←نواب اربعه در کرخ
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
====نواب اربعه در کرخ==== | ====نواب اربعه در کرخ==== | ||
[[بنی‌عباس|عباسیان]]، از سال‌های آغازین سده سوم قمری، به | [[بنی‌عباس|عباسیان]]، از سال‌های آغازین سده سوم قمری، به سیاست اقامت اجباری امامان(ع) در پایتخت و نظارت بر آن‌ها روی آوردند. این سیاست شامل [[امام رضا(ع)]]، [[امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] شد. از این رو، از سال‌های پایانی امام جواد(ع)، تشکیلات وکیلان امامان(ع) گسترش یافت.<ref>جاسم حسين، تاريخ سياسى غيبت امام دوازدهم، ترجمه سيد محمد تقى آيت‌اللّهى، ص٨٩.</ref> در زمان امام حسن عسکری(ع)، وکیلان، به سازمان‌دهی پیراوانشان در واحد‌های جداگانه پرداختند. آن‌ها [[شيعه|شيعيان]] را بر مبناى گوناگون، به چهار گروه تقسيم كردند: ناحيه اول شامل كرخ، [[بغداد]]، [[مدائن]]، سواد و [[کوفه|كوفه]]؛ ناحيه دوم شامل [[بصره]] و [[اهواز]]؛ ناحيه سوم [[قم]] و [[همدان]] و ناحيه چهارم شامل [[حجاز]]، [[يمن]] و [[مصر]].<ref>جاسم حسين، تاريخ سياسى غيبت امام دوازدهم، ترجمه سيد محمد تقى آيت‌اللّهى، ص۱۳۷.</ref> | ||
سازمان وکالت در دوره [[غيبت صغرى]]، در قالب چهار نماینده از طرف امام زمان(ع)، ادامه یافت. این چهار نماینده که به سفرا یا نواب اربعه شهرت | سازمان وکالت در دوره [[غيبت صغرى]]، در قالب چهار نماینده از طرف [[امام زمان(ع)]]، ادامه یافت. نمایندگان امام زمان(ع)، در کرخ فعالیت داشته‌اند؛ این چهار نماینده که به سفرا یا نواب اربعه شهرت یافتند و برخی از فعالیت‌های آن‌ها در کرخ، عبارت است از: | ||
'''عثمان بن سعيد''' | '''عثمان بن سعيد''' | ||
ابوعمرو عثمان بن سعید عمری، | ابوعمرو عثمان بن سعید عمری، از قبيله [[بنی‌اسد بن خزیمه|بنى‌اسد]]، پس از شهادت امام حسن عسکری(ع)، از [[سامراء]] به بغداد هجرت کرده و در کرخ ساکن شد. برخی علت هجرت او را، دوری از دید مقامات دولتی و شیعه‌نشین بودن کرخ دانسته‌اند. عثمان بن سعید، به صورت یکی ار مى‌كوشيد خود را از بازرسى‌هاى رژيم عباسى دور نگه دارد؛ به دليل در بحث‌هاى كلامى، مجادله‌هاى اعتقادى و محافل سياسى كرخ حاضر نمى‌شد و خود را به صورت يكى از روغن‌فروشان بازار كرخ درمى‌آورد و وجوه شرعى را در كيسه‌هاى روغن قرار مى‌داد و براى امام عصر (عج) مى‌برد. | ||
وى تقسيمات سنتى جغرافياى استان‌هاى اسلامى را در سازمان‌دهى واحدهاى سياسى دنبال كرد. بسيارى از وكلا در مراتبى از سازمان، در كرخ و بغداد و ساير شهرهاى عراق زير نظر سفير فعاليت مى‌كردند. عثمان در كرخ با يارى سه معاون سازمان، اماميه را اداره مى‌كرد. پس از رحلت عثمان بن سعيد پيكرش در بخش غربى بغداد در مسجد درب جبله كه خيابانى منشعب از خيابان ميدان است دفن گرديد. اين مكان جزو قلمرو كرخ مى‌باشد.<ref>شيخ طوسى، الغيبة، ص٢۵٨ و ٢٢٩ و ٢٣٢. </ref> | |||
پس از وى فرزندش «ابوجعفر محمد بن عثمان» در مسئوليت سفير امام زمان، به مدت نيم قرن در كرخ مشغول انجام وظايفه بود. چون وظيفه وى بيشتر از سفير اول بود، وقتى در سمت خويش استقرار يافت، تعداد معاونان خود را از سه نفر (احمد بن اسحاق، محمد بن احمد قطان و حاجز وشّاء) به ده نفر افزايش داد كه در ميان آنان «حسين بن روح نوبختى» نيز كه بعدهاً سفير سوّم امام گرديد نيز بود. فعّال‌ترين وكيل كرخ قطان بود؛ زيرا وى واسطه مستقيم بين امام زمان و شيعيان از طريق سفير دوم بود. | |||
سفير دوم فعاليت‌هاى سرّى گسترده‌اى با وكلاى خود داشت و غالباً در محله كرخ بغداد و برخى توابع با آنان ديدار مى‌كرد. به گزارش شيخ صدوق، ابوجعفر با ابن‌متيل قمى در خرابه‌اى كه به عباسيه معروف بود و در بخش غربى دجله و كرخ قرار داشت، ديدار مى‌كرد. در آن‌جا وى نامه‌اى را كه حضرت ولى‌عصر (عج) خطاب به او نوشته بود را مى‌خواند و سپس آن را پاره مى‌كرد. ابوجعفر در ٣٠۵ هجرى درگذشت و پيكرش در خانه خودش در جاده‌اى كه از كرخ به كوفه ختم مى‌شد، دفن گرديد.<ref>همان، ص١٩٣، ١٩۵، ١٩٨ و ٢٣٨؛ رجال نجاشى، ص١٩٨؛ آقابزرگ تهرانى، نوابع الرواة، ص١٨۶. </ref> | |||
«ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى» پس از رحلت سفير دوم به عنوان سومين سفير به مقرّ | |||