←شعرها با درونمایه حج و حرمين
| خط ۶: | خط ۶: | ||
سروده‌هایی که در زبان فارسي به موضوع حج و حرمين پرداخته‌اند گستره بسيار وسيعي دارند. برخی، به طور کلی، زمينه طرح مفاهيم مربوط به حج و حرمين را در شعر فارسي، به سه دسته تقسيم کرده‌اند؛ نخست، سروده‌هایی که موضوعشان حج و حرمین است؛ دوم، سروده‌هایی که در آن از واژگان حج و حرمین، تنها در کاربردهای شاعرانه بهره برده‌اند و سوم، سوگندنامه‌ها. | سروده‌هایی که در زبان فارسي به موضوع حج و حرمين پرداخته‌اند گستره بسيار وسيعي دارند. برخی، به طور کلی، زمينه طرح مفاهيم مربوط به حج و حرمين را در شعر فارسي، به سه دسته تقسيم کرده‌اند؛ نخست، سروده‌هایی که موضوعشان حج و حرمین است؛ دوم، سروده‌هایی که در آن از واژگان حج و حرمین، تنها در کاربردهای شاعرانه بهره برده‌اند و سوم، سوگندنامه‌ها. | ||
=== شعرها با درونمایه حج و حرمين === | ===شعرها با درونمایه حج و حرمين=== | ||
در بسياري از سروده‌های فارسي، حج و حرمين، | در بسياري از سروده‌های فارسي، خودِ حج و حرمين، موضوع سخن‌سرايي شاعر است. موضوعات این دسته از سروده‌ها عبارت‌اند از: | ||
بزرگداشت حج و حرمین: | * '''بزرگداشت حج و حرمین''': | ||
برخی از شعرهای فارسی، در مدح و بزرگداشت حج يا مکه، مدينه و کعبه سروده شده است. شعرهايي که به بزرگداشت حرمين پرداخته‌اند، نمونه‌هاي فراواني در شعر فارسي دارند. یکی از مهم‌ترين نمونه‌هاي آن، قصیده‌های بسیاری در ديوان افضل‌الدين بديل خاقاني است.<ref>. ديوان خاقاني، ص88، 95-215، 368</ref> خاقاني خود دو بار به حج رفت و گفته شده که در يکي از اين سفرها يکي از قصايدش در مدح کعبه با مطلع | |||
شعرهايي که به بزرگداشت حرمين | |||
صبح حمايل فلکت آهيخت خنجرش | صبح حمايل فلکت آهيخت خنجرش | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۴: | ||
از جمله مواردي که ارادت شاعران فارسي گوي به حج و حرمين را نشان مي‌دهد سوگند نامه‌هايي است که شاعران درآن به اماکن مقدس حرمين و حج سوگند خورده‌اند.<ref>. حج در آيينه شعر فارسي، ص36-38</ref> | از جمله مواردي که ارادت شاعران فارسي گوي به حج و حرمين را نشان مي‌دهد سوگند نامه‌هايي است که شاعران درآن به اماکن مقدس حرمين و حج سوگند خورده‌اند.<ref>. حج در آيينه شعر فارسي، ص36-38</ref> | ||
== در نثر فارسی == | ==در نثر فارسی== | ||
در پهنه نثر فارسي نيز منابعي که به نحوي مربوط به حج باشد کم نيستند. افزون بر منابعي از نثر فارسي که به آداب و اخلاق اسلامي پرداخته و بخشي از اثر خويش را به موضوع حج اختصاص داده‌اند، ادبيات منثور عرفاني نيز، گاه بخشي را به حج و آداب آن پرداخته اند. شرح سفر عارفان و صوفيان که همراه است با شرح وقايعي که بر آنان گذشته و يا تعداد زياد سفرهاي آنان به حج نيز بخش ديگري از ادبيات عرفاني مربوط به حج را شامل مي‌شود. <ref>. نک: حج در ادب فارسي، ص 431-379</ref> | در پهنه نثر فارسي نيز منابعي که به نحوي مربوط به حج باشد کم نيستند. افزون بر منابعي از نثر فارسي که به آداب و اخلاق اسلامي پرداخته و بخشي از اثر خويش را به موضوع حج اختصاص داده‌اند، ادبيات منثور عرفاني نيز، گاه بخشي را به حج و آداب آن پرداخته اند. شرح سفر عارفان و صوفيان که همراه است با شرح وقايعي که بر آنان گذشته و يا تعداد زياد سفرهاي آنان به حج نيز بخش ديگري از ادبيات عرفاني مربوط به حج را شامل مي‌شود. <ref>. نک: حج در ادب فارسي، ص 431-379</ref> | ||