب فى الفضائل.<ref>آقا بزرگ تهرانى، الذريعة، ج١۴، ص٢۴٩.</ref> | |||
# تاریخ | |||
# اطباق النور فى إجلاء غياهب كتاب منصور: در فضايل [[اهل بیت|خاندان حضرت محمد(ص)]] و مثالب و معايب بنى‌العباس.{{یادداشت|در اين كتاب، نامه منصور دوانيقى، دومين [[بنی عباس|خليفه عباسى]]، به [[نفس زكيه]]، محمد بن عبدالله محض بن حسن مثلّث بن حسن مثنّى بن [[امام حسن(ع)]] بررسى و همه موارد خلاف و باطل آن نمايانده شده و بدان پاسخ گفته شده است.}} | |||
# البرناس فى مثالب بنى العباس:<ref>الذريعة، ج٢۶، ص٩۵.</ref> شرح حال خلفاى [[بنی‌عباس|بنى عباس]] و زشتى‌هاى كردار آن‌ها. | |||
# البلد الأمين فى أحوال العترة الأكرمين:<ref name=":2">الذریعة، ج٢١، ص٢١٧.</ref> شرح حال خاندان [[اهل بیت|حضرت محمد(ص)]] كه طبق نام آنان، برحسب حروف مرتب شده است. | |||
# الحدائق النضرة فى احوال العترة الخيرة:<ref name=":2" /> شرح حال [[اهل بیت|پنج تن آل‌عبا]]، به‌ويژه فضايل و تاريخ زندگانى [[امام على(ع)]]. | |||
# الدرة الغالية فى أخبار القرون الخالية:<ref>الذریعة، ج٨، ص١٠٢ و ج١۵، ص٢١١؛ مناهل الضرب، ص٢۶١</ref> نام ديگر آن، «عبر اهل السلوك فى تواريخ الامراء والملوك» است. اين كتاب، داراى فوايد گوناگون بوده و عناوين آن«فائدة، فائدة» مى‌باشد و به ترتيب سال و سده مرتب شده است. | |||
# الذريعة فى وفيات أعيان الشيعة:<ref>الذریعة، ج١٠، ص٢٩.</ref> موضوع كتاب، تاريخ درگذشت بزرگان و عالمان [[شيعه]] است. | |||
# ضياءالعين فى حديث مقتل الحسين(ع):<ref>الذریعة، ج١۵، ص١٢۵.</ref> موضوع كتاب [[مقتل]] [[امام حسین(ع)]] است. | |||
# معجم الاشراف:<ref>الذریعة، ج٢١، ص١٢٧.</ref> در اين كتاب، نام هاشميان و بزرگانى را كه در شهرهاى گوناگون زندگى مى‌كردند، به ترتيب نام شهرها شمرده است. | |||
# نفحة قرمسين:<ref>الذریعة، ج٢۴، ص٢۵٧.</ref> سفرنامه و رویدادهای سفرش به [[كرمانشاه]]، در سال ١٢٩۴ق. است كه در آن زمان، در درس اصول عبدالرحيم جليلى كرمانشاهى شركت مى‌کرد. | |||
==== انساب ==== | |||
انساب آل ابى‌طالب:<ref>الذریعة، ج٢، ص٣٧٧.</ref> اين كتاب به صورت مشجّر (درختى) بوده و نسخه‌اى از آن در كتابخانه [[سردار كابلى]] بوده است. | |||
الأساس فى أنساب الناس:<ref>الذریعة، ج۲، ص۳.</ref> كتابى پر برگ و بار كه با تحقيق سيد حسين ابوسعيده در [[نجف]] به چاپ شده است. | |||
الانساب المشجرة .<ref>الذریعة، ج۲، ص٣٨۶</ref> | |||
او بيش از ۴٠ كتاب تأليف نمود كه از جمله آنهاست:«مناهل الضَرَب فى انساب العرب، الاساس فى انساب الناس، الاقحوان فى نسب آل عدنان.<ref name=":0" /> | |||
==در نگاه دیگران== | |||
[[آقابزرگ تهرانى]] او را عالم خبیر، نسابه معروف و نویسنده پرکار معرفی کرده و او را در حفظ، ذکاوت، هوشیاری و حسن سلیقه آیتی از آیات خدا دانسته است.<ref>نقباء البشر، ج١، ص٣٠٠.</ref> [[سيد محسن امين]]، نیز از او به عنوان عالم فاضل نسّابه و مؤلف كثير التأليف، یاد کرده است.<ref>سيد محسن امين، اعيان الشيعه، ج۴، ص١۵۴.</ref> [[محمود مرعشى نجفى]]، او را تاریخ‌نگار و شگفتیِ زمان خود، در علم نسب دانسته است.<ref name=":0" /> محمدهادى امينى نیز او را در انساب، رجال، تاريخ و علوم گوناگون نشانه‌ای از نشانه‌های خدا دانسته است.<ref name=":1">محمدهادى امينى، معجم رجال الفكر والأدب فى النجف، ج١، ص١۶٢.</ref> | |||
== درگذشت == | ==درگذشت== | ||
علامه مورخ، نسّابه خاندان پيامبر اكرم (ص) ، گردآورنده مشجرات و كتاب‌هاى مبسوط، سيد جعفر حسينى اعرجى عبيدلى كاظمينى، متوفا در روستاى «ماسبذان» از توابع «پشتكوه» . او شگفتى و اعجوبه زمانش در علم نسب بود و بيش از ۴٠ كتاب تأليف نمود كه از جمله آنهاست:«مناهل الضَرَب فى انساب العرب، الاساس فى انساب الناس، الاقحوان فى نسب آل عدنان.<ref name=":0" /> | علامه مورخ، نسّابه خاندان پيامبر اكرم (ص) ، گردآورنده مشجرات و كتاب‌هاى مبسوط، سيد جعفر حسينى اعرجى عبيدلى كاظمينى، متوفا در روستاى «ماسبذان» از توابع «پشتكوه» . او شگفتى و اعجوبه زمانش در علم نسب بود و بيش از ۴٠ كتاب تأليف نمود كه از جمله آنهاست:«مناهل الضَرَب فى انساب العرب، الاساس فى انساب الناس، الاقحوان فى نسب آل عدنان.<ref name=":0" /> | ||
| خط ۴۲: | خط ۷۲: | ||
عالم متتبع و نسّابه آگاه و نويسنده محقق، كثير التأليف والتصنيف كه در انساب و رجال و تاريخ و علوم گوناگون و در حافظه و هوشيارى و ذكاوت و حسن سليقه آيتى از آيات الهى بود.<ref name=":1" /> | عالم متتبع و نسّابه آگاه و نويسنده محقق، كثير التأليف والتصنيف كه در انساب و رجال و تاريخ و علوم گوناگون و در حافظه و هوشيارى و ذكاوت و حسن سليقه آيتى از آيات الهى بود.<ref name=":1" /> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||