←ياد معاد: اصلاح نویسه‌های عربی
(←ياد معاد: اصلاح نویسه‌های عربی) |
|||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
در رواياتي، آشنايي گسترده و ژرف‌تر مردم با معارف و رساندن پيام‌هاي رهبران الهي به ديگر نقاط، از حکمت‌هاي حج شمرده شده است.<ref>. عيون اخبار الرضا، ج2، ص126؛ نور الثقلين، ج2، ص283. </ref> در دوران حاکمان جور، مؤمنان در فرصت حج، با [[امامان(ع)]] ديدار کرده و معارف آنها را فرا مي‌گرفتند.<ref>. مسائل علي بن جعفر، ص270؛ قرب الاسناد، ص240؛ شرح الاخبار، ج3، ص292. </ref> پاره‌اي روايات شيعي که حج کامل را به ديدار با امام(ع) و اعلام وفاداري به وي منوط کرده‌اند،<ref>. الکافي، ج4، ص549؛ من لايحضره الفقيه، ج2، ص578. </ref> به پيوند بيشتر حج‌گزار با امام(ع) اشاره دارد.<ref>. جرعه‌اي از صهباي حج، ص158. </ref> برخي روايات دیگر نیز، نگاه به کعبه را آن گاه که با شناخت به ولايت امامان(ع) همراه شود مايه آمرزش گناهان دانسته‌اند.<ref>. الکافي، ج4، ص241؛ من لايحضره الفقيه، ج2، ص204.</ref> | در رواياتي، آشنايي گسترده و ژرف‌تر مردم با معارف و رساندن پيام‌هاي رهبران الهي به ديگر نقاط، از حکمت‌هاي حج شمرده شده است.<ref>. عيون اخبار الرضا، ج2، ص126؛ نور الثقلين، ج2، ص283. </ref> در دوران حاکمان جور، مؤمنان در فرصت حج، با [[امامان(ع)]] ديدار کرده و معارف آنها را فرا مي‌گرفتند.<ref>. مسائل علي بن جعفر، ص270؛ قرب الاسناد، ص240؛ شرح الاخبار، ج3، ص292. </ref> پاره‌اي روايات شيعي که حج کامل را به ديدار با امام(ع) و اعلام وفاداري به وي منوط کرده‌اند،<ref>. الکافي، ج4، ص549؛ من لايحضره الفقيه، ج2، ص578. </ref> به پيوند بيشتر حج‌گزار با امام(ع) اشاره دارد.<ref>. جرعه‌اي از صهباي حج، ص158. </ref> برخي روايات دیگر نیز، نگاه به کعبه را آن گاه که با شناخت به ولايت امامان(ع) همراه شود مايه آمرزش گناهان دانسته‌اند.<ref>. الکافي، ج4، ص241؛ من لايحضره الفقيه، ج2، ص204.</ref> | ||
=== | ===یاد معاد=== | ||
برخی عالمان مسلمان، حج را از آن رو که مردم با وجود گوناگونی زبان و رنگ، به ندایی واحد پاسخ می‌گویند، تجسم معاد دانسته‌اند<ref>جرعه‌ای از صهبای حج، ص53.</ref> و بر پایه روایاتی،<ref>مصباح الشریعه، ص94ـ95.</ref> هر یک از مقدمات، اعمال و صحنه‌های حج را یادآور برخی مقدمات و احوال آخرت شمرده‌اند.<ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص486.</ref> نمونه‌هایی از آن عبارتند از: | |||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* فراهم آوردن زادِ سفر، | * فراهم آوردن زادِ سفر، یادآور توشه برداشتن برای قیامت؛<ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص487؛ رسائل الشهید، ج1، ص396؛ جامع السعادات، ج3، ص310.</ref> | ||
* برگرفتن از مواد فاسد | * برگرفتن از مواد فاسد نشدنی هنگام تهیه توشه راه، نماد اخلاص در عبادت به مانند توشه‌ای ماندگار؛<ref>کشف الاسرار، ج2، ص225.</ref> | ||
* وداع با | * وداع با خویشان و دوستان، حلالیت‌خواهی از آنان و پرداختن بدهی‌ها، یادآور حال احتضار، ترک نزدیکان و وصیت کردن،<ref>کشف الاسرار، ج2، ص225.</ref> تنهایی قبر<ref>کشف الاسرار، ج2، ص226؛ رسائل الشیهد، ج1، ص397؛ جامع السعادات، ج3، ص312.</ref> و گریختن انسان از برادر و پدر خویش بر اثر از بین رفتن نسبت‌ها؛<ref>سوره بقره(2)، آیه 166؛ سوره عبس(80)، آیه 34.</ref><ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص488؛ جامع السعادات، ج3، ص312.</ref> | ||
* نشستن بر مرکب، | * نشستن بر مرکب، یادآور تابوت و مرکب سفر آخرت؛<ref>کشف الاسرار، ج2، ص226؛ احیاء علوم الدین، ج3، ص487.</ref> | ||
* گذراندن | * گذراندن سختی‌های راه با راهنمایان، نماد توجه به برزخ و لزوم بهره‌گیری از علم و عمل صالح؛<ref>نک: جامع السعادات، ج3، ص311-312. </ref> | ||
* توجه به عوامل هراس‌زا و بازدارنده از | * توجه به عوامل هراس‌زا و بازدارنده از مسیر، یادآور هولناکی برزخ<ref>رسائل الشیهد، ج1، ص397. </ref> و نیز فرشتگان بازخواست کننده؛{{یادداشت|نکیر و منکر.}}<ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص488؛ جامع السعادات، ج3، ص312.</ref> | ||
* | * پیمودن بیابان برای رسیدن به [[میقات]]، یادآور لحظه خروج از دنیا و انتظار دیدار پروردگار در روز قیامت،<ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص488-489؛ جامع السعادات، ج3، ص311-312؛ کشف الاسرار، ج2، ص226. </ref> | ||
* مشاهده حرکت | * مشاهده حرکت کاروانیان در پی هدایتگران کاروان، یادآور قیامت که هر امتی با امام خود خوانده می‌شود؛<ref>سوره اسراء(17)، آیه 71.</ref><ref>احیاء علوم الدین، ج3، ص488؛ جامع السعادات، ج3، ص312 </ref> | ||
* حضور در | * حضور در سرزمینی ناآشنا، یادآور روز دگرگونی آسمان‌ها و زمین؛<ref>آیه ابراهیم(14)، آیه 48.</ref><ref>جامع السعادات، ج3، ص312.</ref> | ||
* غسل احرام، نماد غسل | * غسل احرام، نماد غسل میت؛<ref>جامع احادیث الشیعه، ج11، ص17.</ref> | ||
* | * لباس احرام، نماد پوشاندن کفن؛<ref>صهبای حج، 89-90.</ref> | ||
* | * پوشیدن لباس احرام، یادآور کفن پوشاندن به تن؛<ref>رسائل الشهید، ج1، ص397؛ جامع السعادات، ج3، ص312.</ref> | ||
* وقوف در | * کوچ‌های جمعی به سوی مواقف و مشاعر، یادآور برانگیخته شدن دسته‌جمعی مردم در قیامت؛<ref>سوره قمر(54)، آیه 7.</ref><ref>نک: صهبای حج، ص88-91.</ref> | ||
* وقوف در موقف‌های گوناگون، یادآور مواقف قیامت<ref>رسائل الشهید، ج1، ص83؛ جامع السعادات، ج3، ص3.</ref> و لبیک گفتن، نماد پاسخ گفتن به ندای خداوند و دعوت مأموران قیامت.<ref>جامع السعادات، ج3، ص312</ref> | |||
* {{پایان}} | * {{پایان}} | ||
اموری مانند سفر و خروج از شهر و دیار خود، دوری از خانواده و وابستگی‌های دنیایی، لباس احرام، موقف‌های مختلف حج<ref>رسائل الشهید، ج1، ص396-397.</ref>، پیراسته شدن از زیورها و مفاخر دنیوی، پوشیدن جامه احرام که همچون کفن سفید است، ابراز فروتنی در برابر خدا با سنت‌ها و آدابی همچون پیاده حج‌گزاردن،<ref>صهبای حج، 89-90. </ref> گرد آمدن حج‌گزاران در میقات‌ها و مواقف، باز ایستادن گنه‌کاران از ارتکاب گناه و پشیمانی نسبت به کارهای گذشته خود و اعتراف مردم به گناهان خویش که در پاره‌ای ادعیه مربوط به حج بر آن تأکید شده است،<ref>الکافی، ج4، ص409؛ المهذب، ج1، ص236.</ref> امنیت مردم، وحوش و پرندگان و بویژه در امان بودن حج‌گزاران از تجاوز و جدال و هر آنچه موجب آزار مُحرِم می‌شود<ref>المجموع، ج7، ص441. </ref> همگی می‌تواند نمودی از مرحله‌ای از مرگ و قیامت باشد. در برخی روایات نیز از حج و عمره به بازار آخرت تعبیر شده<ref>الکافی، ج4، ص255.</ref> که شاید به سبب به یادآوردن قیامت و نیز پاداش‌های اخروی آن باشد.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۷۶.</ref> | |||
==اسرار اخلاقی== | ==اسرار اخلاقی== | ||