بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
}} | }} | ||
'''چاه رَوْحاء''' یا '''سجسج'''، چاهی در جنوب غرب [[مدینه]] بوده، که در وادی خوش آب و هوای روحاء قرار داشته است. حضرت محمد(ص) در جریان [[غزوه بدر|نبرد بدر]]، از آن نوشیده و کنار آن نماز خوانده و به گفته او [[حضرت موسی(ع)]] نیز کنار این چاه نماز خوانده است. به باور برخی، این چاه همان چاهی است که [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده است. | '''چاه رَوْحاء''' یا '''سجسج'''، چاهی در جنوب غرب [[مدینه]] بوده، که در وادی خوش آب و هوای روحاء قرار داشته است. حضرت محمد(ص) در جریان [[غزوه بدر|نبرد بدر]]، از آن نوشیده و کنار آن نماز خوانده و به گفته او [[حضرت موسی(ع)]] نیز کنار این چاه نماز خوانده است. به باور برخی، این چاه همان چاهی است که [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده است. | ||
==نام== | ==نام== | ||
بر اساس گزارشی، تُبع اسعد حمیری از پادشاهان [[یمن]]، در نیمه نخست سده پنجم میلادی، هنگام بازگشت از [[مدینه]]، در کنار چاه روحاء به استراحت پرداخت و آنجا را روحاء نامید.<ref>المغانم المطابة، ص160-161؛ معجم البلدان، ج3، ص76؛ مراصد الاطلاع، ج2، ص637.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها درباره [[غزوه بدر]]، [[حضرت محمد(ص)]] در شب چهارشنبه نیمه رمضان به روحاء رسید و در آنجا مدتی استراحت کرد و نماز خواند؛<ref>المغازی، ج1، ص46؛ وفاء الوفاء، ج3، ص165.</ref> این مورد نیز، در نامگذاری این محل به روحاء می‌تواند مؤثر باشد.<ref name=":0" /> | بر اساس گزارشی، تُبع اسعد حمیری از پادشاهان [[یمن]]، در نیمه نخست سده پنجم میلادی، هنگام بازگشت از [[مدینه]]، در کنار چاه روحاء به استراحت پرداخت و آنجا را روحاء نامید.<ref>المغانم المطابة، ص160-161؛ معجم البلدان، ج3، ص76؛ مراصد الاطلاع، ج2، ص637.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها درباره [[غزوه بدر]]، [[حضرت محمد(ص)]] در شب چهارشنبه نیمه رمضان به روحاء رسید و در آنجا مدتی استراحت کرد و نماز خواند؛<ref>المغازی، ج1، ص46؛ وفاء الوفاء، ج3، ص165.</ref> این مورد نیز، در نامگذاری این محل به روحاء می‌تواند مؤثر باشد.<ref name=":0" /> | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۱: | ||
حضرت محمد(ص) این وادی را سَجسَج،<ref group="یادداشت">به معنای هوای معتدل.</ref><ref name=":1" /> نامید و آن را برترین وادی‌های عرب دانست.<ref name=":2" /> | حضرت محمد(ص) این وادی را سَجسَج،<ref group="یادداشت">به معنای هوای معتدل.</ref><ref name=":1" /> نامید و آن را برترین وادی‌های عرب دانست.<ref name=":2" /> | ||
== چاه ذات‌العلم == | ==چاه ذات‌العلم== | ||
بر پایه گزارش ابن جبیر (م.۶۱۴ق)، میانه منزلگاه بدر و منزلگاه صَفرا، چاهی به نام چاه «ذات العَلَم» وجود داشته، که گفته شده [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده و به نام روحاء شناخته می‌شود.<ref>تذکرة بالاخبار، ص149.</ref> گزارش ابن بطوطه (م.۷۷۹ق) نیز، مؤید این است که در وادی روحاء، چاهی به نام ذات العلم وجود داشته است.<ref>رحلة ابن بطوطة، ج1، ص365.</ref> برخی دیگر، ذات العلم را در سمت مقابل روحاء توصیف کرده‌اند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص22؛ الرحلات المغربیة، ص331.</ref> | بر پایه گزارش ابن جبیر (م.۶۱۴ق)، میانه منزلگاه بدر و منزلگاه صَفرا، چاهی به نام چاه «ذات العَلَم» وجود داشته، که گفته شده [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده و به نام روحاء شناخته می‌شود.<ref>تذکرة بالاخبار، ص149.</ref> گزارش ابن بطوطه (م.۷۷۹ق) نیز، مؤید این است که در وادی روحاء، چاهی به نام ذات العلم وجود داشته است.<ref>رحلة ابن بطوطة، ج1، ص365.</ref> برخی دیگر، ذات العلم را در سمت مقابل روحاء توصیف کرده‌اند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص22؛ الرحلات المغربیة، ص331.</ref> | ||
== ویژگی‌ها == | ==ویژگی‌ها== | ||
چاه روحاء را به سبب استقرار در منطقه‌ای خوش آب و هوا، بهشتی وصف کرده‌اند.<ref>احسن التقاسیم، ص166؛ الازمنة و الامکنة، ص174؛ وفاء الوفاء، ج4، ص83.</ref> مؤید این مطلب، گزارش سخنی از [[حضرت محمد(ص)]] است در اینکه وادی روحاء از وادی‌های بهشتی است.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص164؛ حجاز در صدر اسلام ص199.</ref> | چاه روحاء را به سبب استقرار در منطقه‌ای خوش آب و هوا، بهشتی وصف کرده‌اند.<ref>احسن التقاسیم، ص166؛ الازمنة و الامکنة، ص174؛ وفاء الوفاء، ج4، ص83.</ref> مؤید این مطلب، گزارش سخنی از [[حضرت محمد(ص)]] است در اینکه وادی روحاء از وادی‌های بهشتی است.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص164؛ حجاز در صدر اسلام ص199.</ref> | ||
== تبرک == | ==تبرک== | ||
بر پایه گزارش سیره‌نویسان، هنگام رفتن [[حضرت محمد(ص)]] برای [[غزوه بدر]] پس از توقف در [[چاه سقیا]]، به سمت چاه روحاء رهسپار شد و سر این چاه استراحت کرد و از آب آن نوشید.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص614؛ سبل الهدی، ج4، ص25.</ref> واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده و افزوده که پیامبر(ص) در آنجا برای نجات مردم از بزرگان قریش دعا کرد.<ref name=":2">المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.</ref><ref group="یادداشت">در آگاهی متفاوتی، عُمیر بن سلمه گزارش داده که در یک مأموریت به همراه پیامبر(ص) از برخی آب‌های وادی روحاء که محصور در بستان‌ها و باغهایی بوده، گذشته‌اند (که به احتمال می‌تواند منظور همین چاه روحاء باشد).</ref><ref>اسد الغابه، ج3، ص792.</ref> | بر پایه گزارش سیره‌نویسان، هنگام رفتن [[حضرت محمد(ص)]] برای [[غزوه بدر]] پس از توقف در [[چاه سقیا]]، به سمت چاه روحاء رهسپار شد و سر این چاه استراحت کرد و از آب آن نوشید.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص614؛ سبل الهدی، ج4، ص25.</ref> واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده و افزوده که پیامبر(ص) در آنجا برای نجات مردم از بزرگان قریش دعا کرد.<ref name=":2">المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.</ref><ref group="یادداشت">در آگاهی متفاوتی، عُمیر بن سلمه گزارش داده که در یک مأموریت به همراه پیامبر(ص) از برخی آب‌های وادی روحاء که محصور در بستان‌ها و باغهایی بوده، گذشته‌اند (که به احتمال می‌تواند منظور همین چاه روحاء باشد).</ref><ref>اسد الغابه، ج3، ص792.</ref> | ||
در نقل نبوی(ص)، از عبور کردن و نماز خواندن [[حضرت موسی(ع)]] در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر بزرگ در این محل نماز خوانده‌اند. مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحا تبدیل کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> | در نقل نبوی(ص)، از عبور کردن و نماز خواندن [[حضرت موسی(ع)]] در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر بزرگ در این محل نماز خوانده‌اند. مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحا تبدیل کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> | ||
== امروزه == | ==امروزه== | ||
تاریخ‌های محلی مدینه، از سده ششم تا منابع معاصر، که معمولاً چاه‌های مدینه مرتبط با [[حضرت محمد(ص)]] را معرفی کرده‌اند، هیچ‌کدام از چاه روحاء نام نبرده‌اند | تاریخ‌های محلی مدینه، از سده ششم تا منابع معاصر، که معمولاً چاه‌های مدینه مرتبط با [[حضرت محمد(ص)]] را معرفی کرده‌اند، هیچ‌کدام از چاه روحاء نام نبرده‌اند. با این همه، در سفرنامه‌های فارسی دوره [[قاجار|قاجاریه]] از چاه روحاء به عنوان یکی از [[رباط|منازل]] از [[مکه]] به [[مدینه]] معرفی شده که پیش و پس از آن به ترتیب منزل‌های «بئر شریوف» و «بئر علی» قرار داشته است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref> [[فرهاد میرزا معتمدالدوله|فرهاد میرزا]] (م.۱۳۰۵ق)، در سفرنامه خود تصریح می‌کند که به سرچاه روحاء که آب داشته رفته، ولی چاه عمیق بوده است.<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص137.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||