بهداشت حج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۶۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۰
خط ۴۱: خط ۴۱:


===در حرمین===
===در حرمین===
با پیشرفت دانش پزشکی در سده نوزدهم و بیستم میلادی و ایجاد سازمان‌هایی در کشورهای مختلف که وظیفه حفظ بهداشت عمومی را برعهده داشتند، شرایط بهداشتی حج و حاجیان نیز تغییرات اساسی به خود دید. در کشور عربستان سعودی در سال ۱۹۲۶م. / ۱۳۴۴ق. مدیریة الصحة العامة و الاسعاف (مدیریت بهداشت عمومی و فوریت‌های پزشکی) به فرمان ملک عبدالعزیز سعودی شروع به کار کرد که افزون بر مسائل بهداشتی کشور عربستان سعودی وظیفه نظارت بر امور مربوط به سلامتی حاجیان را بر عهده داشت.<ref>المملکه السعودیه فی مائه عام، ج10، ص 644 «تطور الخدمات الصحیه فی المملکه العربیه السعودیه خلال مائه عام».</ref> در سال ۱۳۷۰ق. این سازمان به وزارت بهداشت تبدیل شد.<ref>المملکه السعودیه فی مائه عام، ج10، ص 646 «تطور الخدمات الصحیه فی المملکه العربیه السعودیه خلال مائه عام».</ref>
با پیشرفت دانش پزشکی در سده نوزدهم و بیستم میلادی و ایجاد سازمان‌هایی مربوط به بهداشت عمومی در کشورهای گوناگون، شرایط بهداشتی حج و حاجیان نیز بهبود یافت. در عربستان، در سال ۱۹۲۶م. (۱۳۴۴ق) به فرمان ملک عبدالعزیز [[آل سعود|سعودی]]، «مدیریت بهداشت عمومی و فوریت‌های پزشکی»{{یادداشت|مدیریة الصحة العامة و الاسعاف.}} آغاز به کار کرد که افزون بر مسائل بهداشتی عربستان، نظارت بر امور مربوط به سلامتی حاجیان را بر عهده داشت.<ref>المملکه السعودیه فی مائه عام، ج10، ص 644 «تطور الخدمات الصحیه فی المملکه العربیه السعودیه خلال مائه عام».</ref> در سال ۱۳۷۰ق. این سازمان به وزارت بهداشت تبدیل شد.<ref>المملکه السعودیه فی مائه عام، ج10، ص 646 «تطور الخدمات الصحیه فی المملکه العربیه السعودیه خلال مائه عام».</ref>


تغییر شکل سنتی انجام مناسک قربانی از عوامل مهم در کاهش مشکلات بهداشتی در موسم حج است. تأسیس کشتارگاه‌های صنعتی و مکانیزه از سال ۱۳۷۲ش. از سوی بانک توسعه اسلامی کمک قابل توجهی به بهبود شرایط بهداشتی حج کرده است.<ref>با کاروان صفا در سال 82، ص 409، ج26، ص 272.</ref> قربانی در این کشتارگاه‌های سرپوشیده به صورت بهداشتی انجام می‌شود و از هدر رفت گوشت قربانی‌ها نیز جلوگیری می‌شود.
از سال ۱۳۷۲ش. توسط بانک توسعه اسلامی، برای انجام مناسک [[قربانی]] کشتارگاه‌های صنعتی و مکانیزه راه‌اندازی شده است. به گفته برخی، این اقدام به بهبود شرایط بهداشتی حج کمک زیادی کرده است.<ref>با کاروان صفا در سال 82، ص 409، ج26، ص 272.</ref>  


===در حاجیان ایرانی===
===در حاجیان ایرانی===
امروزه در کشور ایران، معاونت پزشکی حج در سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران متولی امور بهداشتی حاجیان است. همه ساله تعداد زیادی از پزشکان به عنوان پزشک کاروان‌ها به حج اعزام می‌شوند و معمولاً هر کاروانی پزشک مخصوص خود را دارد. افزون بر آن مراکز پزشکی مجهزی در شهرهای مکه و مدینه برای رسیدگی به زائران ایرانی تأسیس شده است که در سفرهای حج و عمره به حاجیان ایرانی خدمت رسانی می‌کنند. این معاونت علاوه بر جذب و سازمان‌دهی پزشکان و اجرای خدمات بهداشتی و پزشکی در طول سفر برای حاجیان، به پژوهش در امور پزشکی حج پرداخته و با استفاده از نتایج این پژوهش‌ها به اصلاح وضعیت بهداشتی زائران یاری می‌رساند.
در ایران از سال ۱۳۳۳، صدور روادید حج منوط به کسب مجوز رسمی از پزشکان و نیز دریافت واکسن بوده است.<ref name=":3">روزنامه رسمی کشور، مصوبه هیئت وزیران مورخه 28/1/1333.</ref> امروزه در ایران، معاونت پزشکی حج در سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران متولی امور بهداشتی حاجیان است. معمولاً برای هر کاروان، یک پزشک ویژه فرستاده می‌شود. مراکز پزشکی مجهزی نیز در مکه و مدینه برای رسیدگی به زائران ایرانی تأسیس شده است. این معاونت به پژوهش در امور پزشکی حج نیز پرداخته و به اصلاح وضعیت بهداشتی زائران کمک می‌کند.


در ایران معاینات اولیه، تلقین واکسن و آموزش‌های بهداشتی به زائران از جمله اقداماتی است که پیش از سفر صورت می‌گیرد. در حال حاضر تزریق واکسن مننژیت برای کلیه زائران اجباری است و تزریق واکسن‌های دیگر مانند آنفلوانزا، باتوجه به شرایط زائران و با نظر پزشک کاروان صورت می‌گیرد.<ref>راهنمای سلامت زائران، ص 7-8.</ref> تجهیز هتل‌ها و رسیدگی به وضعیت بهداشتی آن‌ها،<ref>کتاب خلاصه مقالات نخستین همایش بین‌المللی پزشکی حج و زیارت، ص 95.</ref> تأمین محل اسکان مناسب از اقداماتی سازمان حج جمهوری اسلامی ایران در جهت رفاه حاجیان و حفظ بهداشت و سلامت آنان است. از سال ۱۳۸۱ش. غذای حاجیان ایرانی به صورت متمرکز تهیه می‌شود که تأثیر عمده ای در بهداشت حاجیان ایرانی دارد. در این روش غذا در آشپزخانه‌های بزرگ مرکزی به شکل بهداشتی تهیه شده و بین زائران ایرانی در اقامت گاه‌های مختلف شهرهای مکه و مدینه توزیع می‌شود.<ref>با کاروان صفا در سال 82، ص 242-243؛ حج 29، ص370؛ کتاب خلاصه مقالات نخستین همایش بین‌المللی پزشکی حج و زیارت، ص 68.</ref>
معاینات اولیه، تلقین واکسن و آموزش‌های بهداشتی، پیش از سفر انجام می‌شود. تزریق واکسن مننژیت، برای همه زائران اجباری است و دیگر واکسن‌ها با نظر پزشک کاروان تزریق می‌شود.<ref>راهنمای سلامت زائران، ص 7-8.</ref> [[اسکان در حج]]، که بخشی از آن رسیدگی به وضعیت بهداشتی هتل‌ها است،<ref>کتاب خلاصه مقالات نخستین همایش بین‌المللی پزشکی حج و زیارت، ص 95.</ref> از اقدامات [[سازمان حج]] جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۸۱ش. غذای حاجیان ایرانی به صورت متمرکز تهیه می‌شود که تأثیر زیادی در بهداشت حاجیان ایرانی دارد. در این روش، غذا در آشپزخانه‌های بزرگ مرکزی به شکل بهداشتی تهیه شده و بین زائران ایرانی در اقامت‌گاه‌های مکه و مدینه توزیع می‌شود.<ref>با کاروان صفا در سال 82، ص 242-243؛ حج 29، ص370؛ کتاب خلاصه مقالات نخستین همایش بین‌المللی پزشکی حج و زیارت، ص 68.</ref>


===در حاجیان دیگر کشورها===
===در حاجیان دیگر کشورها===
در بسیاری از کشورهای اسلامی نیز توجه به امور بهداشت حاجیان مورد توجه دولت‌ها قرار گرفت و تشکیلات مشخصی برای رسیدگی به امور بهداشت حاجیان ایجاد شد. با نظارت بیشتر دولت‌ها بر سفرهای خارجی اتباع خود از جمله سفر حج، بررسی مسائل بهداشتی نیز از جمله موارد بررسی دولت‌ها برای اجازه سفر حاجیان قرار گرفت. در ایران نیز از ۱۳۳۳ صدور روادید حج منوط به کسب مجوز رسمی از پزشکان و نیز دریافت واکسن بوده است.<ref>روزنامه رسمی کشور، مصوبه هیئت وزیران مورخه 28/1/1333.</ref>
با پیشرفت دانش پزشکی، در بسیاری از کشورهای اسلامی تشکیلات مشخصی برای رسیدگی به امور بهداشت حاجیان ایجاد شد و بررسی مسائل بهداشتی از جمله موارد بررسی دولت‌ها برای اجازه سفر حاجیان قرار گرفت.<ref name=":3" />


==مشکلات بهداشتی در روزگار معاصر==
==مشکلات بهداشتی در روزگار معاصر==
۱۵٬۶۱۴

ویرایش