←پیشینه
(←پیشینه) |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
واژه بهداشت، معادل ترکیب عربیِ «حِفْظُ الصِّحَّة»، به معنای نگه داشتن تندرستی و سلامت است. این واژه، بر مجموعه علم و تدابیر و اعمالی دلالت دارد که برای جلوگیری از ایجاد و همه‌گیری بیماری به کار گرفته می‌شود.<ref>لغتنامه دهخدا، ج3، مدخل بهداشت.</ref> واژه بهداشت، به عنوان برابرِ پارسی «hygiene» پذیرفته شده است.<ref>[https://wiki.apll.ir/word/index.php/Hygiene واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی]، دفتر هشتم.</ref> | واژه بهداشت، معادل ترکیب عربیِ «حِفْظُ الصِّحَّة»، به معنای نگه داشتن تندرستی و سلامت است. این واژه، بر مجموعه علم و تدابیر و اعمالی دلالت دارد که برای جلوگیری از ایجاد و همه‌گیری بیماری به کار گرفته می‌شود.<ref>لغتنامه دهخدا، ج3، مدخل بهداشت.</ref> واژه بهداشت، به عنوان برابرِ پارسی «hygiene» پذیرفته شده است.<ref>[https://wiki.apll.ir/word/index.php/Hygiene واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی]، دفتر هشتم.</ref> | ||
== اهمیت == | |||
در طول تاریخ به دلیل شرایط دشوار سفر حج، بهداشت و سلامت حاجیان از جمله مسائل مهم و مورد توجه بوده است. راه طولانی و خطرناک، گرمای هوا در [[حجاز]] و تجمع شمار زیادی از مردم در یک جا، سفر [[حج]] را از نظر بهداشتی، به‌ویژه در گذشته‌ها که علم پزشکی و خدمات بهداشتی پیشرفت امروزی را نداشت، سفر را ناایمن می‌کرد.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۴۲۲.</ref> | |||
توجه ویژه به مسئله بهداشت حج، در سده نوزدهم میلادی و در پی شیوع بیماری وبا در جهان، شدت بیشتری یافت. با این حال، در گذشته نیز توجه به مسائل بهداشتی حج، نزد مسلمانان مغفول نبوده است.<ref name=":0" /> | |||
توجه ویژه به مسئله بهداشت حج، در سده نوزدهم میلادی و در پی شیوع بیماری وبا در جهان، شدت بیشتری یافت. با این حال، در گذشته نیز توجه به مسائل بهداشتی حج، نزد مسلمانان مغفول نبوده است. | |||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
==در روایات== | ==در روایات== | ||
سفارش‌های اسلامی درباره بهداشت حج، زیرمجموعه توصیه‌هایی قرار می‌گیرند که در متون اسلامی درباره بهداشت فردی و محیطی و نیز بهداشت سفر وجود دارد؛ مانند تطهیر بدن و لباس از آلودگی، مستحب بودن شست و شوی بدن پیش از سفر و همراه داشتن دارو و غذای پاکیزه.<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص 185؛ ندوة الحج الکبری، سلامة الحج، ص 347، 196، 209.</ref> برخی از پژوهشگران، بر اهداف بهداشتی برخی از مناسک حج، مانند غسل مستحب در هنگام [[احرام]] یا [[حلق]] و تقصیر، در کنار دیگر معانی رمزآمیز آن تصریح کرده‌اند.<ref>حج برنامه تکامل، ص 201.</ref> آنچه بخصوص در میان نویسندگان معاصر مورد تأکید است، کارکرد مثبت [[زیارت کعبه|زیارت خانه خدا]] و مراسم حج بر حفظ بهداشت روانی افراد است. این نویسندگان با تأکید بر نقش عبادت و راز و نیاز با خداوند در آرامش روانی، کارکرد حج و [[زیارت]] را که یکی از برنامه‌های اصلی عبادی در میان مسلمانان است، از این منظر مورد مطالعه قرار داده‌اند.<ref>مطالعات اسلام و روانشناسی، شماره 3، ص 47، «اثر بخشی مناسک حج بر سلامت روانی حجاج»؛ کتاب خلاصه مقالات همایش بین‌المللی پزشکی حج، ص32.</ref> | سفارش‌های اسلامی درباره بهداشت حج، زیرمجموعه توصیه‌هایی قرار می‌گیرند که در متون اسلامی درباره بهداشت فردی و محیطی و نیز بهداشت سفر وجود دارد؛ مانند تطهیر بدن و لباس از آلودگی، مستحب بودن شست و شوی بدن پیش از سفر و همراه داشتن دارو و غذای پاکیزه.<ref name=":0">من لایحضره الفقیه، ج2، ص 185؛ ندوة الحج الکبری، سلامة الحج، ص 347، 196، 209.</ref> برخی از پژوهشگران، بر اهداف بهداشتی برخی از مناسک حج، مانند غسل مستحب در هنگام [[احرام]] یا [[حلق]] و تقصیر، در کنار دیگر معانی رمزآمیز آن تصریح کرده‌اند.<ref>حج برنامه تکامل، ص 201.</ref> آنچه بخصوص در میان نویسندگان معاصر مورد تأکید است، کارکرد مثبت [[زیارت کعبه|زیارت خانه خدا]] و مراسم حج بر حفظ بهداشت روانی افراد است. این نویسندگان با تأکید بر نقش عبادت و راز و نیاز با خداوند در آرامش روانی، کارکرد حج و [[زیارت]] را که یکی از برنامه‌های اصلی عبادی در میان مسلمانان است، از این منظر مورد مطالعه قرار داده‌اند.<ref>مطالعات اسلام و روانشناسی، شماره 3، ص 47، «اثر بخشی مناسک حج بر سلامت روانی حجاج»؛ کتاب خلاصه مقالات همایش بین‌المللی پزشکی حج، ص32.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||