بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۴: | خط ۴: | ||
==جایگاه در روایات== | ==جایگاه در روایات== | ||
حج گزاردن پیامبران در | حج گزاردن پیامبران در روایاتِ پرشماری مطرح شده است؛ در برخی کتابهای جامع روایی، بابی با عنوان «حج الانبیاء» این روایات را گرد آورده است.<ref>الکافی، ج4، ص212؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص229؛ بحار الانوار، ج96، ص28.</ref> شماری از این روایات<ref>تفسیر عیاشی، ج 1، ص60، 186.</ref> در ذیل آیهای آمده که [[کعبه]] را نخستین خانه در روی زمین معرفی کرده{{یادداشت|{{آیه|إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکهَ}} | ||
يقيناً نخستين خانهاى كه براى [نيايش و عبادت] مردم نهاده شد، همان است كه در [[مكه]] است،}}<ref>آل عمران(۳)، آیه 96.</ref> و ذیل آیهای که کعبه را {{آیه|الْبَيْتِ الْعَتِيقِ | يقيناً نخستين خانهاى كه براى [نيايش و عبادت] مردم نهاده شد، همان است كه در [[مكه]] است،}}<ref>آل عمران(۳)، آیه 96.</ref> و شماری دیگر، ذیل آیهای که کعبه را {{آیه|الْبَيْتِ الْعَتِيقِ | ||
}}{{یادداشت|خانه کهن.}}<ref>سوره حج (۲۲)، آیه ۳۴؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۳۶.</ref> دانسته است.<ref>علل الشرائع، ج2، ص399؛ الخلاف، ج6، ص58.</ref> همچنین برخی روایات در ذیل آیه {{آیه|وَلِکلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنَا مَنسَکا | }}{{یادداشت|خانه کهن.}}<ref>سوره حج (۲۲)، آیه ۳۴؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۳۶.</ref> دانسته است.<ref>علل الشرائع، ج2، ص399؛ الخلاف، ج6، ص58.</ref> همچنین برخی روایات در ذیل آیه {{آیه|وَلِکلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنَا مَنسَکا | ||
}}{{یادداشت|{{آیه|إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکهَ}} | }}،{{یادداشت|{{آیه|إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکهَ}} | ||
يقيناً نخستين خانهاى كه براى [نيايش و عبادت] مردم نهاده شد، همان است كه در [[مكه]] است،}} [[مناسک حج]] را یکی از مناسک واجب برای همه امتها شمردهاند.<ref>مجمع البیان، ج 7، ص134؛ تفسیر قرطبی، ج12، ص58.</ref> | يقيناً نخستين خانهاى كه براى [نيايش و عبادت] مردم نهاده شد، همان است كه در [[مكه]] است،}} [[مناسک حج]] را یکی از مناسک واجب برای همه امتها شمردهاند.<ref>مجمع البیان، ج 7، ص134؛ تفسیر قرطبی، ج12، ص58.</ref> | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
===حضرت آدم و شیث=== | ===حضرت آدم و شیث=== | ||
پس از اینکه [[حضرت آدم(ع)]] به زمین انتقال یافت، به فرمان خداوند مأمور ساختن [[کعبه]] و برگزاری مراسم [[حج إفراد|حج]] گردید.<ref>اخبار مکه، ج1، ص34-36؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص332.</ref> درباره حج حضرت آدم(ع) روایت شده که پس از خروج از بهشت، بر کوه [[صفا و مروه|صفا]] فرود آمد، سپس [[جبرئیل]] [[مناسک حج]] را به او آموخت و آدم همه اعمال حج از جمله طواف، [[رمی جمره|رمی جمرات]]، [[قربانی]]، [[حلق]]، [[سعی]] و [[طواف نساء]] را بجا آورد.<ref>الکافی، ج4، ص190-191؛ علل الشرائع، ج2، ص400.</ref> برخی روایات، از ۷۰۰ حج و ۳۰۰ عمره | پس از اینکه [[حضرت آدم(ع)]] به زمین انتقال یافت، به فرمان خداوند مأمور ساختن [[کعبه]] و برگزاری مراسم [[حج إفراد|حج]] گردید.<ref>اخبار مکه، ج1، ص34-36؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص332.</ref> درباره حج حضرت آدم(ع) روایت شده که پس از خروج از بهشت، بر کوه [[صفا و مروه|صفا]] فرود آمد، سپس [[جبرئیل]]، [[مناسک حج]] را به او آموخت و آدم همه اعمال حج از جمله طواف، [[رمی جمره|رمی جمرات]]، [[قربانی]]، [[حلق]]، [[سعی]] و [[طواف نساء]] را بجا آورد.<ref>الکافی، ج4، ص190-191؛ علل الشرائع، ج2، ص400.</ref> برخی روایات، از ۷۰۰ حج و ۳۰۰ عمره آدم با پای پیاده گزارش کردهاند.<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص229.</ref> پس از آدم(ع)، [[حضرت شیث(ع)]] فرزند او، کعبه را بازسازی و حج [[عمره]] بجای آورد.<ref>تاریخ الطبری، ج1، ص162؛ عمده القاری، ج15، ص217؛ بحار الانوار، ج11، ص261.</ref> مراسم حجگزاری پس از آدم در میان فرزندانش ادامه یافت<ref>تاریخ الطبری، ج1، ص162؛ عمده القاری، ج15، ص217؛ بحار الانوار، ج11، ص261.</ref> و پیامبران پس از وی به برگزار نمودن حج اهتمام ویژهای داشتند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص51، 68 – 69، 72-74؛ تفسیر قرطبی، ج2، ص130؛ سبل الهدی، ج1، ص210.</ref> | ||
===حضرت نوح=== | ===حضرت نوح=== | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
===حضرت ابراهیم و اسماعیل=== | ===حضرت ابراهیم و اسماعیل=== | ||
بر پایه برخی گزارشها در طوفان حضرت نوح(ع) کعبه ناپدید شد. پیامبران بدون آنکه مکان دقیق کعبه را بدانند حج بجا میآوردند<ref>اخبار مکه، ج 1، ص38؛ التبیان، ج1، ص463؛ مجمع الزوائد، ج3، ص288.</ref> تا زمانی که [[حضرت ابراهیم(ع)]] مأمور به بازسازی کعبه و احیای آئین حج شد.<ref>سوره حج(۲۲)، آیه ۲۶؛ سوره بقره(۲)، آیه ۱۲۷ -۱۲۸.</ref> پس از پایان بازسازی | بر پایه برخی گزارشها در طوفان حضرت نوح(ع) کعبه ناپدید شد. پیامبران بدون آنکه مکان دقیق کعبه را بدانند حج بجا میآوردند<ref>اخبار مکه، ج 1، ص38؛ التبیان، ج1، ص463؛ مجمع الزوائد، ج3، ص288.</ref> تا زمانی که [[حضرت ابراهیم(ع)]] مأمور به بازسازی کعبه و احیای آئین حج شد.<ref>سوره حج(۲۲)، آیه ۲۶؛ سوره بقره(۲)، آیه ۱۲۷ -۱۲۸.</ref> پس از پایان بازسازی کعبه، وی از خدا خواست که [[مناسک حج]] را به او نشان دهد.{{یادداشت|{{آیه|وَأَرِنَا مَنَاسِکنَا}} | ||
و راه و رسم عبادتمان را به ما نشان ده!}}<ref>سوره بقره(۲)، آیه ۱۲۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۲۰.</ref> | و راه و رسم عبادتمان را به ما نشان ده!}}<ref>سوره بقره(۲)، آیه ۱۲۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۲۰.</ref> جبرئیل نزد وی آمد و مناسک حج را یک به یک به او آموخت<ref>الکافی، ج4، ص205؛ سنن الکبری، ج5، ص145.</ref> و پس از فرمان فراخوانی انسانها به انجام حج،<ref>سوره حج(۲۲)، آیه ۲۷.</ref> ابراهیم(ع) بر مکان بلندی{{یادداشت|بر [[کوه ابوقُبیس]]، یا سنگی که بعد به [[مقام ابراهیم]] معروف شد.}} ایستاد و با صدای بلند مردم را به حج فراخواند<ref>مجمع البیان، ج7، ص128- 129؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج8، ص2487.</ref> و خود و پسرش [[حضرت اسماعیل(ع)]] و گروهی از [[جرهم|جرهمیان]] حج بجای آوردند.<ref>اخبار مکه، ج 1، ص66- 72؛ تاریخ الطبری، ج1، ص260-262؛ وسائل الشیعه، ج11، ص8.</ref> پس از آن، حج به عنوان سنتی مقدس با اعمالی مخصوص از سوی دیگر پیامبران و پیروان آنها ادامه یافت.<ref>اخبار مکه، ج1، ص68؛ در راهبر پائی حج ابراهیمی، ص200.</ref> | ||
===حضرت موسی=== | ===حضرت موسی=== | ||
پس از حضرت ابراهیم و اسماعیل(ع) دیگر پیامبران حج بجای آوردند چنانکه در روایتی نقل شده که [[حضرت موسی(ع)]] همراه با ۷۰ تن از پیامبران برای انجام حج بر شتری سرخموی پس از گذشتن از منطقه «صفاح الروحا» [[تلبیه|لبیکگویان]] با ذکر «لَبَّيْكَ يَا كَرِيمُ لَبَّيْك» [[احرام]] بست.<ref>الکافی، ج4، ص213-214؛ تفسیر عیاشی، ج1، ص186؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص234- 235.</ref> در | پس از حضرت ابراهیم و اسماعیل(ع)، دیگر پیامبران حج بجای آوردند چنانکه در روایتی نقل شده که [[حضرت موسی(ع)]] همراه با ۷۰ تن از پیامبران برای انجام حج بر شتری سرخموی پس از گذشتن از منطقه «صفاح الروحا» [[تلبیه|لبیکگویان]] با ذکر «لَبَّيْكَ يَا كَرِيمُ لَبَّيْك» [[احرام]] بست.<ref>الکافی، ج4، ص213-214؛ تفسیر عیاشی، ج1، ص186؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص234- 235.</ref> در روایتی، [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] از [[حضرت محمد(ص)]] نقل کرده است که ۷۰ پیامبر از جمله موسی(ع) به [[منا]] آمده و در [[مسجد خیف]] نمازگزاردند.<ref>المعجم الکبیر، ج11، ص358؛ مجمع الزوائد، ج3، ص221؛ کنز العمال، ج12، ص228.</ref> | ||
===دیگر پیامبران=== | ===دیگر پیامبران=== | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
===حضرت محمد(ص)=== | ===حضرت محمد(ص)=== | ||
با ظهور [[اسلام]] که آئین حج به عنوان یکی از واجبات دینی مسلمانان تشریع | با ظهور [[اسلام]] که آئین حج به عنوان یکی از واجبات دینی مسلمانان تشریع شد، [[حضرت محمد(ص)]] آئین حجگزاری را بجا آورد. برپایه برخی روایات، حضرت محمد(ص) ۲۰ حج و سه [[عمره]] مفرده که همه آنها در ماه [[ذی قعده]] واقع شد برگزار نمود.<ref>الکافی، ج4، ص251-252؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص238؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص443.</ref> تنها حج وی پس از هجرت، در سال دهم هجری به همراهی صد هزار تن از مسلمانان انجام شد و بنام [[حجة الوداع]] مشهور گردید.<ref>المجموع، ج7، ص104؛ الغدیر، ج1، ص266.</ref> | ||
برپایه برخی روایات، حضرت محمد(ص) ۲۰ حج و سه [[عمره]] مفرده که همه آنها در ماه [[ذی قعده]] واقع شد برگزار نمود.<ref>الکافی، ج4، ص251-252؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص238؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص443.</ref> تنها حج وی پس از هجرت، در سال دهم هجری به همراهی صد هزار تن از مسلمانان انجام شد | |||
==حج همه انبیا در روایات بدون ذکر نام== | ==حج همه انبیا در روایات بدون ذکر نام== | ||
برخی از روایات از حج پیامبران، بدون ذکر نام آنها خبر دادهاند. بر پایه برخی گزارشها، همه انبیاء به جز [[حضرت هود(ع)]] و [[حضرت صالح(ع)|صالح(ع)]] که به خاطر اشتغال به تبلیغ موفق به حجگزاری نشدند. بقیه آنها حج بجا آوردند.<ref>سیره ابن اسحاق، ج2، ص73؛ السنن الکبری، ج5، ص177؛ السیره النبویه، اسماعیل بن عمر بن کثیر، ج1، ص272.</ref> ولی این دیدگاه ضعیف دانسته شده است.<ref>سبل الهدی، ج1، ص210.</ref> افزون بر این، در پارهای روایات بطور صریح از حجگزاری حضرت هود(ع) و صالح(ع) یاد شده<ref name=":0">مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص232؛ البدایه و النهایه، ج1، ص138؛ مجمع الزوائد، ج3، ص220.</ref> حتی گفته شده که آنان در [[مکه]] از دنیا رفتند و در جوار [[کعبه]] دفن شدند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص68. </ref> از این رو، همه پیامبران حج گزاردهاند. برخی روایات نیز این دیدگاه را تأیید میکند؛<ref>عیون اخبار الرضا، ج2، ص127؛ علل الشرائع، ج1، ص274.</ref> چنانکه [[امام علی(ع)]] در سخنی کعبه را جایگاه خیل انبیاء از [[حضرت آدم(ع)|آدم]] تا خاتم دانسته است.<ref>نهج البلاغه، خطبه 192.</ref> | برخی از روایات از حج پیامبران، بدون ذکر نام آنها خبر دادهاند. بر پایه برخی گزارشها، همه انبیاء به جز [[حضرت هود(ع)]] و [[حضرت صالح(ع)|صالح(ع)]] که به خاطر اشتغال به تبلیغ موفق به حجگزاری نشدند. بقیه آنها حج بجا آوردند.<ref>سیره ابن اسحاق، ج2، ص73؛ السنن الکبری، ج5، ص177؛ السیره النبویه، اسماعیل بن عمر بن کثیر، ج1، ص272.</ref> ولی این دیدگاه ضعیف دانسته شده است.<ref>سبل الهدی، ج1، ص210.</ref> افزون بر این، در پارهای روایات بطور صریح از حجگزاری حضرت هود(ع) و صالح(ع) یاد شده<ref name=":0">مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص232؛ البدایه و النهایه، ج1، ص138؛ مجمع الزوائد، ج3، ص220.</ref> حتی گفته شده که آنان در [[مکه]] از دنیا رفتند و در جوار [[کعبه]] دفن شدند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص68. </ref> از این رو، همه پیامبران حج گزاردهاند. برخی روایات نیز این دیدگاه را تأیید میکند؛<ref>عیون اخبار الرضا، ج2، ص127؛ علل الشرائع، ج1، ص274.</ref> چنانکه [[امام علی(ع)]] در سخنی کعبه را جایگاه خیل انبیاء از [[حضرت آدم(ع)|آدم]] تا خاتم دانسته است.<ref>نهج البلاغه، خطبه 192.</ref> | ||
==زمان و شیوه حج انبیا== | ==زمان و شیوه حج انبیا== | ||
برپایه روایتی از [[امام رضا(ع)]] زمان حجگزاری همه پیامبران از جمله [[حضرت آدم(ع)|آدم]]، [[حضرت نوح(ع)|نوح]]، [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]، [[حضرت موسی(ع)|موسی]]، [[حضرت عیسی(ع)|عیسی(ع)]] و [[حضرت محمد(ص)|محمد(ص)]] دهه [[ذی حجه]] بوده و تا قیامت اینگونه ادامه خواهد داشت.<ref>عیون اخبار الرضا، ج2، ص127؛ علل الشرائع، ج1، ص274.</ref> درباره شیوه حجگزاری پیامبران حداقل تا ابراهیم(ع) آگاهی چندانی در دست نیست، به همین دلیل، مبهم و مجمل | برپایه روایتی از [[امام رضا(ع)]] زمان حجگزاری همه پیامبران از جمله [[حضرت آدم(ع)|آدم]]، [[حضرت نوح(ع)|نوح]]، [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]، [[حضرت موسی(ع)|موسی]]، [[حضرت عیسی(ع)|عیسی(ع)]] و [[حضرت محمد(ص)|محمد(ص)]] دهه [[ذی حجه]] بوده و تا قیامت اینگونه ادامه خواهد داشت.<ref>عیون اخبار الرضا، ج2، ص127؛ علل الشرائع، ج1، ص274.</ref> درباره شیوه حجگزاری پیامبران حداقل تا ابراهیم(ع) آگاهی چندانی در دست نیست، به همین دلیل، مبهم و مجمل است، ولی از زمان ابراهیم(ع) تا ظهور [[اسلام]] حج با همین شکل و گونه کنونی آن انجام میشده است.<ref>اخبار مکه، ج1، ص68- 72.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۵۰: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
*اخبار مکه و ما جاء فیها من | *'''اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار'''، محمد بن عبدالله الازرقی(م.۲۴۸ق)، به کوشش رشدی الصالح ملحس، بیروت، دارالاندلس، ۱۴۱۶ق. | ||
*بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه | *'''بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار'''، محمد باقر المجلسی (۱۰۳۷-۱۱۱۰ق)، تصحیح محمد باقر بهبودی و سید ابراهیم میانجی و سید محمد مهدی موسوی خرسان، بیروت، داراحیاء التراث العربی و مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق. | ||
*البدایه و النهایه فی | *'''البدایه و النهایه فی التاریخ'''، اسماعیل بن عمر بن کثیر (۷۰۰-۷۷۴ق)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق. | ||
*تاریخ الطبری (تاریخ الامم و الملوک)، محمد بن جریر الطبری (۲۲۴-۳۱۰ق | *'''تاریخ الطبری (تاریخ الامم و الملوک)'''، محمد بن جریر الطبری (۲۲۴-۳۱۰ق)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | ||
*التبیان فی تفسیر | *'''التبیان فی تفسیر القرآن'''، محمد بن حسن الطوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، به کوشش احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۶۳م. | ||
*تفسیر ابن ابی حاتم (تفسیر القرآن العظیم)، عبدالرحمن بن محمد ابن ابی حاتم ( | *'''تفسیر ابن ابی حاتم (تفسیر القرآن العظیم)'''، عبدالرحمن بن محمد ابن ابی حاتم (م.۳۲۷ق)، تحقیق محمد الطبیب، بیروت، دارالفکر. | ||
*تفسیر | *'''تفسیر العیاشی'''، محمد بن مسعود العیاشی (م.۳۲۰ق)، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، ۱۳۸۰ق. | ||
*تفسیر قرطبی (جامع الاحکام القرآن و المبین لما تضمن من السنه و ای الفرقان)، محمد بن احمد القرطبی ( | *'''تفسیر قرطبی (جامع الاحکام القرآن و المبین لما تضمن من السنه و ای الفرقان)'''، محمد بن احمد القرطبی (م.۶۷۱ق)، تهران، ناصر خسرو،۱۳۶۴ش. | ||
* | * | ||
*تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه للشیخ | *'''تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه للشیخ المفید'''، محمد بن حسن الطوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، به کوشش سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۵ش. | ||
*الخلاف فی | *'''الخلاف فی الاحکام'''، محمد بن حسن الطوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۷ق. | ||
*در راه برپایی حج | *'''در راه برپایی حج ابراهیمی'''، عباسعلی عمید زنجانی، تهران، انتشارات مشعر. | ||
*سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر | *'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی (م.۹۴۲ق)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق. | ||
*السنن | *'''السنن الکبری'''، احمد بن الحسین البیهقی (۳۸۴-۴۵۸ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۶ق. | ||
*سیرة ابن | *'''سیرة ابن اسحاق'''، محمد بن اسحاق المطلبی (م.۱۵۱ق)، محمد حمید الله، معهد الدراسات و الابحاث للتعریف. | ||
*السیره النبویه مقتضبا من البدایه و | *'''السیره النبویه مقتضبا من البدایه و النهایه'''، اسماعیل بن عمر بن کثیر (۷۰۰-۷۷۴ق)، به کوشش مصطفی عبدالواحد، بیروت، دارالمعرفه/ دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۶ق. | ||
*علل الشرائع و | *'''علل الشرائع و الاحکام'''، شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه (۳۱۱-۳۸۱ق)، به کوشش سید محمد صادق بحرالعلوم، نجف، مکتبه الحیدریه، ۱۳۸۵ق. | ||
*عمدة | *'''عمدة القاری'''، محمود بن احمد البدرالعینی (م.۸۵۵ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | ||
*عیون اخبار | *'''عیون اخبار الرضا'''، شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه (۳۱۱-۳۸۱ق)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۴ق. | ||
* | *'''الغدیر'''، الامینی (م.۱۳۹۲ق)، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۹۷ق. | ||
*کنز العمال فی سنن الاقوال و | *'''کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال'''، المتقی الهندی (م.۹۷۵ق)، به کوشش بکری حیانی و صفوه السقاء، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ق. | ||
* | *'''الکافی'''، محمد بن یعقوب کلینی (م.۳۲۹ق)، به کوشش علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۷۵ش. | ||
*کمال الدین و تمام | *'''کمال الدین و تمام النعمه'''، شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه (۳۱۱-۳۸۱ق)، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۵ق. | ||
*مجمع البیان فی تفسیر | *'''مجمع البیان فی تفسیر القرآن'''، الفضل بن الحسن الطبرسی (۴۶۸-۵۴۸ق)، به کوشش محمد جواد بلاغی (۱۸۶۴-۱۹۳۳م)، تهران، انتشارات ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | ||
*مجمع الزوائد و منبع | *'''مجمع الزوائد و منبع الفوائد'''، علی بن ابیبکر الهیثمی (م.۸۰۷ق)، بیروت، دارالکتاب العربیه، ۱۴۰۸ق. | ||
*المجموع شرح | *'''المجموع شرح المهذب'''، یحیی بن شرف النووی (۶۳۱-۶۷۶ق)، بیروت، دارالفکر. | ||
*مستدرک الوسائل و مستنبط | *'''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل'''، حسین نوری (م.۱۳۲۰ق)، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق. | ||
*مسند الامام احمد بن | *'''مسند الامام احمد بن حنبل'''، احمد بن حنبل (م.۲۴۱ق)، بیروت، دارالصادر، بی تا. | ||
*المعجم | *'''المعجم الکبیر'''، سلیمان بن احمد الطبرانی (۲۶۰-۳۶۰ق)، به کوشش حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق. | ||
*من لایحضره | *'''من لایحضره الفقیه'''، شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه (۳۱۱-۳۸۱ق)، تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق. | ||
*نهج | *'''نهج البلاغه'''، شریف الرضی (م ۴۰۶ق)، شرح صبحی صالح، قم، دارالاسوه، ۱۴۱۵ق. | ||
* | *'''الوافی'''، محمد بن شاه مرتضی فیض کاشانی (۱۰۰۶-۱۰۹۱ق)، تحقیق ضیاء الدین حسینی و کمال الدین فقیه ایمانی، اصفهان، کتابخانه امیرالمؤمنین، ۱۴۰۶ق. | ||
*وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه)، محمد بن الحسن الحر العاملی (۱۰۳۳-۱۱۰۴ق | *'''وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه)'''، محمد بن الحسن الحر العاملی (۱۰۳۳-۱۱۰۴ق)، به کوشش عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] |